Umowa o zakazie konkurencji z członkiem zarządu spółki z o.o.

Członkowie zarządu spółek z o.o. często są zatrudniani na podstawie umowy o pracę. Ponieważ mają dostęp do szczególnie istotnych danych firmy, spółka powinna zabezpieczyć się przed ich działalnością konkurencyjną, także po ustaniu ich zatrudnienia, zawierając umowę o zakazie konkurencji. Dotyczy to zwłaszcza spółek z o.o. Regulacje dotyczące tej spółki w zakresie jej reprezentowania w umowach z członkami zarządu budzą wiele wątpliwości, które rozstrzyga Sąd Najwyższy. Warto zwrócić uwagę na obowiązujące w tym zakresie zasady, aby ustrzec się błędów skutkujących nieważnością umów o zakazie konkurencji.

Członków zarządu obowiązuje w czasie ich zatrudnienia zakaz konkurencji wynikający bezpośrednio z mocy prawa (art. 211 ustawy – Kodeks spółek handlowych; dalej: k.s.h.). Natomiast gdy spółka z o.o. chce, aby zakaz ten istniał także po rozwiązaniu stosunku pracy z członkiem zarządu, konieczne jest zawarcie z nim odrębnej umowy o zakazie konkurencji określonej przez przepisy ustawy – Kodeks pracy.

Z członkiem zarządu może zawrzeć taką umowę rada nadzorcza lub pełnomocnik wspólników.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

Cechy umowy o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia

Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia musi być pod rygorem nieważności sporządzona w formie pisemnej. Podobnie wszelkie zmiany czy uzupełnienia tej umowy wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem ich nieważności. Dlatego też nieważna byłaby umowa o zakazie konkurencji zawarta ustnie lub w sposób dorozumiany.

Umowę o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia z członkiem zarządu spółki należy zawrzeć na piśmie.

W umowie o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia członek zarządu zobowiązuje się nie prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani nie świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub innego stosunku prawnego na rzecz podmiotu konkurencyjnego wobec spółki przez oznaczony okres po ustaniu zatrudnienia. Co prawda, w przypadku członków zarządu orzecznictwo sądowe dopuszcza takie umowy, które ogólnie określają zakres zakazu konkurencji. Warto tu zwrócić uwagę na wyrok SN z 19 maja 2004 r. (I PK 534/03, OSNP 2005/5/63, patrz: www.ekspert3.inforlex.pl), w którym wskazano, że w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy (art. 101² k.p.) należy skonkretyzować zakres tego zakazu. W przypadku osób wchodzących w skład organu osoby prawnej, mających dostęp do wszystkich informacji istotnych dla funkcjonowania jednostki organizacyjnej, zakres zakazu konkurencji może być określony ogólnie, gdyż jego szczegółowe wskazanie groziłoby niebezpieczeństwem pominięcia istotnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Wskazane jest jednak konkretne określenie w umowie choćby rodzajów działalności, których nie będzie mógł podejmować były członek zarządu, gdyż pozwala to na uniknięcie wątpliwości interpretacyjnych, czy dana działalność jest rzeczywiście konkurencyjna wobec spółki, a wobec tego objęta zakazem czy nie.

Zobacz również: Co warto wiedzieć o zakazie konkurencji obowiązującym członków zarządu sp. z o.o.

Zasady reprezentacji spółki

Prawidłowe zawarcie umowy o zakazie konkurencji z członkiem zarządu spółki z o.o. wywołuje wiele wątpliwości, zwłaszcza dotyczących reprezentacji spółki przy zawieraniu takich umów oraz skutków wadliwego jej reprezentowania.

W umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników (art. 210 § 1 k.s.h.). Zatem umowy między spółką z o.o. a osobami zajmującymi w niej funkcje członków zarządu powinny być zawierane przez spółkę reprezentowaną przez radę nadzorczą lub pełnomocnika powołanego przez zgromadzenie wspólników. Zasada ta ma zastosowanie do spółek wielopodmiotowych oraz spółek jednoosobowych, w których wspólnik nie jest zarazem jedynym członkiem jej zarządu.

Istotne jest także, że regulacja ta dotyczy tylko umów zawieranych z osobami aktualnie zajmującymi stanowiska członków zarządu, natomiast po zakończeniu pełnienia przez daną osobę tej funkcji organem właściwym do zawarcia z nią umowy o zakazie konkurencji byłby zarząd spółki. Zarząd spółki byłby także uprawniony do reprezentowania spółki np. przy umowach (aneksach) zmieniających umowę o zakazie konkurencji.

Zobacz też: Czy zakaz konkurencji obowiązuje wspólników spółki z o.o.?