REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Obowiązek naprawienia szkody w prawie karnym a odszkodowanie z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów

Obowiązek naprawienia szkody w prawie karnym a odszkodowanie z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów
Obowiązek naprawienia szkody w prawie karnym a odszkodowanie z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów

REKLAMA

REKLAMA

Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych ma w Polsce charakter obowiązkowy. Jego podstawową funkcją jest ułatwienie poszkodowanemu dochodzenia odszkodowania. Może się jednak zdarzyć, że do naprawienia szkody będzie zobowiązany zarówno ubezpieczyciel – w zakresie polisy OC – jak i sprawca – z uwagi na nałożony środek karny.

Szkoda – zarówno majątkowa (np. zniszczony samochód), jak i osobowa (np. koszty leczenia czy rehabilitacji) – podlega rekompensacie w oparciu o różne instrumenty prawne, zarówno na gruncie prawa cywilnego, jak i karnego.

REKLAMA

W przypadku wypadku komunikacyjnego, podstawą cywilnej odpowiedzialności sprawcy jest art. 436 kodeksu cywilnego.

Odpowiedzialność ubezpieczyciela jest natomiast odpowiedzialnością gwarancyjną – odszkodowanie z ubezpieczenia przysługuje, gdy sprawca wypadku jest odpowiedzialny za szkodę.

Instrumenty dochodzenia roszczeń majątkowych

Ponieważ spowodowanie wypadku komunikacyjnego jest najczęściej przestępstwem bądź wykroczeniem, ustawodawca przewidział w kodeksie karnym i kodeksie postępowania karnego instrumenty dochodzenia roszczeń majątkowych bez uciekania się do odrębnego powództwa cywilnego.

Należy do nich powództwo adhezyjne (powództwo cywilne w ramach postępowania karnego), a także środki karne: nawiązka, zadośćuczynienie czy wreszcie obowiązek naprawienia szkody.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Cywilna i karna droga zaspokojenia roszczeń są od siebie niezależne. Istnieje więc możliwość, że poszkodowany uzyska odszkodowanie od ubezpieczyciela w pełnej kwocie, a sąd w postępowaniu karnym nałoży na sprawcę środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody.

Z perspektywy poszkodowanego sytuacja taka może wydawać się korzystna. Natomiast sprawca – mimo posiadania ubezpieczenia OC – może zostać zmuszony do zapłaty poszkodowanemu dodatkowej kwoty z „własnej kieszeni”. Czy w takiej sytuacji może zwrócić się do ubezpieczyciela o zwrot pieniędzy?

Czy sprawca może dochodzić zwrotu kwoty środka karnego od ubezpieczyciela?

Przez długi czas w orzecznictwie sądów utrzymywał się pogląd, że sprawca nie może dochodzić od ubezpieczyciela zwrotu kwoty, która została orzeczona jako środek karny (obowiązek naprawienia szkody czy nawiązka).

Sądy argumentowały, że środek karny pełni funkcję penalną, a więc sens jego nałożenia polega na tym, że to sprawca ma sam odczuć (finansowo) niewłaściwość popełnionego przez siebie czynu zabronionego. Co więcej – wiele osób twierdzi, że gdyby można było żądać zwrotu kwoty środka karnego, oznaczałoby to, że można się „ubezpieczyć” od odpowiedzialności karnej.

Oczywiście „ubezpieczenie od popełnienia przestępstwa” nie może istnieć w obecnym stanie prawnym. Ale kwestia tego czy możemy domagać się zwrotu kwoty środka karnego, nie jest bynajmniej oczywista.

Sąd Najwyższy w 2011 r. wydał uchwałę (sygn. III CZP 31/2011), w której stwierdził, że „sprawca wypadku komunikacyjnego, wobec którego zastosowano środek karny polegający na obowiązku naprawienia szkody (…) może domagać się od ubezpieczyciela - na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (…) zwrotu świadczenia zapłaconego na rzecz pokrzywdzonego”.

Kiedy można dochodzić od ubezpieczyciela zwrotu kwoty środka karnego?

Sąd Najwyższy podkreślał, że obowiązek naprawienia szkody, mimo umieszczenia w kodeksie karnym, wykazuje wiele zbieżnych cech z odszkodowaniem cywilnym. Jego podstawową funkcją jest bowiem naprawienie wyrządzonemu poszkodowanemu szkody.

Warto pamiętać, że sąd karny nie może nałożyć tego obowiązku, jeżeli szkoda została już w całości naprawiona przez inny podmiot, np. przez ubezpieczyciela.

Jak wynika z uzasadnienia do wspomnianej uchwały, odmówienie sprawcy roszczenia o zwrot kwoty zapłaconej poszkodowanemu jest sprzeczne z ideą umowy ubezpieczenia.

Obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC) posiadaczy pojazdów mechanicznych

Kiedy zakład ubezpieczeń nie wypłaci odszkodowania?

REKLAMA

Jak pamiętamy, umowa ubezpieczenia ma charakter dwustronnie zobowiązujący. Ubezpieczający zobowiązuje się do zapłaty składki, a ubezpieczyciel do wypłaty odszkodowania w określonym ustawami i umową zakresie. Gdyby sprawcy nie przysługiwało roszczenie o zwrot kwoty, oznaczałoby to „pustą ochronę” ubezpieczeniową.

Kiedy więc możemy dochodzić od ubezpieczyciela zwrotu kwoty środka karnego? Po pierwsze, należy pamiętać, że domagać można się dopiero zwrotu już zapłaconej kwoty. Nie jest więc możliwe „scedowanie” na ubezpieczyciela obowiązku wypełnienia środka karnego. Byłoby to sprzeczne z zasadami odpowiedzialności karnej. Po drugie – odpowiedzialność ubezpieczyciela zawsze jest limitowana, poprzez umowę łączącą go ze sprawcą. Jeżeli więc wysokość wypłaconej poszkodowanemu kwoty przekroczy sumę ubezpieczenia, sprawca będzie ponosił samodzielną odpowiedzialność za nadwyżkę.

W ostatnich dwóch latach obserwujemy tendencje do rozszerzania zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela w ramach ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Czy możemy zaliczyć do niej także zwrot kwoty środka karnego? Obserwując aktualne trendy w orzecznictwie, na pytanie to należy odpowiedzieć twierdząco.

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ruszył konkurs ZUS. Można otrzymać dofinansowanie do 80 proc. wartości projektu na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP)

Ruszył konkurs ZUS. Można otrzymać dofinansowanie do 80 proc. wartości projektu na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP). Wnioski można składać do 10 marca 2025 r. Gdzie złożyć wniosek? Kto może ubiegać się o dofinansowanie? Co podlega dofinansowaniu?

Podatek dochodowy 2025: skala podatkowa, podatek liniowy czy ryczałt. Trzeba szybko decydować się na wybór formy opodatkowania, jaki termin - do kiedy

Przedsiębiorcy mogą co roku korzystać z innej – jednej z trzech możliwych – form podatku dochodowego od przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej. Poza wysokością samego podatku, jaki trzeba będzie zapłacić, teraz forma opodatkowania wpływa również na wysokość obciążeń z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Raportowanie ESG: jak się przygotować, wdrażanie, wady i zalety. Czy czekają nas zmiany? [WYWIAD]

Raportowanie ESG: jak firma powinna się przygotować? Czym jest ESG? Jak wdrożyć system ESG w firmie. Czy ESG jest potrzebne? Jak ESG wpływa na rynek pracy? Jakie są wady i zalety ESG? Co należałoby zmienić w przepisach stanowiących o ESG?

Zarządzanie kryzysowe czyli jak przetrwać biznesowy sztorm - wskazówki, przykłady, inspiracje

Załóżmy, że jako kapitan statku (CEO) niespodziewanie napotykasz gwałtowny sztorm (sytuację kryzysową lub problemową). Bez odpowiednich narzędzi nawigacyjnych, takich jak mapa, kompas czy plan awaryjny, Twoje szanse na bezpieczne dotarcie do portu znacząco maleją. Ryzykujesz nawet sam fakt przetrwania. W świecie biznesu takim zestawem narzędzi jest Księga Komunikacji Kryzysowej – kluczowy element, który każda firma, niezależnie od jej wielkości czy branży, powinna mieć zawsze pod ręką.

REKLAMA

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Sprzedaż majątku przedsiębiorstwa w ramach postępowania restrukturyzacyjnego ma sens tylko wtedy, gdy z ekonomicznego punktu widzenia nie ma większych szans na uzdrowienie jego sytuacji, bądź gdy spieniężenie części przedsiębiorstwa może znacznie usprawnić restrukturyzację.

Ile jednoosobowych firm zamknięto w 2024 r.? A ile zawieszono? [Dane z CEIDG]

W 2024 r. o 4,8 proc. spadła liczba wniosków dotyczących zamknięcia jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy to oznacza lepsze warunki do prowadzenia biznesu? Niekoniecznie. Jak widzą to eksperci?

Rozdzielność majątkowa a upadłość i restrukturyzacja

Ogłoszenie upadłości prowadzi do powstania między małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości. Drugi z małżonków, który nie został objęty postanowieniem o ogłoszeniu upadłości, ma prawo domagać się spłaty równowartości swojej części tego majątku. Otwarcie restrukturyzacji nie powoduje tak daleko idących skutków.

Wygrywamy dzięki pracownikom [WYWIAD]

Rozmowa z Beatą Rosłan, dyrektorką HR w Jacobs Douwe Egberts, o tym, jak skuteczna polityka personalna wspiera budowanie pozycji lidera w branży.

REKLAMA

Zespół marketingu w organizacji czy outsourcing usług – które rozwiązanie jest lepsze?

Lepiej inwestować w wewnętrzny zespół marketingowy czy może bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest outsourcing usług marketingowych? Marketing odgrywa kluczową rolę w sukcesie każdej organizacji. W dobie cyfryzacji i rosnącej konkurencji firmy muszą stale dbać o swoją obecność na rynku, budować markę oraz skutecznie docierać do klientów.

Rekompensata dla rolnika za brak zapłaty za sprzedane produkty rolne. Wnioski tylko do 31 marca 2025 r.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przypomina, że od 1 lutego do 31 marca 2025 r. producent rolny lub grupa może złożyć do oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) wniosek o przyznanie rekompensaty z tytułu nieotrzymania zapłaty za sprzedane produkty rolne od podmiotu prowadzącego skup, przechowywanie, obróbkę lub przetwórstwo produktów rolnych, który stał się niewypłacalny w 2023 lub 2024 r. - w rozumieniu ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa (FOR).

REKLAMA