Czego nie wolno robić, chroniąc swoją firmę przed konkurencją

Podstawą gospodarki jest przekonanie, że konkurencja między podmiotami rynkowymi jest zdrowa. Dlatego każde działania które dają nieuczciwą przewagę jednym kosztem drugich (zwłaszcza zawierane porozumienia pomiędzy przedsiębiorstwami) są zwalczane przez państwo za pomocą odpowiednich systemów prawnych.

System prawnej ochrony konkurencji składa się z:

1. ochrony konkurencji w interesie publicznym, a w tym ochrony konkurencji jako mechanizmu ekonomicznego oraz ograniczenia konkurencji w interesie publicznym;
2. z ochrony konkurencji w interesie prywatnym konkurentów i konsumentów, w tym zwalczania czynów nieuczciwej konkurencji oraz zakazu konkurencji (wynikającego w prawa pracy oraz z zawartych umów).

Unijne zasady ochrony konkurencji i dostosowane do nich polskie przepisy zakazują:

• zawierania porozumień między przedsiębiorstwami, zrzeszania się przedsiębiorstw i uzgadniania takich wspólnych działań, których celem lub skutkiem jest zapobieganie, ograniczanie czy zniekształcanie konkurencji;
• wszelkiej pomocy publicznej, która zniekształca lub grozi zniekształceniem konkurencji przez faworyzowanie niektórych przedsiębiorstw lub produktów.

Polecamy: Kryteria kontroli koncentracji przedsiębiorców

Za szczególnie szkodliwe dla konkurencji uważane są porozumienia monopolistyczne. Dlatego też prawo antymonopolowe zakazuje przedsiębiorstwom zawierania:
• porozumień cenowych polegających na wspólnym ustalaniu cen i zasad ich kształtowania;
• porozumień kontyngentowych polegających na ustalaniu lub ograniczaniu wielkości sprzedaży lub skupu towarów;
• porozumień bojkotowych polegających na ograniczeniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku podmiotów nieobjętych porozumieniem;
• porozumień kondycjonalnych polegających na uzgadnianiu przez konkurentów warunków umów zawieranych z innymi stronami.

Porozumienia takie mogą być jednak zabronione przez stosowny urząd lub komisję antymonopolową tylko wtedy, gdy rzeczywiście ograniczają, hamują lub zniekształcają konkurencję. Jeśli takiego oddziaływania nie da się stwierdzić, zakaz nie może być wydany.

Przeczytaj także: Czym są koncentracje przedsiębiorców i dlaczego są kontrolowane

Odnosi się to szczególnie do tzw. porozumień o mniejszym znaczeniu, a więc zawieranych przez małe i średnie przedsiębiorstwa, które ze względu na wielkość ich udziałów rynkowych i obrotów nie wywołują znaczących skutków ekonomicznych. Może się to odnosić także do tzw. porozumień obronnych zawieranych przez MSP, jeśli „stwarzają one firmom słabym lub wstępującym na rynek możliwości nawiązania rzeczywiście skutecznej rywalizacji z już istniejącymi dużymi przedsiębiorstwami” [Klimczak, Olszewski, Pisz (red.), 1999, s. 142]. Zwolnione od zakazu mogą być też tzw. porozumienia kooperacyjne, np. porozumienia o wspólnym marketingu, wspólnej działalności badawczo-rozwojowej itp.