REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Emerytura w niższym wieku emerytalnym a wcześniejsza emerytura

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wioletta Wyrzykowska
Emerytura w niższym wieku emerytalnym a wcześniejsza emerytura
Emerytura w niższym wieku emerytalnym a wcześniejsza emerytura

REKLAMA

REKLAMA

Pojęciami emerytury w niższym wieku emerytalnym oraz wcześniejszej emerytury zamiennie posługują się dziennikarze, politycy a nawet prawnicy, mimo że są to odrębne rodzaje świadczeń, o odrębnej konstrukcji prawnej.

REKLAMA

Niższy wiek emerytalny to wiek poniżej 60 roku życia dla kobiet i 65 dla mężczyzn. Ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym przewidziała dla pracowników urodzonych przed 1.01.1949 r. zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (art.32 ust.1), a także dla pracowników urodzonych po 31.12.1948 r., jeżeli warunki nabycia prawa spełnili do 31.12.2008 r. (art.46) Dla celów ustalenia uprawnień do emerytury w niższym wieku emerytalnym za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 32 ust.2).

REKLAMA

Wykaz takich prac zawiera rozporządzenie Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W ujęciu ustawy emerytalnej za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się m.in.:

  • pracowników organów kontroli państwowej;
  • pracowników organów administracji celnej;
  • pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną;
  • dziennikarzy zatrudnionych w redakcjach dzienników, czasopism, w radiu, telewizji oraz w organach prasowych, informacyjnych, publicystycznych albo fotograficznych, objętych układem zbiorowym pracy dziennikarzy;
  • nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela.

REKLAMA

Wiek emerytalny wskazanych pracowników został ustalony na 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a dla niektórych zawodów z branży artystycznej nawet na 40-45 lat. Ponadto, niezbędny warunek nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym to przepracowanie określonego czasu na danym stanowisku lub w danym zawodzie. Wymagany staż wynosił zazwyczaj 15 lat (przy ogólnym stażu dla kobiet 20 lat i 25 lat dla mężczyzn), jakkolwiek spotykany był też wymóg przepracowania aż 20 lat albo tylko 10 lat. Warto zauważyć, że art. 184 ustawy emerytalnej zagwarantował prawo do wcześniejszej emerytury  także tym pracownikom urodzonym po 31 grudnia 1948, zatrudnionym w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, którzy wymagany staż pracy osiągnęli do   1.01.1999 r. Osoby te mogą ukończyć wiek emerytalny także po 2008 r.

Prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym jest prawem nabywanym ex lege (nie na wniosek). Przyjęte kryterium daty urodzenia i daty końcowej nabywania uprawnień statuuje to prawo jako wygaszane.

Polecamy: Składki ZUS 2012

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Prawo do wcześniejszej emerytury jest rozwiązaniem wychodzącym naprzeciw społecznym oczekiwaniom co do skracania wieku emerytalnego. Wywodzi się z założenia o elastyczności wieku emerytalnego, które umożliwia wybór przez ubezpieczonego czasu wycofania się z pracy zawodowej. Wcześniejsza emerytura to prawo do przejścia na emeryturę mimo nieosiągnięcia wieku emerytalnego. To odróżnia ją od emerytury w niższym wieku emerytalnym przysługującej po osiągnięciu wieku emerytalnego, tyle że ustalonego na niższym poziomie. Z tego względu okoliczności uzasadniające przejście na wcześniejszą emeryturę są dodatkowymi kryteriami nabycia prawa, a nie warunkami ustalania niższego wieku emerytalnego. Warto zaznaczyć, że możliwość nabycia prawa do emerytury mimo nieosiągnięcia wieku emerytalnego wiąże się zazwyczaj z obniżeniem świadczenia.

Wiek przejścia na emeryturę wskazuje sam ubezpieczony, składając wniosek o nabycie prawa. W efekcie prawo do wcześniejszej emerytury nie powstaje ex lege, jak prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym, tylko na wniosek.

Różnica ta ma istotne znaczenie praktyczne- ubezpieczony, który nabył prawo ex lege, może o nie wystąpić (złożyć wniosek o jego realizację) w każdym czasie, a więc także wtedy, gdyby zmieniły się przepisy. Inaczej w odniesieniu do osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury - wniosek może być złożony dopóty, dopóki obowiązują przepisy przewidujące takie prawo. Ich uchylenie powoduje, że wniosek nie może być złożony, a prawo nabyte.  

Z wcześniejszej emerytury pracowniczej mogą skorzystać osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r. oraz w praktyce tylko kobiety urodzone w latach 1949-1953 (ponieważ w odniesieniu do ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1958 r. proces nabywania uprawnień do wcześniejszej emerytury trwał do 31.12.2008 r.). Jest to również prawo wygaszane. Zgodnie z art. 29 ustawy emerytalnej przejście na wcześniejszą emeryturę co do zasady jest możliwe po spełnieniu następujących warunków:

  • do wieku emerytalnego powszechnego (60/65 lat) brakuje nie więcej niż 5 lat,
  • jest osiągnięty staż emerytalny (20/25 lat),
  • zostało wydane orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy (wystarczy orzeczenie o niezdolności ograniczonej, jeśli jest ona spowodowana m.in. wypadkiem przy pracy czy chorobą zawodową)  albo ubezpieczony ma wyższy o 10 lat staż ubezpieczeniowy

A ponadto:

  • ostatnim tytułem do ubezpieczenia był stosunek pracy,
  • tytuł ten trwał co najmniej 6 miesięcy w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

Polecamy: ZUS RMUA 2012, czyli RMUA raz na rok

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Relaks nie jest dla słabych. Dlaczego liderom tak trudno jest odpoczywać?

Wyobraź sobie, że siedzisz z kubkiem ulubionej herbaty, czujesz bryzę morską, przymykasz oczy, czując promienie słońca na twarzy i… nie masz wyrzutów sumienia. W twojej głowie nie pędzi pendolino tematów, kamieni milowych i zadań, które czekają w kolejce do pilnej realizacji, telefon służbowy milczy. Brzmi jak science fiction? W świecie liderów odpoczynek to często temat tabu, a relaks – luksus, na który prawdziwy przywódca nie może sobie pozwolić. Uważam, że to już najwyższy czas, abyśmy przestali się oszukiwać i zaczęli zadawać niewygodne pytania dotyczące relaksu – przede wszystkim sobie - powiedziała Dyrektorka zarządzająca, dyrektorka Departamentu Zasobów Ludzkich i Organizacji w KIR Dorota Dublanka.

Polscy wykonawcy działający na rynku niemieckim powinni znać VOB/B

VOB/B nadal jest w Niemczech często stosowanym narzędziem prawnym. Jak w pełni wykorzystać zalety tego sprawdzonego zbioru przepisów, minimalizując jednocześnie ryzyko?

BCC ostrzega: firmy muszą przyspieszyć wdrażanie KSeF. Ustawa już po pierwszym czytaniu w Sejmie

Prace legislacyjne nad ustawą wdrażającą Krajowy System e-Faktur (KSeF) wchodzą w końcową fazę. Sejm skierował projekt nowelizacji VAT do komisji finansów publicznych, która pozytywnie go zaopiniowała wraz z poprawkami.

Zakupy w sklepie stacjonarnym a reklamacja. Co może konsument?

Od wielu lat obowiązuje ustawa o prawach konsumenta. W wyniku implementowania do polskiego systemu prawa regulacji unijnej, od 1 stycznia 2023 r. wprowadzono do tej ustawy bardzo ważne, korzystne dla konsumentów rozwiązania.

REKLAMA

Ponad 650 tys. firm skorzystało z wakacji składkowych w pierwszym półroczu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że w pierwszym półroczu 2025 r. z wakacji składkowych skorzystało 657,5 tys. przedsiębiorców. Gdzie można znaleźć informacje o uldze?

Vibe coding - czy AI zredukuje koszty tworzenia oprogramowania, a programiści będą zbędni?

Kiedy pracowałem wczoraj wieczorem nad newsletterem, do szablonu potrzebowałem wołacza imienia – chciałem, żeby mail zaczynał się od “Witaj Marku”, zamiast „Witaj Marek”. W Excelu nie da się tego zrobić w prosty sposób, a na ręczne przerobienie wszystkich rekordów straciłbym długie godziny. Poprosiłem więc ChatGPT o skrypt, który zrobi to za mnie. Po trzech sekundach miałem działający kod, a wołacze przerobiłem w 20 minut. Więcej czasu zapewne zajęłoby spotkanie, na którym zleciłbym komuś to zadanie. Czy coraz więcej takich zadań nie będzie już wymagać udziału człowieka?

Wellbeing, który naprawdę działa. Arłamów Business Challenge 2025 pokazuje, jak budować silne organizacje w czasach kryzysu zaangażowania

Arłamów, 30 czerwca 2025 – „Zaangażowanie pracowników w Polsce wynosi jedynie 8%. Czas przestać mówić o benefitach i zacząć praktykować realny well-doing” – te słowa Jacka Santorskiego, psychologa biznesu i społecznego, wybrzmiały wyjątkowo mocno w trakcie tegorocznej edycji Arłamów Business Challenge.

Nie uczą się i nie pracują. Polscy NEET często są niewidzialni dla systemu

Jak pokazuje najnowszy raport Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, około 10% młodych Polaków nie uczy się ani nie pracuje. Kim są polscy NEET i dlaczego jest to realny problem społeczny?

REKLAMA

Polska inwestycyjna zapaść – co hamuje rozwój i jak to zmienić?

Od 2015 roku stopa inwestycji w Polsce systematycznie spada. Choć może się to wydawać abstrakcyjnym wskaźnikiem makroekonomicznym, jego skutki odczuwamy wszyscy – wolniejsze tempo wzrostu gospodarczego, mniejszy przyrost zamożności, trudniejsza pogoń za Zachodem. Dlaczego tak się dzieje i czy można to odwrócić? O tym rozmawiali Szymon Glonek oraz dr Anna Szymańska z Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Firma za granicą jako narzędzie legalnej optymalizacji podatkowej. Fakty i mity

W dzisiejszych czasach, gdy przedsiębiorcy coraz częściej stają przed koniecznością konkurowania na globalnym rynku, pojęcie optymalizacji podatkowej staje się jednym z kluczowych elementów strategii biznesowej. Wiele osób kojarzy jednak przenoszenie firmy za granicę głównie z próbą unikania podatków lub wręcz z działaniami nielegalnymi. Tymczasem, właściwie zaplanowana firma za granicą może być w pełni legalnym i etycznym narzędziem zarządzania obciążeniami fiskalnymi. W tym artykule obalimy popularne mity, przedstawimy fakty, wyjaśnimy, które rozwiązania są legalne, a które mogą być uznane za agresywną optymalizację. Odpowiemy też na kluczowe pytanie: czy polski przedsiębiorca faktycznie zyskuje, przenosząc działalność poza Polskę?

REKLAMA