Tematy - Sąd gospodarczy, Arbitraż - INFOR.PL

Ciągłe zmiany zarówno w dziedzinie prawa, jak i sądownictwa powodują, że tradycyjne sądownictwo powszechne niestety nie nadąża za tymi zmianami, co wpływa m.in. na długość toczonych postępowań, ich skomplikowanie, jak i koszty. W związku z tym pojawiła się potrzeba stworzenia nowych, szybszych i stosunkowo tanich metod rozwiązywania sporów. Wśród metod rozwiązywania sporów wyodrębniamy: negocjacje, mediacje oraz arbitraż. W pierwszej części artykułu zajmiemy się arbitrażem.

Sądy polubowne zwane inaczej sądami arbitrażowymi to prywatne sądy powołane do życia mocą woli stron. Ze względu na funkcję podobną do sądownictwa państwowego nazywamy je właśnie sądami. Ale musimy pamiętać, że sąd polubowny nie jest instytucją państwową a postępowanie w nim oparte jest o własne zasady (przedstawione poniżej) i zaliczane jest do postępowań pozasądowych.

Czasami w sądzie jedna lub dwie strony sporu chcą wykonania określonych czynności, np. powołania biegłego dla ustalenia istotnych faktów dla sprawy. Jednak najczęściej wykonanie takich czynności wiąże się z wydatkami. Jakie zasady wiążą się z ponoszeniem takich wydatków? W jakim terminie należy wnieść taką zaliczkę i jakie są skutki braku jej uiszczenia w wyznaczonym terminie?

Co do zasady sąd wydaje jeden wyrok w jednym procesie, który rozstrzyga o całości żądania lub żądań zawartych w pozwie. W niektórych wypadkach sąd wydaje jednak wyrok częściowy.

W postępowaniu przed sądem strony muszą zadbać o zawiadamianie sądu o każdej zmianie adresu zamieszkania. Jakie skutki wiążą się z zaniechaniem tego obowiązku?

Z przebiegu rozprawy sądowej sporządza się protokół. Czasem zdarza się, że w protokole protokolant sądowy nie zapisał ważnych faktów, które podała strona postępowania sądowego lub twierdzenia te zostały zapisane nieprecyzyjnie lub niejasno. W takich przypadkach można domagać się od sądu sprostowania protokołu rozprawy.

Biegli są powoływani przez sąd lub na wniosek strony postępowania, jeżeli do rozstrzygnięcia sprawy potrzebna jest specjalistyczna wiedza, np. z rachunkowości. Czasami biegły podlega wyłączeniu od udziału w sprawie i nie może sporządzić opinii. W jakich wypadkach i w jakim terminie można żądać wyłączenia biegłego?

Mimo iż mediacja jest przedstawiana jako nieformalnego związywanie sporów, porównywalne nierzadko z negocjacjami, to należy mieć na uwadze, że zarówno strony jak i mediator są związani pewnymi zasadami, mającymi wpływ na kształt mediacji.

Przedsiębiorcy, którzy podpisują umowę na rozwiązanie przyszłego sporu poprzez arbitraż często nie zdają sobie sprawy z rozróżnienia pomiędzy arbitrażem ad hoc a arbitrażem stałym. Tymczasem wybór właściwego modelu arbitrażu może spowodować, że będzie ono dostosowane do wymagań stron i spotka się z ich aprobata, niezależnie od ostatecznego rozstrzygnięcia.

W związku z rosnącą popularnością arbitrażu wśród przedsiębiorców, nie tylko zagranicznych, pojawia się kwestia skutecznego zapewnienia, że w przypadku wystąpienia konfliktu sprawa trafi przed trybunał arbitrażowy, a nie przed sąd powszechny.

Podobnie jak w mediacji gdzie główną postacią kontrolującą przebieg postępowania jest mediator tak w arbitrażu arbiter sprawuję pieczę nad właściwym tokiem rozstrzygnięciem sprawy. Arbitraż jednak posiada swoją odrębną charakterystykę, co wpływa na rolę arbitra w postępowaniu.

Jedną z licznych zalet alternatywnych metod rozstrzygania sporu jest niewątpliwie możliwość znacznego zaoszczędzenia pieniędzy. W postępowaniu sądowym musimy być przygotowani do długiego procesowania się, ponosząc opłaty sądowe i koszty reprezentacji procesowej. Arbitraż natomiast pozwala na ograniczenie kosztów, przy czym decydująca jest wartość przedmiotu sporu. Ile zatem zapłacimy decydując się na arbitraż?

Rosnąca popularność ADR, czyli Alternatywnych Rozstrzygnięć Sporu na świecie powinna skłonić niejednego przedsiębiorcę do zastanowienia się nad tą formą rozwiązywana konfliktów, również na gruncie biznesowym. Na czym dokładnie polega instytucja arbitrażu?

Niechęć przedsiębiorców wobec alternatywnych metod rozwiązywania sporu często wynika z fałszywych wyobrażeń na temat skuteczności mediacji bądź arbitrażu. W związku z możliwością poddania sporu pozasądowemu organowi i większej swobodzie w kształtowaniu możliwego porozumienia przez strony przedsiębiorcy uważają, że ugoda jest formą porozumienia się "na słowo", co, w przyszłości może zaowocować niedotrzymaniem jej warunków. Tymczasem w oczach prawa ugoda jest traktowana na równi z orzeczeniem sadowym.

Pomimo że, mediacja jest przedstawiana jako odformalizowany sposób rozwiązania sporu, strony powinny mieć na uwadze, że pewne kwestie dotyczące mediacji zostały zawarte w Kodeksie postępowania cywilnego, w odrębnym rozdziale obejmującym zarówno mediację jak i postępowanie pojednawcze. Jednym z najważniejszych regulacji jest wyznaczenie kryteriów rozpoczęcia mediacji.

Prowadząc działalność gospodarczą przedsiębiorca nieraz będzie musiał stawiać czoła rozmaitym trudnościom, tymi rozgrywającymi się na wokandzie sądowej. Przyczyną takiej sytuacji jest wciąż popularne przekonanie, że proces sądowy jest jedynym i skutecznym rozwiązaniem dla powstałych sporów między przedsiębiorcami. Czy jednak na pewno?

Wielu przedsiębiorców w trakcie swojej działalności spotyka różnego rodzaju trudności, często spowodowane przez swoich kontrahentów. Zanim jednak udamy się do sądu, warto zastanowić się nad alternatywnymi metodami rozwiązywania lub rozstrzygania sporu.

Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego mówią, że w razie uzasadnionej potrzeby sąd może stronom i uczestnikom postępowania występującym w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego udzielić niezbędnych pouczeń co do czynności procesowych. Na jakie informacje ze strony sądu może liczyć strona?

Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego przewidują szereg okoliczności uzasadniających obligatoryjne zawieszenie przez sąd postępowania z urzędu. Z kolei niektóre przyczyny będą stanowiły podstawę do zawieszenia przez sąd postępowania, jednak celowość zawieszenia będzie podlegała ocenie sądu.

Zdolność procesowa to zdolność danego podmiotu do samodzielnego podejmowania czynności procesowych takich jak wytaczanie powództw czy zaskarżanie orzeczeń sądowych zarówno w postępowaniu procesowym jak i nieprocesowym, a także w innych rodzajach postępowania cywilnego. Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego określają komu przysługuje zdolność procesowa.

Wartość przedmiotu sporu lub wartość przedmiotu zaskarżenia należy podać w każdym piśmie, jeżeli od tej wartości zależy właściwość rzeczowa sądu, wysokość opłaty lub dopuszczalność środka odwoławczego, a przedmiotem sprawy nie jest oznaczona kwota pieniężna. Wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia podaje się w złotych, zaokrąglając w górę do pełnego złotego. Prawidłowe określenie wartości przedmiotu sporu ma istotne znaczenie chociażby ze względu na prawidłowe opłacenie pisma. Czy można sprawdzić wartość przedmiotu sporu oznaczoną przez powoda?

Każdy pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego a dodatkowo zawierać określone przez powoda zapisy jak: dokładne określenie żądania, przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie oraz właściwość sądu, a także w sprawach o prawa majątkowe – oznaczenie wartości przedmiotu sporu. To właśnie określenie wartości przedmiotu sporu, zwłaszcza w niektórych przypadkach może rodzić wiele problemów i negatywnych konsekwencji, chociażby dlatego, że często od wartości przedmiotu sporu uzależniona jest również wysokość wnoszonej przez powoda opłaty sądowej.

Tytuł wykonawczy to tytuł egzekucyjny zaopatrzony klauzulą wykonalności. Tylko oryginał tytułu wykonawczego może stanowić podstawę do wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez komornika sądowego. Co należy zrobić w przypadku, gdy tytuł wykonawczy został utracony, zagubiony lub skradziony? Czy oznacza to, że wierzyciel został pozbawiony możliwość egzekucji sądowej? Czy istnieje możliwość odtworzenia utraconego tytułu wykonawczego? Jak można odtworzyć utracony tytuł wykonawczy?

Kierując sprawę do sądu co do zasady właściwym miejscowo będzie sąd, w okręgu którego pozwany ma miejsce zamieszkania lub, w przypadku gdy pozywana zostaje osoba prawna lub jednostka – sąd w okręg którego znajduje się jej siedziba. W pewnych przypadkach mając na uwadze ułatwienie dochodzenia roszczeń, ustawodawca przewidział możliwość wyboru, przez wnoszącego pozew, sądu do którego ten może sprawę skierować, niestety w przypadku niektórych spraw – pozew możne zostać wytoczony jedynie przed określony sąd. W jakich przypadkach ustawodawca uznał, iż właściwy jest wyłącznie określony sąd?

Właściwość miejscowa sądu rozpatrywana jest w ramach sądów równorzędnych. Po tym jak ustalimy właściwość rzeczową sądu określającą czy sprawa będzie podlegała rozpoznaniu przez sąd rejonowy czy okręgowy, należy określić jaki miejscowo właściwy będzie sąd, bowiem rozpoznanie sprawy przez konkretny sąd czy to rejonowy czy też okręgowy zależeć będzie od podziału kompetencji tych sądów do rozpoznawania i rozstrzygania spraw w zależności od zasięgu terytorialnego.

Zażalenie jest środkiem odwoławczym kierowanym do sądu drugiej instancji, służącym do zaskarżania postanowień sądu pierwszej instancji kończących postępowanie w sprawie, a także postanowień sądu pierwszej instancji i zarządzeń przewodniczącego, które zostały w sposób enumeratywny wymienione w Kodeksie postępowania cywilnego. W określonych przypadkach zażalenie przysługuje do Sądu Najwyższego.

Apelacja to środek odwoławczy, który przysługuje od wyroku sądu pierwszej instancji do sądu drugiej instancji. Apelację rozpoznaje sąd wyższej instancji, zatem jeżeli wnosimy apelację od wyroku sądu rejonowego – rozpozna ją sąd okręgowy, a jeśli będziemy odwoływać się od wyroku sądu okręgowego, który orzekał w sprawie w pierwszej instancji – sprawa apelacyjna będzie toczyć się przed sądem apelacyjnym.

Jeżeli sprawa była rozpoznawana w postępowaniu upominawczym i został wydany nakaz zapłaty, pozwany w celu swojej obrony powinien wnieść do sądu, który wydał nakaz zapłaty tak zwany sprzeciw. Jak powinien wyglądać sprzeciw od nakazu zapłaty, co się dzieje gdy pozwany prawidłowo wniesie sprzeciw?

Sprawa w postępowaniu upominawczym może się toczyć zarówno przed sądem rejonowym jak i okręgowym. Jest rozpoznawana na posiedzeniu niejawnym, w zamierzeniu szybciej, dlatego nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zostaje wydany wtedy, gdy powód dochodzi roszczenia pieniężnego, a także w innych sprawach, jeżeli przepis szczególny tak stanowi. Jeżeli sprawa zostanie rozpoznana w postępowaniu upominawczym, zostanie wydany nakaz zapłaty.

Jeżeli powód skierował sprawę do rozpoznania w postępowaniu nakazowym, koszt będzie niższy, a sprawa zakończy się szybciej przez wydanie przez sąd nakazu zapłaty. Jednak nie zawsze tak musi być.

Sprawa, która toczy się według przepisów o postępowaniu odrębnym, jakim jest postępowanie nakazowe, może być rozpoznana zarówno w sądzie rejonowym jak i okręgowym. Jednak, co jest kwestią najważniejszą - sąd rozpozna sprawę według przepisów o postępowaniu nakazowym jedynie, gdy powód złoży pisemny wniosek w pozwie o rozpoznanie sprawy w tym postępowaniu.

W sprawach gospodarczych, o ile sprawa nie toczy się według przepisów odrębnych w postępowaniu nakazowym lub upominawczym, pozwany jest obowiązany do wniesienia odpowiedzi na pozew. Ma na to dwa tygodnie.

Jeżeli sprawa gospodarcza tj. wynikająca ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej trafi do sądu, będzie toczyć się według przepisów regulujących odrębne postępowanie – postępowanie w sprawach gospodarczych. Postępowanie między przedsiębiorcami jest bardziej restrykcyjne i surowsze niż inne postępowania. Jakie pułapki czekają na przedsiębiorców w tym postępowaniu?

W postępowaniu gospodarczym istnieje możliwość, aby sąd zarządził odbycie posiedzenia lub też jego części przy drzwiach zamkniętych, gdy mogłyby zostać ujawnione okoliczności stanowiące tajemnice przedsiębiorstwa. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu przy drzwiach zamkniętych następuje na wniosek strony.

Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego w postępowaniu w sprawach gospodarczych sąd powinien dążyć do wydania wyroku w sprawie w terminie trzech miesięcy od daty złożenia pozwu. Dodatkowo, sprawy o zawarcie, zmianę i rozwiązanie umowy oraz o ustalenie jej treści powinny być rozpoznawane w pierwszej kolejności. Co to w praktyce oznacza?

Postanowienie sądu, mocą którego udzielono uprawnionemu zabezpieczenia jego roszczeń, podlega zaskarżeniu. Środkiem odwoławczym od wydanego postanowienia jest zażalenie, które wnosi się do sądu II instancji, za pośrednictwem sądu I instancji.

Wniosek o udzielenie zabezpieczenie musi spełniać wymagania stawiane pismom procesowym i zawierać wskazanie sposobu zabezpieczenia oraz okoliczności uzasadniających wniosek. Wniosek powinien być złożony do Sądu właściwego wg miejsca zamieszkania pozwanego.

W każdej sprawie cywilnej, która jest lub będzie rozpoznawana przez sąd lub sąd polubowny, strona może domagać się udzielenie zabezpieczenia roszczeń, których dochodzi przed sądem lub których zamierza dochodzić.

Przeglądanie akt sprawy jest istotne dla strony, która przyłączyła się do postępowania na dalszym etapie sprawy. Dostęp do akt, mimo szeroko rozumianej jawności postępowania, nie jest jednak całkiem dowolny. Kto może z niego skorzystać?

W razie wniesienia skargi kasacyjnej, gdyby na skutek wykonania orzeczenia stronie mogła być wyrządzona niepowetowana szkoda, sąd drugiej instancji może wstrzymać wykonanie zaskarżonego orzeczenia do czasu ukończenia postępowania kasacyjnego.

Orzeczenia sądów konkretnego państwa w zasadzie nie wywierają żadnych skutków prawnych poza terytorium tego państwa.

Można wyróżnić dwie metody wzruszenia ugody sądowej.

Udzielenie pełnomocnictwa procesowego osobie nie mogącej być pełnomocnikiem strony jest procesowo bezskuteczne - a więc czynności podjęte przez takiego wadliwego pełnomocnika nie wywołują co do zasady żadnych skutków prawnych (powinny być przez sąd pominięte).

Skargę wnosi się do sądu, w którym wydano zaskarżone orzeczenie, w terminie tygodniowym od dnia doręczenia stronie postanowienia referendarza sądowego.

Przymus adwokacko-radcowski obowiązuje „w postępowaniu przed Sądem Najwyższym” .

Szczególną rangę przepisy prawne nadają czynnościom dokonanych w formie aktu notarialnego. Wynika to nie tylko z faktu, że akt notarialny zastępuje każdą inną formę (zarówno ustną jak i zwykłą – pisemną), ale również dlatego, że notariusz godnością wykonywanego przez siebie zawodu potwierdza zgodność złożonych oświadczeń woli w akcie notarialnym.

Właściwe doręczenie pism procesowych stronom jest jednym z najistotniejszych kwestii proceduralnych w procesie (bez skutecznego doręczenia nie można co do zasady wszcząć postępowania). Czasem jednak doręczenie inne niż do rąk adresata może być przez sąd uznane za skuteczne.

Postępowanie upominawcze stanowi jedno z postępowań odrębnych, uregulowanych w przepisach art. 497(1) i 505 kpc. Postępowanie to należy do właściwości sądów rejonowych i okręgowych. Postępowanie upominawcze zostało ograniczone w zasadzie do wydania nakazu zapłaty.

Kodeks postępowania cywilnego w wielu przepisach wymienia uprawdopodobnienie, jako sposób na ustalenie stanu faktycznego potrzebnego do wydania orzeczenia. Można zatem zadać pytanie czym różni się uprawdopodobnienie od udowodnienia?

Pierwsza wizyta w sądzie (niezależnie od tego w jakiej sprawie) jest zawsze stresująca. Warto przed rozprawą dowiedzieć się jak po sądzie się poruszać. Budynki i sale rozpraw mogą się różnić, kilka prawideł jest jednak stałych – np. miejsce jaki musimy zająć na sali.

Sąd gospodarczy, Arbitraż

Rozwiązywanie sporów - arbitraż i mediacja część I

Czym jest sąd polubowny (arbitrażowy)?

Jakie są zasady uiszczania zaliczki na pokrycie kosztów podjęcia czynności przed sądem?

Kiedy sąd wydaje wyrok częściowy?

Obowiązek zawiadamiania sądu o zmianie miejsca zamieszkania

Kiedy można domagać się sprostowania protokołu rozprawy?

Kiedy można domagać się wyłączenia biegłego?

Jakie zasady obowiązują podczas mediacji?

Czym się różni arbitraż stały od arbitrażu ad hoc?

Jak dokonać zapisu na sąd polubowny?

Jakie uprawnienia ma arbiter w sądzie polubownym

Jakie są koszty arbitrażu w postępowaniu sądowym?

Dlaczego warto wybrać arbitraż?

Co oznacza wykonalność ugody?

Kiedy może dojść do mediacji?

Jakie zalety ma mediacja gospodarcza?

Wybierając mediację lub arbitraż - porada

Kiedy sąd udziela stronie pouczeń?

Kiedy sąd będzie mógł zawiesić postępowanie?

Kto ma zdolność procesową?

Kiedy sąd może sprawdzić wartość przedmiotu sporu?

Jak określić wartość przedmiotu sporu?

Co zrobić w razie utraty tytułu wykonawczego?

Kiedy zachodzi wyłączna właściwość miejscowa sądu?

Do którego właściwego miejscowo sądu należy złożyć pozew?

Jak napisać zażalenie?

Jak napisać apelację?

Skutki wniesienia sprzeciwu w postępowaniu upominawczym

Jak wygląda rozpoznanie sprawy w postępowaniu upominawczym?

Jak wygląda rozpoznanie sprawy w postępowaniu nakazowym?

Kiedy sprawa może być rozpoznana w postępowaniu nakazowym?

Odpowiedź na pozew w postępowaniu gospodarczym

Jak wygląda postępowanie gospodarcze?

Kiedy można zgłosić wniosek o odbycie posiedzenia przy drzwiach zamkniętych?

Ile trwa rozpoznanie sprawy w postępowaniu gospodarczym?

Zażalenie na zabezpieczenie i ustanie zabezpieczenia

Wniosek o udzielenie zabezpieczenia i właściwość sądu

Jakie osoby są uprawnione do uzyskanie zabezpieczenia roszczeń?

Zasady dostępu do akt sądowych

Wstrzymanie wykonania orzeczeń sądu II instancji

Uznanie orzeczenia sądu zagranicznego

Uchylenie się od ugody sądowej

Osoba nieuprawniona działająca jako pełnomocnik

Skarga na orzeczenie referendarza sądowego

Przymus adwokacki w postępowaniu cywilnym

Dowód przeciwko treści aktu notarialnego

Doręczenie zastępcze

Na czym polega postępowanie upominawcze?

Uprawdopodobnienie, a udowodnienie – jaka jest między nimi różnica

Jak się poruszać po sądzie?