Czyny nieuczciwej konkurencji i jej zwalczanie w obrocie gospodarczym

Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą zobowiązani są do przestrzegania reguł uczciwości i poszanowania interesów swoich konkurentów jak i klientów.

Czyny nieuczciwej konkurencji

Zgodnie z art. 3 ww. ustawy czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności:

- wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa,

- fałszywe lub oszukańcze oznaczenie miejsca pochodzenia towarów lub usług,

- wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług,

- naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa,

- nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy,

- naśladownictwo produktów,

- pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie produktów lub usług,

- utrudnianie dostępu do rynku,

- przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną,

- nieuczciwa lub zakazana reklama,

- organizowanie systemu sprzedaży lawinowej oraz

- prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym.

Wyżej wymienione czyny konkurencji zostały wymienione w ustawie jedynie przykładowo, gdyż zakres czynów, jakie zachodzą w praktyce obrotu gospodarczego jest zbyt szeroki i niemożliwym byłoby stworzenie stricte zamkniętego katalogu, a kwestię uznania danego czynu za niedozwolony każdorazowo rozstrzyga w praktyce sąd.

Utrudnianie dostępu do rynku jako czyn nieuczciwej konkurencji

Odpowiedzialność z tytułu czynu nieuczciwej konkurencji - porada

Jak kształtuje się odpowiedzialność karna za czyny nieuczciwej konkurencji

Aby doszło do popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji, niezbędne jest kumulatywne spełnienie następujących przesłanek:

1. działanie przedsiębiorcy poddane ocenie musi zostać podjęte w związku z działalnością gospodarczą,

2. czyn ten musi być sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami,

3. działanie to musi zagrażać lub naruszać interes innego przedsiębiorcy lub klienta.

Przedsiębiorca może dopuścić się czynu nieuczciwej konkurencji także wtedy, gdy działa w innej dziedzinie niż konkurent. Oznacza to, że nawet jeśli nie ma między przedsiębiorcami dosłownie rozumianej konkurencyjności, to np. posługiwanie się przez jednego z nich podobnym znakiem towarowym czy też podobnym oznaczeniem firmy może się wiązać z nieuczciwym wykorzystywaniem renomy drugiego przedsiębiorcy czy naruszać inne jego interesy.

Ochrona oznaczenia firmy

W praktyce najwięcej problemów stwarzają kwestie związane z oznaczeniem firmy pod jaką funkcjonuje przedsiębiorca.

Jak prawidłowo oznaczać cechy produktów i usług

Jakie znaczenie ma oznaczenie geograficzne produktów

Zgodnie z art. 5 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oznaczenie przedsiębiorstwa nie może wprowadzać w błąd co do jego tożsamości z innym przedsiębiorstwem, które wcześniej używało podobnego oznaczenia.

Jeżeli jednak do błędu takiego dochodzi, przedsiębiorca zobowiązany jest do podjęcia działań zapobiegających, poprzez w szczególności wprowadzeniu zmian w oznaczeniu nazwy firmy lub też ograniczenia zakresu terytorialnego używania oznaczenia.

Powyższy przepis chroni zarówno nazwę spółek handlowych, jak również oznaczenia przedsiębiorcy, prowadzącego indywidualną działalność gospodarczą (choćby w nazwie działalności wskazywał jedynie imię i nazwisko).

Ochrona przysługuje w sytuacji, kiedy wprowadzenie w błąd musi być realne i prawdopodobne, a nie tylko czysto hipotetyczne. Zaistnienie tychże przesłanek i ich stwierdzenie należy każdorazowo do sądu rozpoznającego sprawę.

Zgodnie z tezą Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2003 roku (sygn. akt IV CKN 1782/2000) z ochrony przewidzianej art. 5 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji korzystają jedynie oznaczenia tych przedsiębiorstw, które faktycznie funkcjonują w obrocie, a nie te, które są tylko formalnie zarejestrowane w rejestrach czy ewidencji działalności gospodarczej.

Przepis art. 5 udziela ochrony przedsiębiorcy, który zgodnie z prawem pierwszy rozpoczął używanie na danym rynku oznaczenia indywidualizującego przedsiębiorstwo. Dosłowne rozumienie tej przesłanki potwierdził Sąd Najwyższy, wskazując, że pierwszeństwo używania nazwy stanowi wyłączne kryterium rozstrzygania w przedmiocie kolizji oznaczeń na podstawie tego przepisu (wyrok Sądu Najwyższego z 7 marca 1997 roku, sygn. akt II CKN 70/96).

Kiedy oznaczenie przedsiębiorstwa może wprowadzać w błąd

Ochrona prawa do firmy

Sankcje

Przepis art. 18 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przewiduje sankcje cywilnoprawne, których zastosowania może żądać przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, a mianowicie może on żądać:

- zaniechania niedozwolonych działań;

- usunięcia ich skutków;

- złożenia oświadczenia woli odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;

- naprawienia szkody na zasadach ogólnych przewidzianych w kodeksie cywilnym;

- wydania bezpodstawnych korzyści, na zasadach ogólnych przewidzianych w kodeksie cywilnym;

- zasądzenia przez sąd odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochrony dziedzictwa kulturowego- jeżeli czyn był zawiniony;

Szczególnym uprawnieniem sądu, w przypadku wyrobów, towarów, ich opakowań, materiałach reklamowych, bezpośrednio związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji – jest możliwość orzeczenia o ich zniszczeniu lub zaliczeniu na poczet odszkodowania.

Zwalczanie nieuczciwej konkurencji

Informacje o przedsiębiorcy – sprawdź kiedy mogą one stać się czynem nieuczciwej konkurencji

Legitymację do wystąpienia z roszczeniem posiada każdy przedsiębiorca, którego interes został naruszony lub zagrożony czynem nieuczciwej konkurencji.

W jego imieniu, zgodnie z art. 19 pkt 1 ust 2 ustawy może wystąpić również krajowa lub regionalna organizacja, której celem statutowym jest ochrona interesów przedsiębiorców.

Przedsiębiorca składający pozew do sądu powinien wskazać konkretną postać naruszenia lub ewentualnego zagrożenia oraz szczegółowo określić  żądaną sankcję.

Zgodnie z art. 17 pkt 43 kodeksu postępowania cywilnego sądem właściwym dla rozpoznawania tychże spraw jest właściwy sąd okręgowy.

Warto pamiętać, iż roszczenia z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji ulegają przedawnieniu z upływem trzech lat, a bieg przedawnienia rozpoczyna się oddzielnie co do każdego naruszenia z osobna.

Małgorzata Stawicka, Kancelaria Prawna ARKANA