Wigilia w firmie? W tym roku to będzie kosztowny błąd!
REKLAMA
REKLAMA
Po 11 listopada, kolejne duże święta wolne od pracy za miesiąc z hakiem. Urlopy na ten czas są właśnie planowane, albo już zaklepane. A jeszcze rok temu w wielu firmach w Wigilię Bożego Narodzenia praca wrzała. Ale czy w tym roku wszystko odbędzie się zgodnie z nowym prawem? Państwowa Inspekcja Pracy rzuca na stół twarde ostrzeżenie, a złamanie przepisów dotyczących pracy w Wigilię to prosta droga do finansowej katastrofy dla pracodawcy. Kary mogą sięgnąć dziesiątek tysięcy złotych, a celem kontrolerów PIP może być w tym roku praca w Wigilię. Sprawdź, czy nie igrasz z ogniem, jeżeli i w tym roku masz na ten dzień zaplanowaną pracę dla swoich podwładnych, albo z roztargnienia zapomniałeś, że od tego roku Wigilia musi być wolna od pracy.
- Praca w Wigilię Świąt Bożego Narodzenia
- Wigilia 2025 - dzień święty czy roboczy?
- Kto może się byczyć (przynajmniej od pracy w firmie), a kto nie? Wyjątki od reguły
- Czerwona kartka od PIP i grzywny dla niepokornego pracodawcy
- A co, jeśli już trzeba pracować w Wigilię zgodnie z prawem? Jakie zasady obowiązują dla wyjątków?
- Zakaz pracy w handlu - regulacja szczegółowa
- Podsumowując: pomyśl, zanim dasz listę obecności do podpisu w Wigilię 2025
Praca w Wigilię Świąt Bożego Narodzenia
Grudzień to dla wielu przedsiębiorców czas wytężonej pracy. Kalendarz goni, zamówienia trzeba zrealizować, a klienci oczekują obsługi non-stop. W tym pędzie łatwo zapomnieć o jednym, kluczowym detalu – wyjątkowym statusie prawnym 24 grudnia, który został nadany w obecnym roku 2025 po raz pierwszy. Tymczasem Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) nie zapomina i wskazuje na konsekwencje, które mogą zmrozić krew w żyłach każdego menedżera, wydając w tym zakresie specjalny komunikat "wigilijny".
REKLAMA
REKLAMA
Wigilia 2025 - dzień święty czy roboczy?
Dla zdecydowanej większości Polaków Wigilia Bożego Narodzenia to dzień niemal magiczny, czas spotkań z rodziną i celebracji. Prawo pracy w dużej mierze podziela to odczucie - po raz pierwszy od bieżącego roku 2025. Mając na uwadze art. 1519 § 1 Kodeksu pracy, oraz ustawę o dniach wolnych od pracy, 24 grudnia jest co do zasady dniem wolnym od pracy dla pracowników zakładów pracy, w których ze względu na rodzaj działalności lub organizację pracy, praca w tym dniu nie jest konieczna. Mówiąc prościej: jeśli Twoja firma może normalnie funkcjonować bez otwierania drzwi 24 grudnia, to tego dnia powinny one pozostać zamknięte. Pracownik ma ustawowe prawo do wolnego. A w jakich branżach można pracować w Wigilię?
Kto może się byczyć (przynajmniej od pracy w firmie), a kto nie? Wyjątki od reguły
Ustawodawca przewidział sytuacje, w których maszyna musi pozostać pod nadzorem człowieka, a klient musi być obsłużony. Kodeks pracy precyzyjnie wymienia branże i rodzaje działalności, dla których 24 grudnia jest normalnym dniem roboczym i praca wówczas nie będzie stanowiła naruszenia przepisów o dniach wolnych od pracy, ani stwarzała zagrożenia karą dla pracodawcy. Taki katalog wyjątków został ustanowiony w art. 15110 Kodeksu pracy i zgodnie z nim, praca w Wigilię jest dozwolona:
- w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
- w ruchu ciągłym;
- przy pracy zmianowej;
- przy niezbędnych remontach;
- w transporcie i w komunikacji;
- w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych;
- przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób;
- w rolnictwie i hodowli;
- przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w:
- (uchylona)
- zakładach świadczących usługi dla ludności,
- gastronomii,
- zakładach hotelarskich,
- jednostkach gospodarki komunalnej,
- zakładach opieki zdrowotnej 5 i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,
- jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę,
- zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku;
- w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta;
- przy wykonywaniu prac:
- polegających na świadczeniu usług z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub urządzeń telekomunikacyjnych w rozumieniu przepisów prawa komunikacji elektronicznej, odbieranych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę usługi, dni, o których mowa w art. 1519 § 1, są u niego dniami pracy,
- zapewniających możliwość świadczenia usług, o których mowa w lit. a.
Czerwona kartka od PIP i grzywny dla niepokornego pracodawcy
Praca w Wigilię w innym przypadku, niż pozwala na to art. 15110 Kodeksu pracy, jest zakazana. To jasny sygnał: dla większości firm w Polsce praca w Wigilię jest po prostu nielegalna. Inspektorzy mogą nie być pobłażliwi, zwłaszcza że w pierwszym roku obowiązywania zakazu jest większa szansa na wykrycie nieprawidłowości i wlepianie mandatów pracodawcom. A konsekwencje finansowe? Mogą być druzgocące. Za naruszenie zakazu pracy w Wigilię grożą grzywny sięgające od 1000 zł aż do 30 000 zł. Wystarczy jedna kontrola i kilku pracowników "przyłapanych" przy biurkach, by firma musiała sięgnąć głęboko do kieszeni. To nie jest już pomijalny koszt, ale realna kara, która może zachwiać budżetem małej lub nawet średniej firmy.
REKLAMA
A co, jeśli już trzeba pracować w Wigilię zgodnie z prawem? Jakie zasady obowiązują dla wyjątków?
Jeśli Twoja firma należy do wąskiego grona tych, które muszą działać w Wigilię, pamiętaj o dwóch żelaznych zasadach rekompensaty dla pracownika:
- dodatek 100%: Za każdą godzinę pracy w tym dniu należy się dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia;
- dzień wolny w zamian: Pracownik musi otrzymać dzień wolny od pracy w innym terminie.
Co więcej, w niektórych branżach, jak transport drogowy, czy handel, szczegółowe regulacje wprowadzają odrębne ustawy, jak np. ustawa o czasie pracy kierowców lub ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. One również mogą określać, kiedy i na jakich zasadach można pracować w święta.
Zakaz pracy w handlu - regulacja szczegółowa
Zakaz pracy w handlu obejmuje nie tylko pracowników, ale również zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych. Za naruszenie zakazu handlu w Wigilię grożą jeszcze wyższe grzywny, bo w wysokości od 1000 do nawet 100000 zł! Przy tym od zakazu handlu w święta też obowiązują liczne wyjątki, a być może Twoja firma pod któryś podpada. Te wyjątki znajdziesz poniżej:
Zakaz pracy w handlu nie obowiązuje w następujących przypadkach:
- na stacjach paliw płynnych,
- w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu kwiatami,
- w aptekach i punktach aptecznych,
- w zakładach leczniczych dla zwierząt,
- w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu pamiątkami lub dewocjonaliami,
- w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych i zakładów wzajemnych,
- w placówkach pocztowych, w których przeważająca działalność polega na świadczeniu usług pocztowych,
- w placówkach handlowych w obiektach infrastruktury krytycznej,
- w placówkach handlowych w zakładach hotelarskich,
- w placówkach handlowych w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku,
- w placówkach handlowych organizowanych wyłącznie na potrzeby festynów, jarmarków i innych imprez okolicznościowych, tematycznych lub sportowo-rekreacyjnych, także gdy są one zlokalizowane w halach targowych,
- w placówkach handlowych w zakładach leczniczych podmiotów leczniczych i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,
- w placówkach handlowych na dworcach, w portach i przystaniach – w zakresie związanym z bezpośrednią obsługą podróżnych,
- w przypadku sprzedaży ryb w gospodarstwach rybackich, ze statku rybackiego i w placówkach handlowych zajmujących się wyłącznie odbiorem produktów rybnych,
- w placówkach handlowych w portach lotniczych,
- w strefach wolnocłowych,
- w środkach transportu, na statkach, a także na morskich statkach handlowych, statkach powietrznych, platformach wiertniczych i innych morskich budowlach hydrotechnicznych,
- na terenie jednostek penitencjarnych,
- w placówkach handlowych na terenie jednostek wojskowych,
- w sklepach internetowych i na platformach internetowych,
- w przypadku handlu towarami z automatów,
- w przypadku rolniczego handlu detalicznego,
- w hurtowniach farmaceutycznych,
- w okresie od dnia 1 czerwca do dnia 30 września każdego roku kalendarzowego – w placówkach handlowych prowadzących handel wyłącznie maszynami rolniczymi, częściami zamiennymi do tych maszyn, materiałami eksploatacyjnymi do maszyn rolniczych, materiałami używanymi w trakcie bieżącej pracy maszyn rolniczych lub narzędziami do wymiany części zamiennych w maszynach rolniczych,
- w przypadku handlu kwiatami, wiązankami, wieńcami i zniczami przy cmentarzach,
- w zakładach pogrzebowych,
- w placówkach handlowych, w których handel jest prowadzony przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną wyłącznie osobiście, we własnym imieniu i na własny rachunek,
- w piekarniach, cukierniach i lodziarniach, w których przeważająca działalność polega na handlu wyrobami piekarniczymi i cukierniczymi,
- w placówkach handlowych, w których przeważającą działalnością jest działalność gastronomiczna,
- na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych prowadzonych przez spółki prawa handlowego, których przeważająca działalność polega na wynajmie i zarządzaniu nieruchomościami na użytek handlu hurtowego artykułami rolno-spożywczymi,
- w placówkach handlowych prowadzonych przez podmioty nabywające towary na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych, o których mowa w pkt 30, w zakresie czynności związanych z handlem oraz powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania tych czynności,
- w placówkach handlowych, w których jest prowadzony wyłącznie skup produktów pochodzenia rolniczego, w szczególności zboża, rzepaku, rzepiku, buraków cukrowych, roślin białkowych, innych upraw polowych, owoców, warzyw, mleka surowego lub runa leśnego.
Podsumowując: pomyśl, zanim dasz listę obecności do podpisu w Wigilię 2025
Wigilia Świąt Bożego Narodzenia 2025 to nie jest zwykły dzień, jak piątek przed weekendem. To dzień o specjalnym statusie prawnym, którego zignorowanie może słono kosztować. Zanim więc jako pracodawca lub menedżer zatwierdzisz grafik na 24 grudnia, zadaj sobie kluczowe pytanie: czy moja firma naprawdę należy do tych, które nie mogą przerwać pracy i kwalifikuje się do któregoś ustawowego wyjątku? Bo Państwowa Inspekcja Pracy już czeka z bloczkiem mandatowym, a jej cierpliwość do świątecznych pracoholików może być ograniczona. Lepiej nie dawać inspektorom PIP powodów do wymierzenia kary, niż potem żałować konieczności wydania grubych pieniędzy na grzywnę, szczególnie w czasie świątecznej gorączki.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2025 r., poz. 277)
Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (t.j. Dz. U. z 2025 r., poz. 296)
Ustawa z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (t.j. Dz. U. z 2025 r., poz. 301)
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
REKLAMA