Na czym polegają niedozwolone klauzule w umowach o świadczenie usług turystycznych?

Rejestr niedozwolonych klauzul umownych prowadzony przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest uzupełnianą na bieżąco listą postanowień umownych uznanych za zakazane przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Klauzula umowna wpisana do rejestru nie wiąże z mocy prawa, a zakaz jej dalszego stosowania obejmuje wszystkich przedsiębiorców, nie tylko tego, przeciwko któremu toczyło się postępowanie.

Posługiwanie się formułami umieszczonymi w rejestrze może skutkować nałożeniem na przedsiębiorcę kary przez prezesa UOKiK, nawet jeśli wzorzec umowy powstał przed pojawieniem się danej klauzuli w rejestrze, przedsiębiorca ma bowiem obowiązek bieżącego kontrolowania zawartości wykazu. Również sam konsument może zwrócić się do sądu o uznanie zawartych w umowie zakazanych postanowień za niewiążące.

Zobacz: Umowa przedwstępna - jak skutecznie zabezpieczyć interesy przedsiębiorcy?

W ujęciu sektorowym najliczniej reprezentowaną branżą w liczącym ponad 2300 pozycji rejestrze niedozwolonych postanowień umownych jest turystyka. Zakazane klauzule w branży turystycznej zazwyczaj pozostają w sprzeczności z kluczową dla działania tego sektora usług Ustawą o usługach turystycznych z 29 sierpnia 1997 r, (Dz.U. z 2010 r. Nr 106 poz. 672) i najczęściej dotyczą przyznawania sobie przez organizatora turystyki prawa do jednostronnej zmiany umowy, w szczególności ceny, bez uzasadnionej przyczyny.

Taka praktyka stoi w sprzeczności z art. 17 Ustawy o usługach turystycznych, zgodnie z którym cena może zostać podwyższona jedynie, gdy taka możliwość została wyraźnie w umowie przewidziana, a dodatkowo organizator turystyki potrafi uzasadnić wzrost ceny wzrostem kosztów transportu, opłat urzędowych, lotniskowych i podobnych, podatków lub kursów walut. Ponadto w okresie 20 dni przed datą wyjazdu cena ustalona w umowie nie może być podwyższona.

Polecamy: Jak uniknąć niedozwolonych klauzul umownych?

Biura podróży równie często posługują się wzorcami umów sprzecznymi z prawem także w materii dotyczącej ograniczania ich odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy.

Art. 11a ustawy o usługach turystycznych przewiduje wyłączenie odpowiedzialności organizatora turystyki jedynie w przypadku, gdy niewykonanie usługi jest skutkiem siły wyższej, działania lub zaniechania klienta lub osób trzecich, nieuczestniczących w wykonywaniu usług przewidzianych w umowie, jeśli ich działań lub zaniechań nie można było przewidzieć ani uniknąć.