Strona główna » Moja firma » Aktualności » Ulga na złe długi w CIT - nowe warunki dla wierzycieli i dłużników

Ulga na złe długi w CIT - nowe warunki dla wierzycieli i dłużników

02 września 2020, 12:15

Ulga na złe długi w CIT znajduje zastosowanie jedynie do wierzytelności lub zobowiązań wynikających z płatności za transakcje handlowe, jeżeli przynajmniej u jednego z podmiotów biorących udział w tej transakcji określa się przychody lub koszty podatkowe. Zastosowanie ulgi wiąże się z różnymi konsekwencjami dla wierzyciela oraz dłużnika danej płatności.

Dzięki zastosowaniu ulgi na złe długi w CIT wierzyciel uzyskuje prawo do pomniejszenia podstawy opodatkowania lub zwiększenia straty o wartość wierzytelności o zapłatę świadczenia pieniężnego. Warunkiem jest, aby taka wierzytelność:

została zaliczona do przychodów należnych;
nie została uregulowana lub zbyta;
była przeterminowana co najmniej 90 dni (tj. upłynęło 90 dni od terminu płatności).

W przeciwieństwie do wierzyciela, dłużnik jest zobligowany do zwiększenia podstawy opodatkowania lub zmniejszenia straty o wartość zobowiązania do zapłaty świadczenia pieniężnego. Warunkiem jest, aby takie zobowiązanie:

zostało zaliczone do kosztów uzyskania przychodu;
nie zostało uregulowane;
było przeterminowana co najmniej 90 dni (tj. upłynęło 90 dni od terminu płatności);

W obu przypadkach odpowiednio pomniejszenia lub powiększenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od terminu płatności, pod warunkiem, że do dnia złożenia tego zeznania wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta, albo dług nie został uregulowany.
W przypadku wierzyciela, jeśli wartość zmniejszenia przekraczałaby podstawę opodatkowania, o pozostałą kwotę można obniżać podstawę opodatkowania w maksymalnie 3 kolejnych latach podatkowych. Natomiast jeżeli wartość straty dłużnika nie jest wystarczająca do pokrycia zobowiązania, powinien on odpowiednio zwiększyć podstawę opodatkowania za dany rok.

Polecamy: Nowe technologie w pracy księgowych

Co w przypadku uregulowania płatności?

Jeżeli w danym roku podatkowym wierzyciel lub dłużnik zastosowali ulgę na złe długi, a po zakończeniu tego roku płatność została uregulowana (lub wierzyciel zbył wierzytelność), to:

wierzyciel zobowiązany będzie do zwiększenia podstawy opodatkowania lub zmniejszenia straty o uprzednio odliczone kwoty w zeznaniu za rok, w którym nastąpiło uregulowanie/ zbycie;
dłużnik zmniejsza podstawę opodatkowania lub zwiększa stratę w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym zobowiązanie zostało uregulowane. Jeżeli wartość zmniejszenia podstawy opodatkowania jest wyższa od tej podstawy, to pomniejszenia można dokonywać maksymalnie w ciągu kolejnych 3 lat podatkowych.

Dodatkowe warunki do zastosowania ulgi na złe długi w CIT

Zastosowanie ulgi na złe długi obwarowane jest dodatkowo obowiązkiem łącznego spełnienia określonych warunków:

dłużnik na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
od daty wystawienia faktury lub zawarcia umowy dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura lub została zawarta umowa, a w przypadku, gdy rok kalendarzowy, w którym wystawiono fakturę, jest inny niż rok kalendarzowy, w którym zawarto umowę – gdy nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego późniejszej z tych czynności;
transakcja handlowa zawarta jest w ramach działalności wierzyciela oraz działalności dłużnika, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Terminy stosowania ulgi na złe długi w CIT

90 dni należy liczyć począwszy od pierwszego dnia następującego po upływie terminu płatności, który został określony na fakturze lub w umowie. Jednakże, jeżeli termin płatności określony został niezgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, nie znajdą w takim przypadku zastosowania zapisy umowne lub wynikające z faktury, lecz zastosować należy ustawowo przewidziane terminy płatności. Zgodnie z tą ustawą, co do zasady termin płatności wynosi maksymalnie 60 dni, a jedynie w ściśle określonych przypadkach może być dłuższy.

Tarcza antykryzysowa a ulga na złe długi w CIT

W związku z panującą pandemią COVID-19, ustawodawca przewidział pewne ułatwienia dla przedsiębiorców w związku ze stosowaniem ulgi na złe długi w 2020 r. mające na celu poprawę płynności firm. Na podstawie przepisów wprowadzonych tzw. tarczą antykryzysową, dłużnik został zwolniony z obowiązku stosowania ulgi na złe długi przy kalkulacji zaliczek na CIT za okresy rozliczeniowe przypadające w 2020 r., pod warunkiem, że:

poniósł w danym okresie rozliczeniowym negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19 oraz
uzyskane w danym okresie rozliczeniowym przychody, są niższe o co najmniej 50% w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku podatkowego.

Jeżeli podatnik rozpoczął działalność w 2019 r., warunek drugi odnosi się do średnich przychodów osiągniętych w 2019 r. Ponadto warunku tego nie stosuje się do podatników, którzy:

stosowali w 2019 r. formę opodatkowania, w przypadku której nie ustala się przychodów;
rozpoczęli prowadzenie działalności w ostatnim kwartale 2019 r. i nie uzyskali w tym okresie przychodów;
rozpoczęli prowadzenie działalności w 2020 r.

Dla wierzycieli również przewidziane zostały pewne ułatwienia, zgodnie z którymi przy płatności zaliczek na CIT (których termin upływa w 2020 r.) okres 90 dni uprawniający do zastosowania ulgi, został skrócony do 30 dni.

Ponadto, podatnicy stosujący uproszczone zaliczki na CIT mogą zmniejszyć zaliczkę za miesiąc, w którym upłynął 30 dzień przekroczenia terminu płatności o odpowiednio:

9% wartości wierzytelności – w przypadku małego podatnika albo
19% wartości wierzytelności – w przypadku pozostałych podatników.

Zaliczki te należy zmniejszać odpowiednio w kolejnych okresach, jeżeli kwota ulgi przewyższa wartość zaliczki, a także pod warunkiem, że płatność nie została uregulowana do dnia zapłaty zaliczki. Jeżeli uprzednio dokonane zostało zmniejszenie, a płatność została uregulowana, podatnik zobowiązany jest do dokonania odpowiedniego zwiększenia. Istotne jest również, że powyższe przepisy stosuje się do okresów rozliczeniowych, w których podatnik poniósł negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19.

Zbycie wierzytelności

Korzystając z ulgi na złe długi, wierzyciele muszą zwrócić uwagę na szereg przesłanek dotyczących zarówno samej wierzytelności, jak i statusu dłużnika. Nie każda z przesłanek jest przy tym jednoznaczna. Wątpliwości może budzić m.in. możliwość skorzystania z ulgi na złe długi w odniesieniu do wierzytelności, które zostały zbyte – jednak cena ich zbycia nie kompensuje w całości ich wartości nominalnej. W niedawnym wyroku z dnia 26 lutego 2019 r. (sygn. (I FSK45/17) Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że „mając na uwadze zasady proporcjonalności i neutralności VAT – w przypadku, gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której dokonano korekty w formie tzw. ulgi na złe długi, należność została zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel obowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została zbyta – z uwzględnieniem proporcji, w jakiej otrzymana z tytułu sprzedaży kwota ma się do kwoty dokonanej korekty”. Trudno jednak uznać, iż taki pogląd został jednoznacznie zaakceptowany w podejściu organów podatkowych.

Małgorzata Piłat, menadżer w zespole doradztwa podatkowego CRIDO.
Jakub Jaros, menadżer w zespole doradztwa podatkowego CRIDO.

Więcej informacji znajdziesz w serwisie MOJA FIRMA

Chcesz dowiedzieć się więcej, sięgnij po nasze publikacje