Sankcje za stosowanie reklamy wprowadzającej w błąd

Odpowiedzialność na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym

W przeciwieństwie do ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym reguluje stosunki między przedsiębiorcami a konsumentami. Na podstawie tej ostatniej ustawy to właśnie konsumenci (a nie inni przedsiębiorcy) mogą występować z roszczeniami przeciwko przedsiębiorcy stosującemu wprowadzająca w błąd reklamę.

Zobacz: Krytyka konkurencji w reklamie - jakie są jej granice?

Reklama i marketing są jednym z przejawów „praktyk rynkowych” w rozumieniu tej ustawy (art. 2 pkt 4). A praktyka rynkowa wprowadzająca w błąd stanowi nieuczciwą praktykę rynkową wprost zakazaną na podstawie art. 4 omawianej ustawy.

Praktykę rynkową uznaje się za działanie wprowadzające w błąd, jeżeli działanie to w jakikolwiek sposób powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął (art. 5 ust. 1 ustawy). Dalsze przepisy ustawy przykładowo wskazują, jakie działania (art. 5 ust. 2) i zaniechania (art. 6) mogą wprowadzać w błąd.

Takimi działaniami mogą być m.in.:

1) rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji;

2) rozpowszechnianie prawdziwych informacji w sposób mogący wprowadzać w błąd;

3) działanie związane z wprowadzeniem produktu na rynek, które może wprowadzać w błąd w zakresie produktów lub ich opakowań, znaków towarowych, nazw handlowych lub innych oznaczeń indywidualizujących przedsiębiorcę lub jego produkty, w szczególności reklama porównawcza;

4) nieprzestrzeganie kodeksu dobrych praktyk, do którego przedsiębiorca dobrowolnie przystąpił, jeżeli przedsiębiorca ten informuje w ramach praktyki rynkowej, że jest związany kodeksem dobrych praktyk.

Zobacz: Granice reklamy uciążliwej - porada

Nie ulega zatem wątpliwości, że reklama wprowadzająca w błąd może stanowić nieuczciwą praktykę rynkową.

Jeśli chodzi o reklamę wprowadzającą w błąd, to nieuczciwymi praktykami rynkowymi w każdych okolicznościach są m.in. (art. 7 ustawy):

• „reklama przynęta”, która polega na propozycji nabycia produktu po określonej cenie, bez ujawniania, że przedsiębiorca może mieć uzasadnione podstawy, aby sądzić, że nie będzie w stanie dostarczyć lub zamówić u innego przedsiębiorcy dostawy tych lub równorzędnych produktów po takiej cenie, przez taki okres i w takich ilościach, jakie są uzasadnione, biorąc pod uwagę produkt, zakres reklamy produktu i oferowaną cenę;
• „reklama przynęta i zamiana”, która polega na propozycji nabycia produktu po określonej cenie, a następnie odmowie pokazania konsumentom reklamowanego produktu lub odmowie przyjęcia zamówień na produkt lub dostarczenia go w racjonalnym terminie lub demonstrowaniu wadliwej próbki produktu, z zamiarem promowania innego produktu;
• twierdzenie, że produkt będzie dostępny jedynie przez bardzo ograniczony czas lub że będzie on dostępny na określonych warunkach przez bardzo ograniczony czas, jeżeli jest to niezgodne z prawdą, w celu nakłonienia konsumenta do podjęcia natychmiastowej decyzji dotyczącej umowy i pozbawienia go możliwości świadomego wyboru produktu
• „kryptoreklama”, która polega na wykorzystywaniu treści publicystycznych w środkach masowego przekazu w celu promocji produktu w sytuacji gdy przedsiębiorca zapłacił za tę promocję, a nie wynika to wyraźnie z treści lub z obrazów lub dźwięków łatwo rozpoznawalnych przez konsumenta;
• przedstawianie nierzetelnych informacji dotyczących rodzaju i stopnia ryzyka, na jakie będzie narażone bezpieczeństwo osobiste konsumenta lub jego rodziny, w przypadku gdy nie nabędzie produktu;
• reklamowanie produktu podobnego do produktu innego przedsiębiorcy w sposób celowo sugerujący konsumentowi, że produkt ten został wykonany przez tego samego przedsiębiorcę, jeżeli jest to niezgodne z prawdą