REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zakres dopuszczalności naśladowania produktów konkurencji

 Dariusz Mojecki Kancelaria Radcy Prawnego
Kompleksowa pomoc prawna dla przedsiębiorców
Zakres dopuszczalności naśladowania produktów konkurencji./ Fot. Fotolia
Zakres dopuszczalności naśladowania produktów konkurencji./ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Mnogość dostępnych na rynku produktów sprawia, że trudno oprzeć się wrażeniu, że niektóre z nich są co najmniej podobne do produktów konkurencji. Często jest to spowodowane cechami funkcjonalnymi produktu. Nierzadkie są jednakże również przypadki, gdzie podobieństwo wynika z kopiowania produktów konkurencji. W takich sytuacjach powstaje pytanie, czy naśladownictwo jest w świetle prawa dopuszczalne. Z jednej strony naśladownictwo jest elementem postępu gospodarczego. Z drugiej jednakże strony, naśladownictwo może prowadzić do przejęcia wyników pracy innego przedsiębiorcy. Mamy więc do czynienia z konfliktem dwóch wartości – publicznych (rozwój gospodarki) i prywatnych (ochrona czyjejś pracy).

Orzecznictwo

Polskie prawo nie zawiera generalnego zakazu naśladownictwa cudzych produktów. W orzecznictwie wskazuje się wręcz na pozytywne skutki naśladownictwa. Istotę problemu wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 lipca 2002 r., sygn. I CKN 1319/00. W wyroku tym stwierdzono m.in., że „naśladownictwo cudzych produktów samo przez się nie jest zjawiskiem nagannym, ponieważ postęp jest możliwy dzięki spuściźnie przeszłości. Rozwijanie i ulepszanie każdego produktu leży w interesie ogólnym”. Sąd Najwyższy podkreślił, że „zakaz naśladownictwa prowadziłby wprost do powstania nie ograniczonego żadnym terminem monopolu eksploatacji określonego rozwiązania technicznego (technologicznego) i uniemożliwiałyby lub co najmniej utrudniały wchodzenie na rynek innym przedsiębiorcom, zajmującym się taką samą lub zbliżoną działalnością gospodarczą. Pozostawałoby to w sprzeczności z porządkiem prawnym, opartym na zasadzie wolności gospodarczej i regułach uczciwej konkurencji. Samo naśladownictwo towarów innego przedsiębiorcy, nie korzystających ze szczególnej ochrony prawami wyłącznymi, nie jest sprzeczne z zasadami prowadzenia konkurencji”.

REKLAMA

Zobacz: Prawa autorskie w zamówieniach publicznych

Jak chronić?

Skoro naśladownictwo jest ogólnie uznawane za dozwolone, to w jaki sposób chronić osiągnięcia swojego przedsiębiorstwa?

Pomimo iż brak jest generalnego zakazu naśladownictwa, to jednak istnieje szereg przepisów umożliwiających ochronę przed naśladownictwem. Na ich podstawie można przyjąć, że naśladownictwo cudzych produktów jest co do zasady dopuszczalne, jeśli w szczególności:

  • produkty nie są chronione prawami własności przemysłowej (np. wynalazki, wzory przemysłowe), czy prawami autorskimi,
  • nie ma miejsca tzw. niewolnicze naśladownictwo stanowiące czyn nieuczciwej konkurencji,
  • naśladownictwo jest zgodne z dobrymi obyczajami.

Ochronę przed naśladownictwem zapewniają przede wszystkim przepisy ustawy – Prawo własności przemysłowej. Poszczególne prawa posiadają różne przedmioty ochrony, w tym m.in.:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  • wynalazczość,
  • rozwiązania o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci,
  • zewnętrzną postać produktu.

Poszczególne przepisy nie zakazują naśladownictwa jako takiego, lecz naśladownictwa związanego z wykorzystaniem chronionych rozwiązań czy postaci produktów.

Zobacz również: Wykreślenie sp. z o.o. z KRS a zobowiązania

Patenty

Patenty są udzielane - bez względu na dziedzinę techniki – na wynalazki, które są nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania (art. 24 ustawy – Prawo własności przemysłowej). Przez uzyskanie patentu nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Czas trwania patentu wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym (art. 63 ustawy – Prawo własności przemysłowej).

Polecamy serwis: Mała firma

Wzór użytkowy

Z kolei rozwiązania o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci mogą być chronione jako wzór użytkowy, jeśli są nowe i użyteczne (art. 94 ustawy – Prawo własności przemysłowej).

Na wzór użytkowy może być udzielone prawo ochronne. Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego korzystania ze wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Czas trwania prawa ochronnego wynosi dziesięć lat od daty dokonania zgłoszenia wzoru użytkowego w Urzędzie Patentowym (art. 95 ustawy – Prawo własności przemysłowej).

Wzór przemysłowy

Natomiast nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację, może być chroniona jako wzór przemysłowy (art. 102 ustawy – Prawo własności przemysłowej). Na wzór przemysłowy udziela się prawa z rejestracji.

Przez uzyskanie prawa z rejestracji uprawniony nabywa prawo wyłącznego korzystania z wzoru przemysłowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Zobacz: Nowe prawo budowlane korzystne dla przedsiębiorców i inwestorów

Uprawniony może zakazać osobom trzecim wytwarzania, oferowania, wprowadzania do obrotu, importu, eksportu lub używania wytworu, w którym wzór jest zawarty bądź zastosowany, lub składowania takiego wytworu dla takich celów. Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego obejmuje każdy wzór, który na zorientowanym użytkowniku nie wywołuje odmiennego ogólnego wrażenia (art. 105 ustawy – Prawo własności przemysłowej).

Wzór wspólnotowy

Alternatywą dla udzielanego przez polski Urząd Patentowy prawa rejestracji na wzór przemysłowy jest przewidziane w prawie Unii Europejskiej (Rozporządzenie Rady nr 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów wspólnotowych) prawo do wzoru wspólnotowego, który może zostać zarejestrowany w Urzędzie Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (Znaki Towarowe i Wzory). W myśl ww. Rozporządzenia „wzór” oznacza postać całego lub części produktu, wynikającą w szczególności z cech linii, konturów, kolorystyki, kształtu, tekstury i/lub materiałów samego produktu i/lub jego ornamentacji. Zakres ochrony przyznany na zasadach wzoru wspólnotowego obejmuje każdy wzór, który nie wywołuje u poinformowanego użytkownika innego ogólnego wrażenia. Wzór jest chroniony jako wzór wspólnotowy w zakresie, w jakim ten wzór jest nowy i posiada indywidualny charakter.

Zobacz też: Funkcje znaku towarowego

Niezarejestrowany wzór wspólnotowy

Istotność ww. Rozporządzenia przejawia się nie tylko w możliwości uzyskania prawa skutecznego na terenie całej Unii Europejskiej, ale także w tym, że wprowadza ono kategorię tzw. niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego, tj. wzoru chronionego bez konieczności dopełnienia jakichkolwiek formalności. Zakres ochrony jest w przypadku wzoru niezarejestrowanego krótszy (3 lata a nie 5 do 25 lat) i węższy (tylko ochrona przed kopiowaniem) niż wzoru zarejestrowanego, ale z drugiej strony powoduje, że ochrona produktu powstaje przez sam fakt publicznego udostępnienia, bez konieczności przeprowadzania jakiejkolwiek formalnej procedury.

Prawo autorskie

Postać produktu może być również chroniona prawem autorskim, o ile np. postać produktu będzie mogła zostać uznana za utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Ochrona przewidziana w ww. ustawie jest niezależna od spełnienia jakichkolwiek formalności.

Zobacz: Zwolnienie z długu a zgoda dłużnika

Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

Ochrona przed naśladownictwem możliwa jest również w przypadku, gdy nie przysługują żadne z ww. praw własności przemysłowej ani prawa autorskie. Podstawą ochrony może być bowiem ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

REKLAMA

W pierwszej kolejności można powołać się na art. 13 ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z którym czynem nieuczciwej konkurencji jest naśladowanie gotowego produktu, polegające na tym, że za pomocą technicznych środków reprodukcji jest kopiowana zewnętrzna postać produktu, jeżeli może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu.

Powyższy przepis zakazuje jedynie jednej postaci naśladownictwa, a mianowicie tzw. niewolniczego naśladownictwa. Najistotniejszym warunkiem postawienia zarzutu popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji jest wykazanie, że naśladownictwo produktu powoduje możliwość wprowadzenia klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu. Nawet bowiem w wypadku, gdy doszło do spełnienia pozostałych warunków, a produkt konkurenta zawiera jasne i czytelne oznaczenie konkurenta, które w sposób dostateczny rozróżnia produkty i ich producentów na rynku, to można dojść do wniosku, że czyn nieuczciwej konkurencji nie został popełniony.

Polecamy serwis: Firma

REKLAMA

Należy również pamiętać, że nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji naśladowanie cech funkcjonalnych produktu, w szczególności budowy, konstrukcji i formy zapewniającej jego użyteczność. Jeżeli naśladowanie cech funkcjonalnych gotowego produktu wymaga uwzględnienia jego charakterystycznej formy, co może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu, naśladowca jest zobowiązany odpowiednio oznaczyć produkt (art. 13 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji).

Trzeba również pamiętać, że za niewolnicze naśladownictwo grozi nie tylko odpowiedzialność cywilna, ale i odpowiedzialność karna. W myśl art. 24 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, kto, za pomocą technicznych środków reprodukcji, kopiuje zewnętrzną postać produktu lub tak skopiowany wprowadza do obrotu, stwarzając tym możliwość wprowadzenia klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu, czym wyrządza poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Zobacz: Wyłączenie z postępowania o udzielenie zamówienia – zasada bezstronności

W orzecznictwie przyjmuje się, że w przypadku braku spełnienia przesłanek z art. 13 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w szczególnych wypadkach można powołać się na tzw. klauzulę generalną zawartą w art. 3 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z tym przepisem czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. A jak wskazał Sąd Najwyższy w cytowanym już wyżej wyroku z dnia 11 lipca 2002 r., sygn. I CKN 1319/00, „działanie wyczerpujące znamiona naśladownictwa może być zakwalifikowane jako czyn nieuczciwej konkurencji wywiedziony z klauzuli generalnej (art. 3 ust. 1 u.z.n.k.), jednakże dopiero po wykazaniu istotnych z punktu widzenia prawa konkurencji zarzutów przesądzających naganność postępowania konkurenta i uzasadniających, w ustalonych okolicznościach sprawy, powołanie się na klauzulę dobrych obyczajów”.

Z przedstawionego powyżej zestawienia wynika, że mimo iż w orzecznictwie przyjmuje się zasadę swobody naśladownictwa, to istnieje szereg przepisów umożliwiających ochronę. Naśladownictwo musi bowiem być dokonywane w zgodzie z zasadami uczciwej konkurencji oraz z poszanowaniem praw przysługujących konkurentom.

Autor: Dariusz Mojecki

Radca prawny zajmujący się m.in. prawem zwalczania nieuczciwej konkurencji, prawem reklamy i prawem gospodarczym. Autor bloga (Nie)uczciwa konkurencja – www.kancelariamojecki.pl/blog-nieuczciwa-konkurencja/

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    REKLAMA

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    REKLAMA

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    Kończy się najostrzejsza zima od 50 lat. Prawie 5 mln zwierząt hodowlanych zginęło z głodu w Mongolii

    Dobiegająca końca zima w Mongolii, najostrzejsza od pół wieku, doprowadziła do śmierci niemal 5 mln kóz, owiec i koni, które nie są w stanie dotrzeć do pożywienia. To duży cios w gospodarkę kraju zamieszkanego przez ok. 3,3 mln ludzi, z których ok. 300 tys. utrzymuje się z hodowli zwierząt - podkreśliło Radio Swoboda.

    REKLAMA