REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Co się staje z umową, jeżeli wykonanie świadczenia okaże się niemożliwe?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kioskprawny.pl
Kancelaria prawnicza
Skutki niemożliwości wykonania zobowiązania z umów wzajemnych zależą od tego, czy za jej powstanie ponosi odpowiedzialność jedna ze stron.
Skutki niemożliwości wykonania zobowiązania z umów wzajemnych zależą od tego, czy za jej powstanie ponosi odpowiedzialność jedna ze stron.

REKLAMA

REKLAMA

Umowa o świadczenie niemożliwe zawarta pomiędzy przedsiębiorcami (i nie tylko nimi) jest nieważna. Ekspert wyjaśnia, krok po kroku, jakie są następstwa zawarcia umowy o świadczenie niemożliwe.

REKLAMA

Umowa o świadczenie niemożliwe jest nieważna, a strona, która w chwili zawarcia umowy wiedziała o niemożliwości świadczenia, a drugiej strony z błędu nie wyprowadziła, obowiązana jest do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o niemożliwości świadczenia. W przypadku, którego dotyczy omawiany przepis, świadczenie jest niemożliwe w chwili zawierania umowy. Częściej jednak w praktyce życia gospodarczego mamy do czynienia z sytuacją, kiedy to świadczenie okazuje się niemożliwe dopiero po zawarciu umowy.

REKLAMA

Co do zasady, zgodnie z art. 475. § 1 kodeksu cywilnego, jeżeli świadczenie stało się niemożliwe skutkiem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi, zobowiązanie wygasa. Cytowany przepis nie dotyczy jednak umów wzajemnych, a więc takich, w których  obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej. Umowami wzajemnymi będą więc niemal wszystkie istotne umowy w obrocie gospodarczym, m.in. umowa o dzieło, umowa sprzedaży, umowa o roboty budowlane. Dlatego właśnie niniejszy artykuł poświęcony jest następczej niemożliwości świadczenia w przypadku umów wzajemnych.

Zobacz: Miejsce spełnienia świadczenia

Następcza niemożliwość spełnienia świadczenia

Skutki niemożliwości wykonania zobowiązania z umów wzajemnych zależą od tego, czy za jej powstanie ponosi odpowiedzialność jedna ze stron. Możemy bowiem wyróżnić sytuacje, w której:

  • Świadczenie stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana.
  • Jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które żadna ze stron odpowiedzialności nie ponosi.

Odpowiedzialność jednej ze stron

REKLAMA

Pierwszy przypadek reguluje art. 493 § 1, zgodnie z którym jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana, druga strona może, według swego wyboru, albo żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania, albo od umowy odstąpić. Powstaje jednak pytanie, kiedy możemy mówić o odpowiedzialności strony umowy? W myśl przepisów z art. 472 i 473 kodeksu cywilnego jeżeli ze szczególnego przepisu ustawy albo z czynności prawnej nie wynika nic innego, dłużnik odpowiedzialny jest za niezachowanie należytej staranności ( zgodnie z art. 355 § 1, który dotyczy należytej staranności, dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju. Jednakże, zgodnie z § 2 należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pan Antoni prowadzi działalność w zakresie przewozów pasażerskich, wykorzystując do tego swój autobus. Głównie wozi wycieczki szkolne, dzięki którym uczniowie z jego miasteczka mogą odwiedzić warszawskie teatry, Centrum Nauki Kopernik itd. Sympatyczny kierowca przez pomyłkę zgodził się przewieść wycieczki z dwóch szkół w tym samym dniu. Zorientował się jednak dopiero na kilka dni przed terminem, kiedy organizatorki zaczęły do niego dzwonić, aby omówić szczegóły, a bilety do teatru były już kupione.

W omawianym przypadku Pan Antoni nie dochował należytej staranności i ponosi odpowiedzialność wobec tej organizatorki wycieczki, której nie będzie mógł przewieść. Zdenerwowana nauczycielka w zaistniałych okolicznościach może albo od umowy odstąpić, jeżeli np. znajdzie innego kierowcę, albo zażądać odszkodowania ( zwrotu ceny kupionych już biletów do teatru).

Na marginesie wskazać należy, że dłużnik może przez umowę przyjąć odpowiedzialność za niewykonanie lub za nienależyte wykonanie zobowiązania z powodu oznaczonych okoliczności, za które na mocy ustawy odpowiedzialności nie ponosi. Natomiast nieważne jest zastrzeżenie, że dłużnik nie będzie odpowiedzialny za szkodę, którą może wyrządzić wierzycielowi umyślnie.  

Z kolei § 2 art. 493 dotyczy sytuacji, w której świadczenie może zostać wykonane tylko częściowo. I tak, w razie częściowej niemożliwości świadczenia jednej ze stron, druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez tę stronę cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe.  

Polecamy: Co musi zawierać umowa pośrednictwa?

Żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności

Można wskazać na szereg zdarzeń losowych, które uniemożliwiają spełnienie świadczenia stronie, mimo że trudno jest przypisać jej brak należytej staranności.

Ceniony skrzypek zawarł umowę, w której zobowiązał się do wykonania koncertu na bankiecie organizowanym przez znanego przedsiębiorcę w zamian za wynagrodzenie. Na kilka dni przed koncertem skrzypek uczestniczył jednak w wypadku samochodowym, w wyniku którego zwichnął rękę.Trudno więc przypisać skrzypkowi odpowiedzialność za niemożliwość świadczenia, jako że jej przesłanką jest brak należytej staranności.

Takich przypadków dotyczy art. 495 kodeksu. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które żadna ze stron odpowiedzialności nie ponosi, strona, która miała to świadczenie spełnić, nie może żądać świadczenia wzajemnego, a w wypadku, gdy je już otrzymała, obowiązana jest do zwrotu według przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.  Jeżeli jednak świadczenie jednej ze stron stało się niemożliwe tylko częściowo, strona ta traci prawo do odpowiedniej części świadczenia wzajemnego. Jednakże druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez tę stronę cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe.  

Należy także pamiętać, że strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, zobowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy (np. zadatek). Może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.  

Ponadto, zgodnie z art. 496  jeżeli wskutek odstąpienia od umowy strony mają dokonać zwrotu świadczeń wzajemnych, każdej z nich przysługuje prawo zatrzymania, dopóki druga strona nie zaofiaruje zwrotu otrzymanego świadczenia albo nie zabezpieczy roszczenia o zwrot.  

Polecamy: Jak uniknąć niedozwolonych klauzul umownych?

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Mobbing w pracy: jak rozpoznać i chronić się przed nim?

Poznaj definicję, przyczyny i formy mobbingu oraz praktyczne sposoby ochrony przed nim – wszystkie wskazówki prosto z rozmowy z ekspertką Katarzyną Bednarczykówą, autorką książki "Masz się łasić".

Reputacja przedsiębiorcy to jedno z kluczowych aktywów firmy. Tak uważa coraz więcej właścicieli firm w Polsce

Firmy w Polsce coraz częściej traktują reputację jako kapitał, który warto chronić, nawet kosztem wyników finansowych. To po części efekt walki stereotypu przedsiębiorcy, który chce osiągać zyski za wszelką cenę. Jest on wciąż głęboko zakorzeniony w świadomości społecznej.

Badania Uniwersytetu Stanford: Polscy programiści odnoszą największe korzyści z AI [KOMENTARZ]

Polska błyszczy wśród europejskich krajów pod względem produktywności programistów korzystających z AI. Jednak niska adopcja technologii i wysoki poziom poprawek stawiają pytania o jakość i przyszłość. O tym, jak interpretować wyniki badań ze Stanford opowiedział członek zespołu badawczego.

Sztuczna inteligencja. McKinsey: Tylko 1 proc. menedżerów określa wdrożenia AI w swoich organizacjach jako dojrzałe

Choć zastosowanie gen-AI w 2024 r. znacząco wzrosło, a 78 proc. respondentów deklarowało w ub.r. użycie co najmniej jednej funkcji biznesowej tego rozwiązania w porównaniu do 55 proc. rok wcześniej, to jedynie 1 proc. menedżerów określa wdrożenie AI w ich w organizacjach jako dojrzałe.

REKLAMA

Obligacje korporacyjne: wciąż wysoki popyt u inwestorów

W pierwszym kwartale tego roku emitenci przeprowadzili cztery publiczne emisje obligacji korporacyjnych o wartości 286,5 mln zł. Popyt inwestorów ponownie przekroczył wartość emisji i wyniósł 747 mln zł, a średni poziom redukcji dla emisji sięgnął 44 proc.

Przedsiębiorcy na całym świecie już nie patrzą w przyszłość optymistycznie

Spada poziom optymizmu przedsiębiorców na świecie. Powodem niepewność i nieprzewidywalność w globalnym handlu i wysokie stopy procentowe, tak wynika z przeprowadzonego przez Dun & Bradstreet badania na próbie ponad 10 tys. przedsiębiorców.

Wystawianie faktur przez freelancerów w 2025 r. Zasady, narzędzia, terminy, opłaty, najczęstsze błędy przy wystawianiu faktur

Praca freelancera daje dużą swobodę – pozwala samodzielnie zarządzać czasem, projektami i klientami. Z tą niezależnością wiąże się jednak także odpowiedzialność za kwestie formalne, takie jak wystawianie faktur. Kto może wystawiać faktury jako freelancer? Co powinno znaleźć się na fakturze? Jakie są najczęstsze błędy?

Susza rolnicza może w tym roku być wcześniej

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej prognozuje, że susza rolnicza może w tym roku rozwinąć się wcześniej. W raporcie podał także, ze prognozy dotyczące opadów są optymistyczne.

REKLAMA

Jak założyć spółkę z o.o. z aktem notarialnym?

Umowa spółki z o.o. w formie aktu notarialnego jest konieczna, gdy wspólnicy zamierzają wprowadzić do umowy postanowienia, których dodanie nie jest możliwe w przypadku spółki z o.o. zakładanej przez S24. Dotyczy to m.in. sytuacji, w których wspólnicy zamierzają wnieść wkłady niepieniężne, wprowadzić obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych, zmienić zasady głosowania w spółce, uprzywilejować udziały co do głosu, czy do dywidendy.

W jaki sposób hakerzy wykorzystują e-maile do ataków? Mają swoje sposoby

Najpopularniejszą formą cyberataku jest obecnie phishing. Fałszywe wiadomości są coraz trudniejsze do wykrycia, bo cyberprzestępcy doskonale się wyspecjalizowali. Jak rozpoznać niebzepieczną wiadomość? Jak chronić swoją firmę przed cyberatakami?

REKLAMA