Samozatrudnienie a zawarcie umowy o współpracę

Ze względu na wysokie koszty pracy, pracodawcy często decydują się na nawiązanie współpracy z dotychczasowymi pracownikami na podstawie umowy o świadczeniu usług w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, czyli tzw. samozatrudnienia.

Pojęcie samozatrudnienia

Zwrot ten nie został zdefiniowany w przepisach. Powszechnie uznaje się, że chodzi o osobę fizyczną prowadzącą samodzielnie i na własny rachunek 1-osobową pozarolniczą działalność gospodarczą, która zawarła z pracodawcą umowę o świadczenie usług (wykonywanie dzieła) w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Podstawę tej działalności gospodarczej przez samozatrudnionego stanowi ustawa o swobodzie działalności gospodarczej.

Samozatrudnionym jest przedsiębiorca, który prowadzi działalność gospodarczą, czyli w sposób zorganizowany i ciągły wykonuje zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową (też polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż), a także wykonujący działalność zawodową.

Zasadnicza różnica między samozatrudnieniem, rozumianym jako osobiste świadczenie usług w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, a wykonywaniem pracy w ramach stosunku pracy na rzecz tego samego przedsiębiorcy sprowadza się zatem do rozluźnienia więzi między stronami przez usunięcie elementu podporządkowania.

Polecamy: Firma w spadku - zarząd sukcesyjny

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

Fikcyjne samozatrudnienie

Strony, nawiązując współpracę w ramach samozatrudnienia, podpisują najczęściej umowę o świadczenie usług. Do tego kontraktu na podstawie art. 750 ustawy – Kodeks cywilny stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące umowy zlecenia.

Zawierając umowę o współpracę, należy pamiętać, że sama jej nazwa nie musi wcale oznaczać, że faktycznie nie jest ona umową o pracę. W opinii Sądu Najwyższego, sąd może ustalić istnienie stosunku pracy nawet wtedy, gdy strony w dobrej wierze zawierają umowę cywilnoprawną, lecz jej treść lub sposób realizacji odpowiadają cechom stosunku pracy (wyrok SN z 3 czerwca 2008 r., I PK 311/07, OSNP 2009/19–20/258).

Przez nawiązanie stosunku pracy:

• pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę,
• pracodawca – do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.

Współpraca na takich warunkach jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy (art. 22 § 1 ustawy – Kodeks pracy, dalej: k.p.).

Właściciel piekarni podpisał z osobą, która miała zarejestrowaną działalność gospodarczą, dysponującą samochodem dostawczym, umowę o świadczenie usług. Przedmiotem tej umowy była sprzedaż pieczywa na targowisku z własnego samochodu. Konkretne godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy określał sam sprzedający. Usługodawca zgadzał się też, aby w niektóre dni pracę wykonywał brat samozatrudnionego. Z zawartych warunków współpracy wynika, że brak jest w nich elementów charakterystycznych dla stosunku pracy. W szczególności samozatrudniony nie był podporządkowany poleceniom usługodawcy. Nie musiał osobiście wykonywać zadań. Takie postępowanie jest prawidłowe.

Samozatrudnienie i umowy cywilnoprawne – wady i zalety