REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Co się staje z umową, jeżeli wykonanie świadczenia okaże się niemożliwe?

Kioskprawny.pl
Kancelaria prawnicza
Skutki niemożliwości wykonania zobowiązania z umów wzajemnych zależą od tego, czy za jej powstanie ponosi odpowiedzialność jedna ze stron.
Skutki niemożliwości wykonania zobowiązania z umów wzajemnych zależą od tego, czy za jej powstanie ponosi odpowiedzialność jedna ze stron.

REKLAMA

REKLAMA

Umowa o świadczenie niemożliwe zawarta pomiędzy przedsiębiorcami (i nie tylko nimi) jest nieważna. Ekspert wyjaśnia, krok po kroku, jakie są następstwa zawarcia umowy o świadczenie niemożliwe.

REKLAMA

Umowa o świadczenie niemożliwe jest nieważna, a strona, która w chwili zawarcia umowy wiedziała o niemożliwości świadczenia, a drugiej strony z błędu nie wyprowadziła, obowiązana jest do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o niemożliwości świadczenia. W przypadku, którego dotyczy omawiany przepis, świadczenie jest niemożliwe w chwili zawierania umowy. Częściej jednak w praktyce życia gospodarczego mamy do czynienia z sytuacją, kiedy to świadczenie okazuje się niemożliwe dopiero po zawarciu umowy.

REKLAMA

Co do zasady, zgodnie z art. 475. § 1 kodeksu cywilnego, jeżeli świadczenie stało się niemożliwe skutkiem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi, zobowiązanie wygasa. Cytowany przepis nie dotyczy jednak umów wzajemnych, a więc takich, w których  obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej. Umowami wzajemnymi będą więc niemal wszystkie istotne umowy w obrocie gospodarczym, m.in. umowa o dzieło, umowa sprzedaży, umowa o roboty budowlane. Dlatego właśnie niniejszy artykuł poświęcony jest następczej niemożliwości świadczenia w przypadku umów wzajemnych.

Zobacz: Miejsce spełnienia świadczenia

Następcza niemożliwość spełnienia świadczenia

Skutki niemożliwości wykonania zobowiązania z umów wzajemnych zależą od tego, czy za jej powstanie ponosi odpowiedzialność jedna ze stron. Możemy bowiem wyróżnić sytuacje, w której:

  • Świadczenie stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana.
  • Jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które żadna ze stron odpowiedzialności nie ponosi.

Odpowiedzialność jednej ze stron

REKLAMA

Pierwszy przypadek reguluje art. 493 § 1, zgodnie z którym jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana, druga strona może, według swego wyboru, albo żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania, albo od umowy odstąpić. Powstaje jednak pytanie, kiedy możemy mówić o odpowiedzialności strony umowy? W myśl przepisów z art. 472 i 473 kodeksu cywilnego jeżeli ze szczególnego przepisu ustawy albo z czynności prawnej nie wynika nic innego, dłużnik odpowiedzialny jest za niezachowanie należytej staranności ( zgodnie z art. 355 § 1, który dotyczy należytej staranności, dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju. Jednakże, zgodnie z § 2 należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pan Antoni prowadzi działalność w zakresie przewozów pasażerskich, wykorzystując do tego swój autobus. Głównie wozi wycieczki szkolne, dzięki którym uczniowie z jego miasteczka mogą odwiedzić warszawskie teatry, Centrum Nauki Kopernik itd. Sympatyczny kierowca przez pomyłkę zgodził się przewieść wycieczki z dwóch szkół w tym samym dniu. Zorientował się jednak dopiero na kilka dni przed terminem, kiedy organizatorki zaczęły do niego dzwonić, aby omówić szczegóły, a bilety do teatru były już kupione.

W omawianym przypadku Pan Antoni nie dochował należytej staranności i ponosi odpowiedzialność wobec tej organizatorki wycieczki, której nie będzie mógł przewieść. Zdenerwowana nauczycielka w zaistniałych okolicznościach może albo od umowy odstąpić, jeżeli np. znajdzie innego kierowcę, albo zażądać odszkodowania ( zwrotu ceny kupionych już biletów do teatru).

Na marginesie wskazać należy, że dłużnik może przez umowę przyjąć odpowiedzialność za niewykonanie lub za nienależyte wykonanie zobowiązania z powodu oznaczonych okoliczności, za które na mocy ustawy odpowiedzialności nie ponosi. Natomiast nieważne jest zastrzeżenie, że dłużnik nie będzie odpowiedzialny za szkodę, którą może wyrządzić wierzycielowi umyślnie.  

Z kolei § 2 art. 493 dotyczy sytuacji, w której świadczenie może zostać wykonane tylko częściowo. I tak, w razie częściowej niemożliwości świadczenia jednej ze stron, druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez tę stronę cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe.  

Polecamy: Co musi zawierać umowa pośrednictwa?

Żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności

Można wskazać na szereg zdarzeń losowych, które uniemożliwiają spełnienie świadczenia stronie, mimo że trudno jest przypisać jej brak należytej staranności.

Ceniony skrzypek zawarł umowę, w której zobowiązał się do wykonania koncertu na bankiecie organizowanym przez znanego przedsiębiorcę w zamian za wynagrodzenie. Na kilka dni przed koncertem skrzypek uczestniczył jednak w wypadku samochodowym, w wyniku którego zwichnął rękę.Trudno więc przypisać skrzypkowi odpowiedzialność za niemożliwość świadczenia, jako że jej przesłanką jest brak należytej staranności.

Takich przypadków dotyczy art. 495 kodeksu. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które żadna ze stron odpowiedzialności nie ponosi, strona, która miała to świadczenie spełnić, nie może żądać świadczenia wzajemnego, a w wypadku, gdy je już otrzymała, obowiązana jest do zwrotu według przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.  Jeżeli jednak świadczenie jednej ze stron stało się niemożliwe tylko częściowo, strona ta traci prawo do odpowiedniej części świadczenia wzajemnego. Jednakże druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez tę stronę cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe.  

Należy także pamiętać, że strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, zobowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy (np. zadatek). Może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.  

Ponadto, zgodnie z art. 496  jeżeli wskutek odstąpienia od umowy strony mają dokonać zwrotu świadczeń wzajemnych, każdej z nich przysługuje prawo zatrzymania, dopóki druga strona nie zaofiaruje zwrotu otrzymanego świadczenia albo nie zabezpieczy roszczenia o zwrot.  

Polecamy: Jak uniknąć niedozwolonych klauzul umownych?

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowe zasady naliczania składki zdrowotnej od 1 stycznia 2025 r. Rząd jest za wprowadzeniem zmian. Co się zmieni?

Nowe zasady naliczania składki zdrowotnej od 1 stycznia 2025 r. Rząd jest za wprowadzeniem zmian. Co się zmieni? Szacuje się, że z tego rozwiązania skorzysta ok. 2,4 mln przedsiębiorców. Rada ministrów przyjęła projekt nowelizacji.

Prognozy na 2025 rok: jakie trendy będą kształtować przyszłość biznesu e-commerce?

Jakie trendy ukształtują branżę e-commerce w nadchodzącym 2025 roku? Jakie narzędzia powinny wykorzystać firmy, żeby się rozwijać?

InPost Pay – rewolucyjna usługa dla Twojego e-sklepu

W dobie ogromnej konkurencji na rynku e-commerce kluczem do sukcesu jest wyróżnienie się i zwiększenie wygody zakupów dla klientów. InPost Pay to rozwiązanie, które może odmienić oblicze Twojego sklepu internetowego, pomagając zwiększyć konwersję dzięki nowoczesnym udogodnieniom. Dowiedz się, dlaczego warto wdrożyć tę usługę i co możesz dzięki niej zyskać!

Wakacje składkowe 2024 tylko za grudzień. Wniosek trzeba złożyć już w listopadzie

Z wakacji składkowych w 2024 roku można skorzystać już tylko za grudzień. Natomiast wniosek trzeba złożyć już w listopadzie. Państwo opłaci składki za jeden miesiąc za mikroprzedsiębiorców i komorników sądowych. Jakie warunki trzeba spełnić?

REKLAMA

Analiza wpływu ryzyka jako narzędzie zarządzania kryzysowego w firmach produkcyjnych [Poradnik]

Firmy produkcyjne, które operują złożonymi procesami, zaawansowanymi technologiami oraz różnorodnymi materiałami, są szczególnie narażone na ryzyko wystąpienia kryzysu. Analiza wpływu ryzyka (ang. Risk Impact Analysis) jest narzędziem, które pozwala firmom oszacować, jakie skutki dla organizacji mogą mieć określone zdarzenia i podjąć kroki w celu ich minimalizacji. Jak firmy produkcyjne mogą wykorzystać to narzędzie, aby skuteczniej zarządzać kryzysami?

Współpraca z agencją SEO - przewodnik

Jak wygląda współpraca z agencją SEO? Co obejmuje? Jak jest rozliczana? Oto przewodnik.

ZUS: 717 wniosków o świadczenie interwencyjne. ZUS wypłacił do tej pory ponad 31 mln 350 tys. zł z tego tytułu. Jak i gdzie złożyć wniosek o świadczenie?

ZUS: 717 wniosków o świadczenie interwencyjne. ZUS wypłacił do tej pory ponad 31 mln 350 tys. zł z tego tytułu. Jak i gdzie złożyć wniosek o świadczenie interwencyjne? Kto może ubiegać się o świadczenie interwencyjne? 

Prowadzisz e-commerce? Pozbądź się poniedziałkowego chaosu i poznaj Weekendowe Nadania!
Uniknij poniedziałkowego chaosu w magazynie! Weekendowe Nadania to innowacyjne rozwiązanie, które usprawni logistykę Twojego e-commerce. Dowiedz się, jak szybciej realizować zamówienia, zwiększyć satysfakcję klientów i zyskać przewagę nad konkurencją. Sprawdź, jak to działa!

REKLAMA

Nastroje w branży rolnej - znowu w dół. [Raport] Polskiej Izby Gospodarczej Maszyn i Urządzeń Rolniczych

Nastroje w branży rolnej - znowu w dół. [Raport] Polskiej Izby Gospodarczej Maszyn i Urządzeń Rolniczych. Rolnicy wziąć ograniczają swoje inwestycje. Zmalał odsetek przedsiębiorców, którzy przewidują poprawę koniunktury w branży

Indeks Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki [odczyt II]: firmy nieprzygotowane na redukcję śladu węglowego, choć odczuwane wsparcie ze strony państwa rośnie

W pierwszym półroczu 2024 r. dekarbonizacja i ochrona środowiska miały rosnące znaczenie w działalności przedsiębiorstw – to wniosek z drugiego odczytu Indeksu Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki. Drugi odczyt wskaźnika wskazuje wartość 61 pkt., gdzie 50 pkt. to wynik neutralny, powyżej 50 - pozytywny, a poniżej 50 - negatywny –  i w stosunku do pierwszego odczytu za rok 2023 nie uległ on zmianie. W drugiej odsłonie Indeksu wzięto pod uwagę odpowiedzi udzielone przez 111 polskich przedsiębiorstw. 

REKLAMA