REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółek osobowych

REKLAMA

REKLAMA

W odróżnieniu od spółek kapitałowych (spółki z o.o. i spółki akcyjnej) wspólnicy spółek osobowych co do zasady ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania przez nie zaciągnięte - wynika to z samej konstrukcji tzw. ułomnych osób prawnych.

Spis treści

REKLAMA

1. Zasada ogólna z kodeksu cywilnego
2. Odpowiedzialność solidarna
3. Zakres odpowiedzialności
4. Skutki wspólnego pozwania wspólników i spółki
5. Rozszerzenie wykonalności wyroku wydanego przeciwko spółce
6. Różnicowanie odpowiedzialności wspólników w zależności od typu spółki


1. Zasada ogólna z kodeksu cywilnego

REKLAMA

Zgodnie z art. 331 §2 kodeksu cywilnego, jeżeli przepis odrębny nie stanowi inaczej, za zobowiązania ułomnych osób prawnych, odpowiedzialność subsydiarną ponoszą jej członkowie; odpowiedzialność ta powstaje z chwilą, gdy jednostka ta stała się niewypłacalna. Jak widać już kodeks cywilny wprowadza zasadę subsydiarności (pomocniczości), która oznacza tyle, że dopóki spółka jest wypłacalna i jej wierzyciel może zaspokoić swoje roszczenia z jej majątku – nie może sięgnąć do osobistego majątku wspólników.

Kodeks spółek handlowych wprowadza jednak wiele wyjątków od tej zasady, uszczegóławia jednocześnie zakres odpowiedzialności, a także charakter współodpowiadania wspólników (odpowiedzialność solidarna).

2. Odpowiedzialność solidarna

Wspólnicy spółek osobowych (nie licząc tych, których ksh zwalnia od odpowiedzialności – o czym później) ponoszą subsydiarną (patrz poprzedni akapit) – solidarną odpowiedzialność za jej zobowiązania. Solidarność odpowiedzialności sprowadza się do tego, że:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  • wierzyciel może domagać się spełnienia całości świadczenia od wszystkich, wybranych, lub nawet jednego zobowiązanego;
  • spełnienia zobowiązania przez jednego z dłużników zwalnia od długu pozostałych;
  • dłużnik, który świadczenie spełnił może domagać się rekompensaty od pozostałych, stosownie od ich udziału w długu (regres);
  • działania i zaniechania jednego z dłużników solidarnych nie mogą szkodzić współdłużnikom;
  • przerwanie lub zawieszenie biegu przedawnienia w stosunku do jednego z dłużników solidarnych nie ma skutku względem współdłużników;
  • zwolnienie z długu lub zrzeczenie się solidarności przez wierzyciela względem jednego z dłużników solidarnych nie ma skutku względem współdłużników;
  • zwłoka wierzyciela względem jednego z dłużników solidarnych ma skutek także względem współdłużników;
  • wyrok zapadły na korzyść jednego z dłużników solidarnych zwalnia współdłużników, jeżeli uwzględnia zarzuty, które są im wszystkim wspólne.

3. Zakres odpowiedzialności

W kształcie opisanym powyżej, wspólnik ponosi (zaznaczając odrębności w niektórych typach spółek, o czym później) za wszystkie zobowiązania spółki powstałe w momencie, w którym w niej uczestniczył. Co więcej, wspólnik ponosi odpowiedzialność również za zobowiązania istniejące w momencie, w którym do spółki przystąpił (jeśli nie był pierwotnym wspólnikiem)- czyli za takie, przy których powstaniu de facto nie uczestniczył.

Zobacz: Odpowiedzialność wspólników w spółkach osobowych

Przystępując do spółki osobowej należy zawsze sprawdzić jej sytuację finansową i księgi rachunkowe.

Należy także pamiętać, że zawierając umowę spółki z przedsiębiorcą jednoosobowym, który wniósł do spółki przedsiębiorstwo, odpowiada się także za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu tego przedsiębiorstwa przed dniem utworzenia spółki do wartości wniesionego przedsiębiorstwa według stanu w chwili wniesienia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela.


4. Skutki wspólnego pozwania wspólników i spółki

REKLAMA

Pomimo tego, że odpowiedzialność wspólników jest subsydiarna, wierzyciel może zawsze, jednocześnie pozwać spółkę i wspólników. W celu uwolnienia się od zobowiązania, wspólnik może w takiej sytuacji powoływać zarzuty przysługujące spółce w stosunku do wierzyciela (np. zarzut potrącenia, czy przedawnienia). Jeżeli zarzut wymaga złożenia oświadczenia woli przez spółkę celem uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli, potrącenia lub w innych podobnych przypadkach, wspólnik może odmówić zaspokojenia wierzyciela, dopóki spółka nie złoży takiego oświadczenia. Wierzyciel może wyznaczyć spółce dwutygodniowy termin do złożenia oświadczenia woli, po którego bezskutecznym upływie wspólnik lub wierzyciel może wykonać służące mu uprawnienie. 

Wierzyciel nie uzyska jednak klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi jeśli nie wykaże, że spółka jest niewypłacalna (do tego czasu będzie mógł prowadzić egzekucję wyłącznie z majątku spółki). W sytuacji, w której jednak spółka okaże się niewypłacalna, będzie mógł (w zależności od okoliczności) domagać się rozszerzenia klauzuli wykonalności również na małżonka dłużnika.

Jeśli wspólnicy nie prowadzą działalności gospodarczej, postępowanie takie będzie toczyć się w trybie zwykłym a nie w ramach postępowania w sprawach gospodarczych, co może je znacząco wydłużyć.

5. Rozszerzenie wykonalności wyroku wydanego przeciwko spółce

Aby prowadzić egzekucję z majątku wspólnika nie jest jednak konieczne w ogóle pozywanie go; można przeciwko niemu wykorzystać orzeczenie zapadłe przeciwko spółce.

Zgodnie bowiem z art. 7781 k.p.c., tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce osobowej sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna.

Przesłanką nadania klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi spółki osobowej, wyrokowi opiewającemu na spółkę, jest fakt bezskuteczności egzekucji przeprowadzonej z majątku spółki.

Badanie w tym zakresie następuje w ramach postępowania klauzulowego. Bezskuteczność może zostać wykazana za pomocą postanowienia organu egzekucyjnego o umorzeniu postępowania egzekucyjnego (art. 824 § 1 kpc) toczącego się przeciwko spółce z wniosku wierzyciela. Jednakże nie jest to bezwzględnie konieczne, kodeks postępowania cywilnego pozwala bowiem na opatrzenie wyroku klauzulą również kiedy „jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna”. W interesie wierzyciela jest uprawdopodobnienie (bo do tego sprowadza się powyższa regulacja) niewypłacalności spółki, bez przeprowadzania postępowania egzekucyjnego, które naraziłoby na dodatkowe koszty. Wierzyciel może wykazać „oczywistość” bezskuteczności egzekucji w oparciu m.in. o:

  • postanowienie komornika o umorzeniu egzekucji, wydane przeciwko spółce w innym postępowaniu (przy czym postanowienie to powinno być możliwie najbardziej aktualne);
  • odpis z rejestru dłużników niewypłacalnych KRS dotyczący spółki;
  • postanowienie o ogłoszeniu upadłości spółki wraz z likwidacją jej majątku;
  • wyjawienie majątku dłużnika (art. 913 § 1 kpc) na wniosek wierzyciela;
  • postanowienie o umorzeniu egzekucji wydane przez organ skarbowy w ramach egzekucji administracyjnej.

Odnosząc się do postanowień o umorzeniu egzekucji ważnym jest, aby postępowanie egzekucyjne toczyło się wobec całości jej majątku. W sytuacji gdy bezskuteczna egzekucja toczyła się wobec części majątku, będzie to niewystarczające do wykazania niewypłacalności spółki, tym samym uniemożliwiając na tym etapie uzyskanie tytułu wykonawczego przeciwko wspólnikom.

Zobacz: Czy małżonek wspólnika odpowiada za długi spółki?

Przy tym rozwiązaniu nie jest możliwe rozciągnięcie wykonalności wyroku na małżonka wspólnika - jest to bowiem możliwe jedynie wtedy gdy wierzyciel dysponuje tytułem egzekucyjnym (wyrokiem, nakazem zapłaty itp.) wydanym bezpośrednio przeciwko dłużnikowi .


6. Różnicowanie odpowiedzialności wspólników w zależności od typu spółki

Pomimo generalnej zasady odpowiedzialności członków „ułomnej osoby prawnej” za jej zobowiązania, kodeks spółek handlowych przewiduje pewne wyłączenia.

Spółka jawna

W odróżnieniu od pozostałych spółek, w przypadku wspólników spółki jawnej nie występują żadne ograniczenia w odpowiedzialności za jej zobowiązania. Spółka jawna stanowi „sztandarowy” przykład „ułomnej osoby prawnej”.

Spółka partnerska

Spółka ta, stworzona w celu wykonywania przez wspólników wolnych zawodów, zawiera mechanizmy chroniące ich przed skutkami działań innych wspólników. O ile nadal ponoszą pełną i nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania powstałe przy normalnym prowadzeniu przedsiębiorstwa (np. zakup materiałów biurowych, komputerów, najem lokalu itp.) o tyle nie ponoszą w ogóle odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki.

Takie rozwiązanie pozwala pozostałym partnerom uchylić się m.in. od odpowiedzialności za roszczenia odszkodowawcze związane z nienależytym wykonywaniem wolnego zawodu przez innego partnera.

W takiej sytuacji, na partnera nie można rozszerzyć wykonalności tytułu egzekucyjnego wydanego przeciwko spółce, nie licząc partnera, który spowodował powstanie zobowiązania w związku z wykonywaniem wolnego zawodu.

Umowa może jednak przewidywać, że niektórzy lub wszyscy wspólnicy ponosić będą odpowiedzialność na zasadach przewidzianych dla spółki jawnej.

Wspólnik będący jednocześnie członkiem zarządu spółki partnerskiej ponosi dodatkowo odpowiedzialność zgodnie z art. 299 ksh (odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania niewypłacalnej spółki).

Spółka komandytowa

W spółce komandytowej wyróżniamy dwa typy wspólników: komplemantariuszy i komandytariuszy. Ci pierwsi ponoszą pełną i nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki - tak jak wspólnicy spółki jawnej.

Komandytariusze natomiast ponoszą odpowiedzialność do wysokości sumy komandytowej - wartości pieniężnej określonej w umowie spółki. Jednakże ich odpowiedzialność sprowadza się do różnicy pomiędzy sumą komandytową a wartością wniesionych wkładów. Jeśli wartość wniesionych wkładów przekroczy sumę komandytową, komandytariusz nie ponosi w ogóle odpowiedzialności osobistej za zobowiązania spółki.

Zobacz: Czy spółka komandytowo – akcyjna może być spółką kapitałową?

Od zasady tej istnieją jednak dalsze wyjątki, komandytariusz ponosi bowiem odpowiedzialność na tych samych zasadach co komplementariusz, jeśli:

  • jego nazwisko (firma) znajduje się w firmie spółki komandytowej;
  • działając jako pełnomocnik, pełnomocnictwo przekroczył lub działał bez niego;
  • uzyskał status komplementariusza.

Spółka komandytowo-akcyjna

Podobnie jak w spółce komandytowej, tu też rozróżniamy dwa rodzaje wspólników: komplementariuszy (odpowiadających i działających tak samo jak w spółce komandytowej) oraz akcjonariuszy.

Akcjonariusze, podobnie jak w spółce akcyjnej, nie ponoszą w ogóle odpowiedzialności za zobowiązania spółki, chyba że zachodzą wyjątki wskazane w akapicie dotyczącym komandytariuszy w spółce komandytowej.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    REKLAMA

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    REKLAMA

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    Kończy się najostrzejsza zima od 50 lat. Prawie 5 mln zwierząt hodowlanych zginęło z głodu w Mongolii

    Dobiegająca końca zima w Mongolii, najostrzejsza od pół wieku, doprowadziła do śmierci niemal 5 mln kóz, owiec i koni, które nie są w stanie dotrzeć do pożywienia. To duży cios w gospodarkę kraju zamieszkanego przez ok. 3,3 mln ludzi, z których ok. 300 tys. utrzymuje się z hodowli zwierząt - podkreśliło Radio Swoboda.

    REKLAMA