Emerytura w niższym wieku emerytalnym a wcześniejsza emerytura

Niższy wiek emerytalny to wiek poniżej 60 roku życia dla kobiet i 65 dla mężczyzn. Ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym przewidziała dla pracowników urodzonych przed 1.01.1949 r. zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (art.32 ust.1), a także dla pracowników urodzonych po 31.12.1948 r., jeżeli warunki nabycia prawa spełnili do 31.12.2008 r. (art.46) Dla celów ustalenia uprawnień do emerytury w niższym wieku emerytalnym za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 32 ust.2).

Wykaz takich prac zawiera rozporządzenie Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W ujęciu ustawy emerytalnej za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się m.in.:

• pracowników organów kontroli państwowej;
• pracowników organów administracji celnej;
• pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną;
• dziennikarzy zatrudnionych w redakcjach dzienników, czasopism, w radiu, telewizji oraz w organach prasowych, informacyjnych, publicystycznych albo fotograficznych, objętych układem zbiorowym pracy dziennikarzy;
• nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela.

Wiek emerytalny wskazanych pracowników został ustalony na 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a dla niektórych zawodów z branży artystycznej nawet na 40-45 lat. Ponadto, niezbędny warunek nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym to przepracowanie określonego czasu na danym stanowisku lub w danym zawodzie. Wymagany staż wynosił zazwyczaj 15 lat (przy ogólnym stażu dla kobiet 20 lat i 25 lat dla mężczyzn), jakkolwiek spotykany był też wymóg przepracowania aż 20 lat albo tylko 10 lat. Warto zauważyć, że art. 184 ustawy emerytalnej zagwarantował prawo do wcześniejszej emerytury  także tym pracownikom urodzonym po 31 grudnia 1948, zatrudnionym w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, którzy wymagany staż pracy osiągnęli do   1.01.1999 r. Osoby te mogą ukończyć wiek emerytalny także po 2008 r.