Co warto wiedzieć o zakazie konkurencji obowiązującym członków zarządu sp. z o.o.

Zgodnie z art. 211 § 1 KSH: "Członek zarządu nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów lub akcji tej spółki albo prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu".

Zakaz ten nie ma charakteru bezwzględnego.

Wiodącą rolę pełni tu bowiem umowa spółki. Może ona przybrać różnorodną formę, mianowicie umowy o pracę, kontraktu menadżerskiego. Pozwoli to na uniknięcie wszelkich wątpliwości i nieporozumień wynikających z braku szczegółowej regulacji ustawowej. To w umowie powinny znaleźć się wszelkie uregulowania dotyczące danego członka zarządu, jego praw, obowiązków (również w dziedzinie możliwości prowadzenia ewentualnej innej działalności gospodarczej, mogącej być uznaną za działalność konkurencyjną wobec interesów spółki) oraz sankcji wynikających z niewywiązania się z zawartych w umowie regulacji. 

Polecamy: serwis Rejestr przedsiębiorców

Poświęćmy trochę uwagi kwestii wspomnianych sankcji. KSH nie określa bowiem żadnych konsekwencji dla członków zarządu związanych z naruszeniem przez nich zakazu konkurencji.

W doktrynie wskazuje się jednak, że w takim przypadku w grę wchodzić będzie ukaranie członka zarządu na płaszczyźnie organizacyjnej (może on zostać odwołany, bądź zawieszony na pewien czas w czynnościach przez organ, który uprawniony był do jego powołania) lub odszkodowawczej na podstawie art. 293 KSH, który wyraźnie mówi, że "członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki, chyba że nie ponosi winy (§ 1). W tym wypadku należy jednak wykazać istnienie związku przyczynowego pomiędzy działalnością konkurencyjną członka zarządu a wystąpieniem określonej szkody na rzecz spółki.

Spółka w umowie zawieranej z członami zarządu może również zabezpieczyć swoje interesy poprzez wprowadzenie kary umownej lub obowiązku zwrotu uzyskanych korzyści, pochodzących z prowadzenie działalności konkurencyjnej. W przypadku braku takiego uregulowania wydaje się jednak, że spółce przysługuje możliwość żądania zwrotu owych korzyści z mocy samego prawa. Fakt ten wydaje się oczywisty na gruncie przepisów kodeksu cywilnego, które stosować należy również na gruncie KSH.