Utwór audiowizualny a prawo autorskie

Jak zostało wskazane za utwór można więc uznać także utwór audiowizualny, w tym filmowy. Twórca tego typu utworu może korzystać z ochrony. Nie tylko on jednak. Określone uprawnienia posiadają również współtwórcy utworu audiowizualnego, a więc osoby, które wniosły wkład twórczy w jego powstanie, a w szczególności: reżyser, operator obrazu, twórca adaptacji utworu literackiego, twórca stworzonych dla utworu audiowizualnego utworów muzycznych lub słowno – muzycznych oraz twórca scenariusza.

Współtwórcy utworu audiowizualnego oraz artyści wykonawcy są uprawnieni do:
• wynagrodzenia proporcjonalnego do wpływów z tytułu wyświetlania utworu audiowizualnego w kinach,
• stosownego wynagrodzenia z tytułu najmu egzemplarzy utworów audiowizualnych i ich publicznego odtwarzania,
• stosownego wynagrodzenia z tytułu nadawania utworu w telewizji lub poprzez inne środki publicznego udostępniania utworów,
• stosownego wynagrodzenia z tytułu reprodukowania utworu audiowizualnego na egzemplarzu przeznaczonym do własnego użytku osobistego.

Korzystający z utworu audiowizualnego wypłaca wynagrodzenie, o którym mowa powyżej, za pośrednictwem właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi. Warto jeszcze zaznaczyć, że wynagrodzenie za korzystanie z polskiego utworu audiowizualnego za granicą lub zagranicznego utworu audiowizualnego w Polsce może być ustalone ryczałtowo.

Oczywiście należy pamiętać, że prawo do nadzoru autorskiego może być wykonywane tylko w stosunku do ostatecznej wersji utworu audiowizualnego.

Spore uprawnienia w zakresie ochrony utworu audiowizualnego posiada producent. Domniemywa się, że nabywa on na mocy umowy o stworzenie utworu albo umowy o wykorzystanie już istniejącego utworu wyłączne prawa majątkowe do eksploatacji tych utworów w ramach utworu audiowizualnego jako całości. 

Producent może również bez zgody twórców utworu audiowizualnego dokonywać tłumaczeń na różne wersje językowe.

Twórca utworu zamówionego do utworu audiowizualnego może, po upływie pięciu lat od przyjęcia zamówionego utworu, zezwolić na rozpowszechnianie tego utworu w innym utworze audiowizualnym, jeżeli w tym terminie nie doszło do rozpowszechnienia utworu audiowizualnego z jego utworem. Strony mogą skrócić ten termin.

Programy komputerowe również są uznawane za utwory, które mogą korzystać z ochrony, podobnie jak utwory literackie, o ile przepisy prawa nie stanowią inaczej. Ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Nie podlegają ochronie jedynie idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy. 

Prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków wynikających ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa między stronami stosunku pracy nie stanowi inaczej.

Autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego obejmują prawo do:

• trwałego lub czasowego zwielokrotnienia programu komputerowego w całości lub w części jakimikolwiek środkami i w jakiejkolwiek formie; w zakresie, w którym dla wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania i przechowywania programu komputerowego niezbędne jest jego zwielokrotnienie, czynności te wymagają zgody uprawnionego,

• tłumaczenia, przystosowywania, zmiany układu lub jakichkolwiek innych zmian w programie komputerowym, z zachowaniem praw osoby, która tych zmian dokonała

• rozpowszechniania, w tym użyczenia lub najmu, programu komputerowego lub jego kopii.

Czynności wymienione nie wymagają zgody uprawnionego, pod warunkiem, że są niezbędne do korzystania z programu komputerowego zgodnie z jego przeznaczeniem, w tym do poprawiania błędów przez osobę, która legalnie weszła w jego posiadanie. Oczywiście umowa między stronami może stanowić inaczej.

Polecamy: Ochrona praw autorskich majątkowych

Oprócz tego nie wymaga zezwolenia uprawnionego:
• sporządzenie kopii zapasowej, jeżeli jest to niezbędne do korzystania z programu komputerowego.
Jeżeli jednak umowa nie stanowi inaczej, kopia ta nie może być używana równocześnie z programem komputerowym.
• obserwowanie, badanie i testowanie funkcjonowania programu komputerowego w celu poznania jego idei i zasad przez osobę posiadającą prawo korzystania z egzemplarza programu komputerowego, jeżeli, będąc do tych czynności upoważniona, dokonuje ona tego w trakcie wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania lub przechowywania programu komputerowego,
• zwielokrotnianie kodu lub tłumaczenie jego formy, jeżeli jest to niezbędne do uzyskania informacji koniecznych do osiągnięcia współdziałania niezależnie stworzonego programu komputerowego z innymi programami komputerowymi, o ile zostaną spełnione następujące warunki:
a) czynności te dokonywane są przez licencjobiorcę lub inną osobę uprawnioną do korzystania z egzemplarza programu komputerowego bądź przez inną osobę działającą na ich rzecz,
b) informacje niezbędne do osiągnięcia współdziałania nie były uprzednio łatwo dostępne dla licencjobiorców lub innych osób uprawnionych do korzystania,
c) czynności te odnoszą się do tych części oryginalnego programu komputerowego, które są niezbędne do osiągnięcia współdziałania.

Informacje te nie mogą być jednak wykorzystane do innych celów niż osiągnięcie współdziałania niezależnie stworzonego programu komputerowego, przekazane innym osobom (chyba, że jest to niezbędne do osiągnięcia współdziałania niezależnie stworzonego programu komputerowego) oraz wykorzystane do rozwijania, wytwarzania lub wprowadzania do obrotu programu komputerowego o istotnie podobnej formie wyrażenia lub do innych czynności naruszających prawa autorskie.

Przestrzeganie powyższych zasad jest konieczne, zaś nieprzestrzeganie ich jest zagrożone sankcją nieważności, co oznacza, że postanowienia umów sprzeczne z nimi są nieważne.

Uprawniony posiada też prawo domagania się od użytkownika programu komputerowego zniszczenia posiadanych przez niego środków technicznych (w tym programów komputerowych), których jedynym przeznaczeniem jest ułatwianie niedozwolonego usuwania lub obchodzenia technicznych zabezpieczeń programu.

Polecamy: Jak przenosić majątkowe prawa autorskie?