REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Współuczestnictwo formalne

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Lidia Bucka
Adwokat, doktor nauk prawnych
Współuczestnictwo formalne / fot. Fotolia
Współuczestnictwo formalne / fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Jedną z podstawowych cech procesu cywilnego jest jego dwustronność. Oznacza to, że spór sądowy toczy się między dwiema stronami: powodem i pozwanym. Zdarza się jednak, że w charakterze jednej strony może (niekiedy musi) występować więcej niż jeden podmiot. Sytuację taką określa się mianem współuczestnictwa. Czym jest współuczestnictwo formalne?

Pojęcie to nie jest jednorodne. Wyróżnia się jego kilka rodzajów, w tym tzw. współuczestnictwo formalne. To ostatnie ma miejsce wówczas, gdy „przedmiot sporu stanowią roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju, oparte na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej jeżeli ponadto właściwość sądu jest uzasadniona dla każdego z roszczeń lub zobowiązań z osobna jako też dla wszystkich wspólnie”. Ustawodawca dość archaicznym językiem określił przesłanki współuczestnictwa formalnego. Sama natomiast instytucja może okazać się stosunkowo praktyczna i przydatna. Warto zatem rozszyfrować warunki jej dopuszczalności oraz wspomnieć o kilku kwestiach natury proceduralnej z nią związanych.

REKLAMA

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

Przesłanki materialne współuczestnictwa formalnego

REKLAMA

Punktem wyjścia do rozważenia możliwości występowania współuczestnictwa formalnego jest ustalenie czy przedmiotem sporu są roszczenia albo zobowiązania jednego rodzaju. Jest tak wówczas, gdy każdy z podmiotów występujących w roli powoda/pozwanego ma wprawdzie swoje własne, odrębne żądanie/zobowiązanie, ale dające się zakwalifikować jako roszczenie/zobowiązanie jednego rodzaju (np. kilka osób ma żądanie o zachowek). Współuczestnictwo formalne zostanie  zatem wykluczone jeśli każdy z podmiotów miałby żądania wprawdzie względem tej samej osoby jednak innego rodzaju (np. pracownik A ma względem pracodawcy żądanie o wynagrodzenia za pracę a pracownik B ma względem tego samego pracodawcy żądanie o odszkodowanie z tytułu mobbingu).

Dalej, roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju muszą opierać się na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej. Będzie tak na przykład wtedy gdy kilka osób jest uprawnionych do zachowku po wspólnym spadkodawcy albo ma prawo do odszkodowania z racji bycia poszkodowanym w tym samym wypadku komunikacyjnym. Podstawa faktyczna nie będzie natomiast jednakowa, gdy kilka osób jest wprawdzie uprawnionych do zachowku (ten sam rodzaj roszczenia), ale każda z nich po innym spadkodawcy. Nie będzie też mowy o współuczestnictwie formalnym, gdy kilka podmiotów ma prawo do odszkodowania, ale z racji bycia poszkodowanym w różnych wypadkach komunikacyjnych.

Zobacz również: Kim jest interwenient uboczny?

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przesłanki procesowe współuczestnictwa formalnego

Dopuszczalność współuczestnictwa formalnego jest również uzależniona od spełnienia warunków o charakterze procesowym. Sąd, do którego zostanie skierowana sprawa obejmująca współuczestników formalnych, musi być miejscowo i rzeczowo właściwy do rozpoznania zarówno każdego z roszczeń/zobowiązań z osobna  jak i wszystkich wspólnie. Innymi słowy jeśli dla każdego żądania (zobowiązania) z osobna właściwy jest ten sam sąd rejonowy, to aby możliwe było współuczestnictwo formalne, także dla wszystkich żądań (zobowiązań) razem właściwy musi być ten sam sąd rejonowy (np. 3 osoby dochodzą od tego samego zobowiązanego zachowku, każda po 10 000 zł - rzeczowo właściwy dla każdego z nich jest sąd rejonowy; ich suma wynosi 30 000 zł, czyli nie przekracza 75 000 zł zatem sąd rejonowy będzie właściwy także do ich wspólnego rozpoznania – a contrario art. 17 pkt. 4 kpc.) Współuczestnictwo formalne nie wchodzi natomiast w grę jeśli dla poszczególnych żądań (zobowiązań) właściwy jest sąd rejonowy, jednak dla wszystkich wspólnie już nie (np. żądanie o zachowek każdej z trzech osób z osobna wynosi po 40 000 zł – rzeczowo właściwy dla każdego z nich jest sąd rejonowy; ich suma wynosi 120 000 zł, czyli przekracza 75 000 zł zatem sąd rejonowy nie będzie właściwy do ich wspólnego rozpoznania – a contrario art. 17 pkt. 4 kpc). Współuczestnictwo formalne nie będzie dopuszczalne także wtedy, gdy dla każdego z zobowiązań z osobna i wspólnie właściwy jest wprawdzie sąd rejonowy (bądź sąd okręgowy), ale nie ten sam, gdyż każda z osób mających występować w roli pozwanego ma miejsce zamieszkania (siedzibę) w okręgu innego sądu (art. 27 i art. 30 kpc) .


Opłaty sądowe

REKLAMA

Stosownie do treści art. 4 ust. 1 zd. II ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych każdy ze współuczestników formalnych uiszcza opłatę oddzielnie, stosownie do swojego roszczenia lub zobowiązania. Każdy z nich wnosi opłatę od swojego żądania (zobowiązania) tak jakby wnosił odrębne pismo (pozew, apelację, skargę kasacyjną). W istocie bowiem w przypadku współuczestnictwa formalnego mamy do czynienia z odrębnymi czynnościami procesowymi (powództwem, środkami zaskarżenia), które tylko technicznie połączone są w jednym piśmie (dokumencie). Jeśli zatem trzy osoby jednym pozwem dochodzą od wspólnego zobowiązanego zachowku, przy czym żądanie pierwszego wynosi 20 000 zł, drugiego 10 000 zł, a trzeciego 30 000 zł, to opłaty sądowe będą wynosić odpowiednio: 1 000 zł, 500 zł, 1500 zł.

Więcej niż jedną opłatę sądową będzie musiała uiścić także strona, po której nie występuje współuczestnictwo formalne, jeśli będzie zaskarżała rozstrzygnięcie w stosunku do więcej niż jednego współuczestnika formalnego. I tak np. skarga kasacyjna pozwanego pracodawcy od wyroku sądu drugiej instancji przywracającego do pracy dwóch powodów będących współuczestnikami formalnymi w sprawie, w której wartość przedmiotu sporu nie przewyższa kwoty 50.000 zł, podlega dwóm opłatom podstawowym (tak: postanowienie SN z dnia 15 stycznia 2007 roku I PZ 22/06).

Zobacz też: Jakie są koszty arbitrażu w postępowaniu sądowym?

Dopuszczalność skargi kasacyjnej

Stosownie do treści art. 3982 § 1 kpc skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 50 000 zł, a w sprawach z zakresu prawa pracy niższa niż 10 000 zł. Przy współuczestnictwie formalnym ww. ograniczenia dopuszczalności skargi kasacyjnej odnoszą się do każdego ze współuczestników oddzielnie (postanowienie SN z dnia 23 lipca 2014 V CZ 51/14). Jeśli więc sąd II instancji zasądzi (bądź utrzyma w mocy wyrok I instancji) na rzecz jednego współuczestnika zachowek w wysokości 55 000 zł, a oddali w zakresie kwoty 25 000 zł, zaś na rzecz drugiego zasądzi zachowek w wysokości 25 000 zł, zaś oddali w zakresie 55 000 zł, to pierwszy z nich nie będzie mógł złożyć skargi kasacyjnej na rozstrzygnięcie o oddaleniu części jego żądania, zaś drugi będzie miał takie prawo (pozwany odwrotnie, będzie mógł złożyć skargę kasacyjną na rozstrzygnięcie o zasadzeniu zachowku na rzecz pierwszego współuczestnika, skarga pozwanego na rozstrzygnięcie o zasądzeniu na rzecz drugiego współuczestnika będzie natomiast niedopuszczalna).

Zwrot kosztów procesu

Każdemu ze współuczestników formalnych reprezentowanych przez tego samego profesjonalnego pełnomocnika procesowego, przysługuje zwrot kosztów postępowania w pełnej wysokości (postanowienie SN z dnia 20 lipca 2012 roku II CZ 196/11).

Zobacz: Zwolnienie od kosztów sądowych

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Polscy wykonawcy działający na rynku niemieckim powinni znać VOB/B

VOB/B nadal jest w Niemczech często stosowanym narzędziem prawnym. Jak w pełni wykorzystać zalety tego sprawdzonego zbioru przepisów, minimalizując jednocześnie ryzyko?

BCC ostrzega: firmy muszą przyspieszyć wdrażanie KSeF. Ustawa już po pierwszym czytaniu w Sejmie

Prace legislacyjne nad ustawą wdrażającą Krajowy System e-Faktur (KSeF) wchodzą w końcową fazę. Sejm skierował projekt nowelizacji VAT do komisji finansów publicznych, która pozytywnie go zaopiniowała wraz z poprawkami.

Zakupy w sklepie stacjonarnym a reklamacja. Co może konsument?

Od wielu lat obowiązuje ustawa o prawach konsumenta. W wyniku implementowania do polskiego systemu prawa regulacji unijnej, od 1 stycznia 2023 r. wprowadzono do tej ustawy bardzo ważne, korzystne dla konsumentów rozwiązania.

Ponad 650 tys. firm skorzystało z wakacji składkowych w pierwszym półroczu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że w pierwszym półroczu 2025 r. z wakacji składkowych skorzystało 657,5 tys. przedsiębiorców. Gdzie można znaleźć informacje o uldze?

REKLAMA

Vibe coding - czy AI zredukuje koszty tworzenia oprogramowania, a programiści będą zbędni?

Kiedy pracowałem wczoraj wieczorem nad newsletterem, do szablonu potrzebowałem wołacza imienia – chciałem, żeby mail zaczynał się od “Witaj Marku”, zamiast „Witaj Marek”. W Excelu nie da się tego zrobić w prosty sposób, a na ręczne przerobienie wszystkich rekordów straciłbym długie godziny. Poprosiłem więc ChatGPT o skrypt, który zrobi to za mnie. Po trzech sekundach miałem działający kod, a wołacze przerobiłem w 20 minut. Więcej czasu zapewne zajęłoby spotkanie, na którym zleciłbym komuś to zadanie. Czy coraz więcej takich zadań nie będzie już wymagać udziału człowieka?

Wellbeing, który naprawdę działa. Arłamów Business Challenge 2025 pokazuje, jak budować silne organizacje w czasach kryzysu zaangażowania

Arłamów, 30 czerwca 2025 – „Zaangażowanie pracowników w Polsce wynosi jedynie 8%. Czas przestać mówić o benefitach i zacząć praktykować realny well-doing” – te słowa Jacka Santorskiego, psychologa biznesu i społecznego, wybrzmiały wyjątkowo mocno w trakcie tegorocznej edycji Arłamów Business Challenge.

Nie uczą się i nie pracują. Polscy NEET często są niewidzialni dla systemu

Jak pokazuje najnowszy raport Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, około 10% młodych Polaków nie uczy się ani nie pracuje. Kim są polscy NEET i dlaczego jest to realny problem społeczny?

Polska inwestycyjna zapaść – co hamuje rozwój i jak to zmienić?

Od 2015 roku stopa inwestycji w Polsce systematycznie spada. Choć może się to wydawać abstrakcyjnym wskaźnikiem makroekonomicznym, jego skutki odczuwamy wszyscy – wolniejsze tempo wzrostu gospodarczego, mniejszy przyrost zamożności, trudniejsza pogoń za Zachodem. Dlaczego tak się dzieje i czy można to odwrócić? O tym rozmawiali Szymon Glonek oraz dr Anna Szymańska z Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

REKLAMA

Firma za granicą jako narzędzie legalnej optymalizacji podatkowej. Fakty i mity

W dzisiejszych czasach, gdy przedsiębiorcy coraz częściej stają przed koniecznością konkurowania na globalnym rynku, pojęcie optymalizacji podatkowej staje się jednym z kluczowych elementów strategii biznesowej. Wiele osób kojarzy jednak przenoszenie firmy za granicę głównie z próbą unikania podatków lub wręcz z działaniami nielegalnymi. Tymczasem, właściwie zaplanowana firma za granicą może być w pełni legalnym i etycznym narzędziem zarządzania obciążeniami fiskalnymi. W tym artykule obalimy popularne mity, przedstawimy fakty, wyjaśnimy, które rozwiązania są legalne, a które mogą być uznane za agresywną optymalizację. Odpowiemy też na kluczowe pytanie: czy polski przedsiębiorca faktycznie zyskuje, przenosząc działalność poza Polskę?

5 sprawdzonych metod pozyskiwania klientów B2B, które działają w 2025 roku

Pozyskiwanie klientów biznesowych w 2025 roku wymaga elastyczności, innowacyjności i umiejętnego łączenia tradycyjnych oraz nowoczesnych metod sprzedaży. Zmieniające się preferencje klientów, rozwój technologii i rosnące znaczenie relacji międzyludzkich sprawiają, że firmy muszą dostosować swoje strategie, aby skutecznie docierać do nowych odbiorców. Dobry prawnik zadba o zgodność strategii z przepisami prawa oraz zapewni ochronę interesów firmy. Oto pięć sprawdzonych metod, które pomogą w pozyskiwaniu klientów w obecnym roku.

REKLAMA