Prawa autorskie zależne

Niezwykle istotnym problemem w tematyce praw autorskich są tzw. prawa zależne. Całość problematyki praw zależnych uregulowane jest de facto w dwóch artykułach – art. 2 oraz art. 46 ustawy o prawie autorskim.

Art. 2 ust. 1 prawa autorskiego stanowi iż opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja, jest przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego. Przy czym zgodnie z ust. 2 tegoż artykułu rozporządzanie i korzystanie z opracowania zależy od zezwolenia twórcy utworu pierwotnego (prawo zależne), chyba że autorskie prawa majątkowe do utworu pierwotnego wygasły. W przypadku baz danych spełniających cechy utworu zezwolenie twórcy jest konieczne także na sporządzenie opracowania.

Polecamy: Przekształcenia spółek. Praktyczne aspekty prawne, podatkowe i rachunkowe

Oczywiście by mówić o opracowaniu jako przedmiocie prawa autorskiego musi ono spełnić ogólne przesłanki bycia utworem tj. samo opracowanie musi posiadać indywidualny charakter, być oryginalne, twórcze oraz ustalone w jakimkolwiek postaci. Prawo zależne potocznie można określić jako prawo do przerabiania utworu.

Polecamy: Czym jest dozwolony użytek osobisty?

Co to oznacza w praktyce?

Jeśli nabyliśmy prawa do utworu lub na dany utwór otrzymaliśmy licencję to bez odpowiednich zapisów w umowie nie możemy twórczo utworu opracować (tłumaczyć, zrobić adaptacji czy przerobić). Powinniśmy kwestie dotyczącą praw zależnych mieć uregulowaną w umowie między twórcą a nabywającym prawa lub licencjobiorcą.

Wydawać by się mogło iż zbędne są takie regulacje w przypadku nabycia praw autorskich. Nabycie praw autorskich wiążę się bowiem przeniesieniem uprawnień z twórcy na nabywcę. I to dodajmy wszelkich uprawnień w tym- jak by się mogło wydawać – również uprawnień do przerabiania danego utworu. Nic bardziej błędnego. Na własnej skórze przekonało się o tym kilkadziesiąt agencji reklamowych czy też innych podmiotów, które mimo iż nabyły prawa autorskie do danego utworu (np. reklamy audiowizualnej) nie mogły twórczo przerobić takiego utworu.

Porozmawiaj o tym naszym FORUM!

Jak długo chronione są prawa autorskie?

A dlaczego przy nabyciu praw również trzeba uregulować kwestie dotyczące praw zależnych? Dlatego iż zgodnie z zamierzeniami ustawodawcy, sprecyzowanymi w art. 46 prawa autorskiego jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórca zachowuje wyłączne prawo zezwalania na wykonywanie zależnego prawa autorskiego, mimo że w umowie postanowiono o przeniesieniu całości autorskich praw majątkowych.

Zobacz: Utwór audiowizualny a prawo autorskie

Na marginesie niniejszych rozważań warto podkreślić iż nie musimy mieć zezwolenia twórcy pierwotnego do samego stworzenia opracowania – ale już do rozpowszechniania naszego opracowania zezwolenie twórcy pierwotnego jest koniecznością. Brak takiego zezwolenia – to naruszenie praw autorskich zależnych.