REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Współuczestnictwo formalne

Lidia Bucka
Adwokat, doktor nauk prawnych
Współuczestnictwo formalne / fot. Fotolia
Współuczestnictwo formalne / fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Jedną z podstawowych cech procesu cywilnego jest jego dwustronność. Oznacza to, że spór sądowy toczy się między dwiema stronami: powodem i pozwanym. Zdarza się jednak, że w charakterze jednej strony może (niekiedy musi) występować więcej niż jeden podmiot. Sytuację taką określa się mianem współuczestnictwa. Czym jest współuczestnictwo formalne?

Pojęcie to nie jest jednorodne. Wyróżnia się jego kilka rodzajów, w tym tzw. współuczestnictwo formalne. To ostatnie ma miejsce wówczas, gdy „przedmiot sporu stanowią roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju, oparte na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej jeżeli ponadto właściwość sądu jest uzasadniona dla każdego z roszczeń lub zobowiązań z osobna jako też dla wszystkich wspólnie”. Ustawodawca dość archaicznym językiem określił przesłanki współuczestnictwa formalnego. Sama natomiast instytucja może okazać się stosunkowo praktyczna i przydatna. Warto zatem rozszyfrować warunki jej dopuszczalności oraz wspomnieć o kilku kwestiach natury proceduralnej z nią związanych.

REKLAMA

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

Przesłanki materialne współuczestnictwa formalnego

REKLAMA

Punktem wyjścia do rozważenia możliwości występowania współuczestnictwa formalnego jest ustalenie czy przedmiotem sporu są roszczenia albo zobowiązania jednego rodzaju. Jest tak wówczas, gdy każdy z podmiotów występujących w roli powoda/pozwanego ma wprawdzie swoje własne, odrębne żądanie/zobowiązanie, ale dające się zakwalifikować jako roszczenie/zobowiązanie jednego rodzaju (np. kilka osób ma żądanie o zachowek). Współuczestnictwo formalne zostanie  zatem wykluczone jeśli każdy z podmiotów miałby żądania wprawdzie względem tej samej osoby jednak innego rodzaju (np. pracownik A ma względem pracodawcy żądanie o wynagrodzenia za pracę a pracownik B ma względem tego samego pracodawcy żądanie o odszkodowanie z tytułu mobbingu).

Dalej, roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju muszą opierać się na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej. Będzie tak na przykład wtedy gdy kilka osób jest uprawnionych do zachowku po wspólnym spadkodawcy albo ma prawo do odszkodowania z racji bycia poszkodowanym w tym samym wypadku komunikacyjnym. Podstawa faktyczna nie będzie natomiast jednakowa, gdy kilka osób jest wprawdzie uprawnionych do zachowku (ten sam rodzaj roszczenia), ale każda z nich po innym spadkodawcy. Nie będzie też mowy o współuczestnictwie formalnym, gdy kilka podmiotów ma prawo do odszkodowania, ale z racji bycia poszkodowanym w różnych wypadkach komunikacyjnych.

Zobacz również: Kim jest interwenient uboczny?

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przesłanki procesowe współuczestnictwa formalnego

Dopuszczalność współuczestnictwa formalnego jest również uzależniona od spełnienia warunków o charakterze procesowym. Sąd, do którego zostanie skierowana sprawa obejmująca współuczestników formalnych, musi być miejscowo i rzeczowo właściwy do rozpoznania zarówno każdego z roszczeń/zobowiązań z osobna  jak i wszystkich wspólnie. Innymi słowy jeśli dla każdego żądania (zobowiązania) z osobna właściwy jest ten sam sąd rejonowy, to aby możliwe było współuczestnictwo formalne, także dla wszystkich żądań (zobowiązań) razem właściwy musi być ten sam sąd rejonowy (np. 3 osoby dochodzą od tego samego zobowiązanego zachowku, każda po 10 000 zł - rzeczowo właściwy dla każdego z nich jest sąd rejonowy; ich suma wynosi 30 000 zł, czyli nie przekracza 75 000 zł zatem sąd rejonowy będzie właściwy także do ich wspólnego rozpoznania – a contrario art. 17 pkt. 4 kpc.) Współuczestnictwo formalne nie wchodzi natomiast w grę jeśli dla poszczególnych żądań (zobowiązań) właściwy jest sąd rejonowy, jednak dla wszystkich wspólnie już nie (np. żądanie o zachowek każdej z trzech osób z osobna wynosi po 40 000 zł – rzeczowo właściwy dla każdego z nich jest sąd rejonowy; ich suma wynosi 120 000 zł, czyli przekracza 75 000 zł zatem sąd rejonowy nie będzie właściwy do ich wspólnego rozpoznania – a contrario art. 17 pkt. 4 kpc). Współuczestnictwo formalne nie będzie dopuszczalne także wtedy, gdy dla każdego z zobowiązań z osobna i wspólnie właściwy jest wprawdzie sąd rejonowy (bądź sąd okręgowy), ale nie ten sam, gdyż każda z osób mających występować w roli pozwanego ma miejsce zamieszkania (siedzibę) w okręgu innego sądu (art. 27 i art. 30 kpc) .


Opłaty sądowe

REKLAMA

Stosownie do treści art. 4 ust. 1 zd. II ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych każdy ze współuczestników formalnych uiszcza opłatę oddzielnie, stosownie do swojego roszczenia lub zobowiązania. Każdy z nich wnosi opłatę od swojego żądania (zobowiązania) tak jakby wnosił odrębne pismo (pozew, apelację, skargę kasacyjną). W istocie bowiem w przypadku współuczestnictwa formalnego mamy do czynienia z odrębnymi czynnościami procesowymi (powództwem, środkami zaskarżenia), które tylko technicznie połączone są w jednym piśmie (dokumencie). Jeśli zatem trzy osoby jednym pozwem dochodzą od wspólnego zobowiązanego zachowku, przy czym żądanie pierwszego wynosi 20 000 zł, drugiego 10 000 zł, a trzeciego 30 000 zł, to opłaty sądowe będą wynosić odpowiednio: 1 000 zł, 500 zł, 1500 zł.

Więcej niż jedną opłatę sądową będzie musiała uiścić także strona, po której nie występuje współuczestnictwo formalne, jeśli będzie zaskarżała rozstrzygnięcie w stosunku do więcej niż jednego współuczestnika formalnego. I tak np. skarga kasacyjna pozwanego pracodawcy od wyroku sądu drugiej instancji przywracającego do pracy dwóch powodów będących współuczestnikami formalnymi w sprawie, w której wartość przedmiotu sporu nie przewyższa kwoty 50.000 zł, podlega dwóm opłatom podstawowym (tak: postanowienie SN z dnia 15 stycznia 2007 roku I PZ 22/06).

Zobacz też: Jakie są koszty arbitrażu w postępowaniu sądowym?

Dopuszczalność skargi kasacyjnej

Stosownie do treści art. 3982 § 1 kpc skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 50 000 zł, a w sprawach z zakresu prawa pracy niższa niż 10 000 zł. Przy współuczestnictwie formalnym ww. ograniczenia dopuszczalności skargi kasacyjnej odnoszą się do każdego ze współuczestników oddzielnie (postanowienie SN z dnia 23 lipca 2014 V CZ 51/14). Jeśli więc sąd II instancji zasądzi (bądź utrzyma w mocy wyrok I instancji) na rzecz jednego współuczestnika zachowek w wysokości 55 000 zł, a oddali w zakresie kwoty 25 000 zł, zaś na rzecz drugiego zasądzi zachowek w wysokości 25 000 zł, zaś oddali w zakresie 55 000 zł, to pierwszy z nich nie będzie mógł złożyć skargi kasacyjnej na rozstrzygnięcie o oddaleniu części jego żądania, zaś drugi będzie miał takie prawo (pozwany odwrotnie, będzie mógł złożyć skargę kasacyjną na rozstrzygnięcie o zasadzeniu zachowku na rzecz pierwszego współuczestnika, skarga pozwanego na rozstrzygnięcie o zasądzeniu na rzecz drugiego współuczestnika będzie natomiast niedopuszczalna).

Zwrot kosztów procesu

Każdemu ze współuczestników formalnych reprezentowanych przez tego samego profesjonalnego pełnomocnika procesowego, przysługuje zwrot kosztów postępowania w pełnej wysokości (postanowienie SN z dnia 20 lipca 2012 roku II CZ 196/11).

Zobacz: Zwolnienie od kosztów sądowych

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Lokalnych biznesów nie znajdziesz w sieci [Raport]

Tylko 25% firm lokalnych posiada strony internetowe, mimo że 68% Polaków szuka w internecie opinii o firmach przed dokonaniem zakupu. 27% użytkowników internetu regularnie czyta recenzje, a 41% robi to często. Najwięcej recenzji przeglądają mieszkańcy województw lubuskiego, pomorskiego, warmińsko-mazurskiego i zachodniopomorskiego, a także osoby z niższym wykształceniem i dochodami.

W jaki sposób założyć spółkę z o.o. – przez S24 czy z udziałem notariusza?

Rejestracja nowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może zostać dokonana na dwa sposoby: poprzez system S24 lub przy udziale notariusza z umową w formie aktu notarialnego. W obu tych przypadkach wniosek o rejestrację spółki składany jest przez Internet, odpowiednio w S24 lub przez Portal Rejestrów Sądowych. Każda z tych metod ma swoje wady i zalety.

Można mieć własną działalność gospodarczą nie płacąc składek ZUS, jak to zrobić w 2025 roku

Wysokie koszty już na wstępie, zanim jeszcze zarobi się pierwsze pieniądze, to główny hamulec przed założeniem własnej firmy. Daninę dla ZUS trzeba płacić, niezależnie od tego czy z działalności gospodarczej jest zysk czy straty. Ale nie wszyscy wiedzą, że można prowadzić własny biznes nie płacąc do ZUS nawet złotówki. Warto więc zacząć, choćby na próbę. To łatwe i nic nie kosztuje.

Jak zamknąć rok w spółce z o.o.?

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością po zakończeniu każdego roku obrotowego powinna – co do zasady – sporządzić sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z działalności (jeśli nie jest zwolniona z obowiązku jego sporządzenia), przeprowadzić zwyczajne zgromadzenie wspólników, a także złożyć odpowiednie dokumenty do KRS.

REKLAMA

Webinar. ESG compliance. Jak wdrożyć w Twojej firmie?

Webinar adresowany jest do przedsiębiorców, członków kadry zarządzającej, specjalistów ds. compliance, audytorów wewnętrznych oraz osób odpowiedzialnych za wdrażanie strategii ESG w organizacji.

Będzie trudniej i drożej. Obostrzenia w Wielkiej Brytanii

Brytyjskie plany budżetowe na kolejne lata przynoszą zmiany również dla branży transportowej. Wzrosną opłaty dla posiadaczy pojazdów ciężarowych poruszających się po kraju, a także obostrzenia dotyczące możliwości wjazdu do Wielkiej Brytanii dla kierowców pochodzących z Polski.

Family Business Future Summit 2025

W dniach 24-25 kwietnia Olsztyn stanie się centrum spotkań przedsiębiorców, liderów oraz wizjonerów, którzy na co dzień rozwijają firmy rodzinne w Polsce. Obędzie się w nim druga edycja Family Business Future Summit - wyjątkowe wydarzenie poświęconym firmom rodzinnym. W tym roku rozbudowana została formuła konferencji! Przez dwa dni uczestnicy będą mieli okazję do inspirujących rozmów z ekspertami rynkowymi oraz przedstawicielami największych polskich biznesów rodzinnych.

Jerzy Owsiak: Biurokracja i brak zaufania to największe problemy biznesu. "Nie przeszkadzajcie, a będzie wszystko OK"

Jerzy Owsiak otrzymał nagrodę od przedsiębiorców. Jego zdaniem polskie firmy potrzebują, aby państwo im nie przeszkadzało w prowadzeniu biznesu. Ważne jest też zaufanie i ograniczenie biurokracji.

REKLAMA

Biotechnologia a długowieczność - jubileuszowa konferencja CEBioForum 2025

Wykorzystanie rewolucji w biotechnologii w zapewnieniu długowieczności, miejsce europejskich firm biotechnologicznych w świecie, czy znaczenie branży we współczesnej gospodarce – to główne tematy XXIII CEBioForum, z udziałem prawie 100 najbardziej innowacyjnych firm biotechnologicznych z całego świata. Wydarzenie obchodzi w tym roku swój jubileusz, odbywa się już od 25 lat.

Darmowy e-book "Być kobietą w biznesie"

Marzec jest miesiącem Kobiet i specjalnie dla Was przygotowaliśmy wyjątkowy e-book

REKLAMA