Fundusz Martwej Ręki - w prawie autorskim

Definicja ustawowa

Zgodnie z art. 40 ust. 1 pr.aut. „producenci lub wydawcy egzemplarzy utworów literackich, muzycznych, plastycznych, fotograficznych i kartograficznych, niekorzystających z ochrony autorskich praw majątkowych, są obowiązani do przekazywania na rzecz Funduszu, o którym mowa w art. 111, wpłaty wynoszącej od 5 % do 8 % wpływów brutto ze sprzedaży egzemplarzy tych utworów. Dotyczy to wydań publikowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”. Art. 40 pr.aut. wprowadza więc instytucję tzw. domaine public payant.

Obowiązek przekazywania określonych wpłat na Fundusz Promocji Twórczości dotyczy obecnie wprowadzenia do obrotu wszystkich utworów literackich, muzycznych, plastycznych, fotograficznych i kartograficznych, niekorzystających z ochrony autorsko - prawnej.

Zobacz: Utwór audiowizualny a prawo autorskie

Oznacza to, iż chodzi zarówno o utwory, dla których czas autorki minął, jak również o utwory, które nigdy nie korzystały z ochrony prawno- autorskiej (np. zdjęcia reporterskie pochodzące z okresu 1952-1994, fotografie powstałe przed 1994 r. i niepodpisane przez autora).

Kto musi uiszczać opłatę?

Podmiotem zobowiązanym do uiszczania opłat jest "producent lub wydawca" egzemplarzy utworu. Jest nim osoba fizyczna lub prawna, która zdaniem doktryny, wybiera pozycję przeznaczoną do publikacji, angażuje pracowników uczestniczących w procesie zwielokrotniania egzemplarzy i - przede wszystkim - ponosi ryzyko gospodarcze związane z reprodukcją (wydaniem).

Nie można jako producenta lub wydawcę traktować osoby, która zwielokrotnia pojedyncze egzemplarze niechronionego utworu na własny użytek osobisty.

Jakie są warunki obciążenia obowiązkiem wpłat na fundusz martwej ręki

Aby móc zastosować przepis art. 40 pr. aut. w odniesieniu do producenta lub wydawcy, muszą zostać spełnione łącznie następujące przesłanki:

1. utwór należy do kategorii (rodzajów) utworów wyliczonych w art. 40 ust. 1 pr.aut..,
2. utwór jest niechroniony
3. utwór został opublikowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ustawodawca nie wyłączył spod działania tego przepisu żadnej kategorii wydawców np. wydawców prasy czy też instytucji kultury. Stąd wydaje się, iż podmiotem zobowiązanym do opłat na rzecz Funduszu jest również muzeum. Podobne stanowisko prezentuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Podobną interpretacją prezentuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Kiedy i jakie kwoty należy przekazywać na rzecz Funduszu Promocji Twórczości

Zgodnie z art. 40 ust. 11 pr.aut. „producenci i wydawcy dokonują wpłat, o których mowa w ust. 1, za okresy kwartalne w terminie do końca miesiąca następującego po zakończeniu kwartału, w którym uzyskano wpływy ze sprzedaży. Jeżeli wysokość wpłaty nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 1.000 euro, możliwe jest rozliczanie w innych regularnych okresach, nie dłuższych jednak niż rok obrotowy”.