REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Anna Puszkarska
Ekspert PFR Portal PPK
Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji / Fot. Fotolia
Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji / Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Umowa o zakazie konkurencji jest odrębną umową zawieraną między pracodawcą a pracownikiem. Na jej podstawie pracownik zobowiązuje się do nieprowadzenia konkurencyjnej działalności wobec pracodawcy. Możliwe jest jej zawarcie również po ustaniu stosunku pracy. Wówczas pracodawca musi wypłacić byłemu pracownikowi odszkodowanie.

Zakaz konkurencji polega na ustaleniu w odrębnej umowie zawieranej pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, że w zakresie w niej wskazanym pracownik nie będzie:

REKLAMA

  • prowadzić działalności konkurencyjnej wobec swojego pracodawcy ani
  • świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność

(art. 1011–1013 ustawy – Kodeks pracy, dalej: k.p.).

Umowa o zakazie konkurencji jest odrębną umową w tym znaczeniu, że stanowi odrębne zobowiązanie, a nie dlatego, że każdorazowo musi być sporządzona w odrębnym dokumencie. Można ją zawrzeć również w umowie o pracę.

Strony muszą sporządzić umowę o zakazie konkurencji w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Taka umowa nie może być zawarta w dorozumiany sposób. Również zmiana umowy o zakazie konkurencji wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Prawo do odszkodowania

W razie zawarcia umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania zatrudnienia strony mogą, ale nie muszą, zastrzegać w niej prawa pracownika do odszkodowania za przestrzeganie tego zakazu. Inaczej jest w sytuacji, gdy zakaz konkurencji dotyczy okresu po ustaniu stosunku pracy. W takim przypadku trzeba ustalić w umowie okres obowiązywania tego zakazu oraz wysokość odszkodowania należnego byłemu podwładnemu od pracodawcy. Takie odszkodowanie nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez zatrudnionego przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. W razie sporu orzeka o nim sąd pracy.

Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu zatrudnienia nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymywanego przez byłego pracownika.

Nieuzgodnienie w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy odszkodowania przysługującego pracownikowi nie powoduje nieważności tej umowy. W takim przypadku byłemu pracownikowi należy się odszkodowanie w minimalnej wysokości określonej w Kodeksie pracy. Tak też uznał Sąd Najwyższy w uchwale z 3 grudnia 2003 r. (III PZP 16/03, OSNP 2004/7/116, www.ekspert3.inforlex.pl).

Obliczenie odszkodowania

REKLAMA

Wysokość odszkodowania za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej po ustaniu zatrudnienia zależy od realnie otrzymanego wynagrodzenia. Kodeks pracy nie odsyła w zakresie sposobu obliczania tego wynagrodzenia, a zatem i odszkodowania za zakaz konkurencji, do zasad ustalania wynagrodzenia urlopowego.

Wysokość odszkodowania odniesiono do wynagrodzenia, w związku z czym do puli otrzymanego wynagrodzenia nie zalicza się odpraw, odszkodowań, wynagrodzenia za projekty wynalazcze itd. Minimalne odszkodowanie za zakaz konkurencji po ustaniu zatrudnienia oznacza sumę otrzymanych (a nie uśrednionych) składników wynagrodzenia za pracę w okresie równym okresowi obowiązywania tego zakazu. Wynagrodzenie to może różnić się od wynagrodzenia umówionego i od wynagrodzenia, które w przyszłości otrzymałby pracownik, gdyby dalej pracował. Odszkodowanie oblicza się przy uwzględnieniu tzw. kwot brutto, czyli przed obciążeniem ich koniecznymi daninami o charakterze publicznym.

Zobacz również: Zakończenie umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy

Przy ustalaniu odszkodowania za zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy należy więc:

Krok 1. Obliczyć sumę składników wynagrodzenia rzeczywiście otrzymanych przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji.

Krok 2. Ustalić 25% tej kwoty.

Krok 3. Porównać obliczone w ten sposób minimalne odszkodowanie z kwotą odszkodowania, która ma być wpisana w umowie.

Pracownik nie może otrzymywać odszkodowania niższego niż minimalne (25% wynagrodzenia otrzymywanego przed ustaniem zatrudnienia), ale można przyznać mu wyższą kwotę.


Spółka zawarła z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji na okres 3 miesięcy po ustaniu stosunku pracy. Umowa o pracę została rozwiązana za porozumieniem stron z końcem października. W takim przypadku podstawą do ustalenia minimalnego odszkodowania za zakaz konkurencji będzie stanowić wynagrodzenie otrzymane przez pracownika w okresie 3 miesięcy przed rozwiązaniem umowy, czyli od sierpnia do października. W sierpniu pracownik otrzymał wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 3200 zł oraz dodatek funkcyjny (200 zł). Od września jego płaca zasadnicza wzrosła o 150 zł, a dodatek funkcyjny o 20 zł.

Krok 1. Obliczamy sumę składników wynagrodzenia otrzymanych przez pracownika:

  • w sierpniu: 3200 zł + 200 zł = 3400 zł,
  • we wrześniu: 3200 zł + 150 zł + 200 zł + 20 zł = 3570 zł,
  • w październiku taka sama kwota jak we wrześniu, czyli 3570 zł.

Wynagrodzenie otrzymane przez niego łącznie w okresie 3 miesięcy przed rozwiązaniem stosunku pracy wyniosło:

  • 3400 zł + 3570 zł + 3570 zł = 10 540 zł.

Krok 2. Z tej kwoty obliczamy 25%, czyli:

  • 10 540 x 25% = 2635 zł.

W rozpatrywanym przypadku odszkodowanie za zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy nie może być więc niższe niż 2635 zł. Gdyby pracodawca wypłacał je w 3 miesięcznych ratach, suma tych rat nie może być niższa od tej kwoty.

Zobacz też: Przedterminowe ustanie zakazu konkurencji

REKLAMA

Może zaistnieć sytuacja, gdy w okresie przed rozwiązaniem stosunku pracy pracownik przebywał na urlopie bezpłatnym. W takim przypadku przy ustalaniu minimalnego odszkodowania za zakaz konkurencji trzeba uwzględnić wynagrodzenie otrzymane przez niego przed tym urlopem.

Spółka zawarła z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji na 5 miesięcy po ustaniu stosunku pracy. Przez ostatnie 5 miesięcy przed rozwiązaniem umowy pracownik przebywał na urlopie bezpłatnym. Przy ustalaniu minimalnego odszkodowania za zakaz konkurencji spółka nie może uwzględnić zerowych zarobków podwładnego w okresie, gdy przebywał na urlopie bezpłatnym. Trzeba wziąć pod uwagę jego wynagrodzenie z pięciu miesięcy przed urlopem bezpłatnym.


Krótki okres pracy

W sytuacji gdy okres zatrudnienia u danego pracodawcy trwał krócej niż okres obowiązywania zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy, może powstać wątpliwość, czy minimalne odszkodowanie za zakaz konkurencji ustala się na podstawie wynagrodzenia faktycznie otrzymanego przez byłego podwładnego w okresie świadczenia pracy, czy odszkodowanie powinno być odniesione do okresu obowiązywania zakazu konkurencji.

W wyroku z 8 stycznia 2008 r. (I PK 161/07, OSNP 2009/3–4/42, patrz: www.ekspert3.inforlex.pl) Sąd Najwyższy stwierdził, że w takim przypadku wysokość odszkodowania (...) powinna być odniesiona do okresu, przez jaki byłego pracownika ma obowiązywać zakaz konkurencji. Zdaniem sądu, podstawą ustalenia odszkodowania należnego pracownikowi powinno być wynagrodzenie otrzymywane przez niego przed ustaniem stosunku pracy, ale przez okres nie krótszy niż okres obowiązywania zakazu konkurencji, nawet jeżeli faktyczne zatrudnienie trwało krócej. Wynika to z ekwiwalentności świadczeń byłego pracownika (powstrzymywanie się od prowadzenia działalności konkurencyjnej) i byłego pracodawcy (wypłacanie stosownego odszkodowania).

Pracownik był zatrudniony w spółce przez 9 miesięcy. Po rozwiązaniu umowy o pracę wiąże go roczny zakaz konkurencji. Były podwładny otrzymywał miesięczne wynagrodzenie w kwocie 4500 zł. W razie odniesienia wysokości minimalnego odszkodowania do okresu, przez jaki byłego pracownika będzie obowiązywać zakaz konkurencji, trzeba przeprowadzić następujące obliczenia:

  • 4500 zł x 12 miesięcy = 54 000 zł,
  • 54 000 zł x 25% = 13 500 zł.

W takim przypadku minimalne odszkodowanie nie może być więc niższe niż 13 500 zł.

Zobacz: Klauzula o zakazie konkurencji w umowach cywilnoprawnych

Termin wypłaty odszkodowania

Pracodawca powinien wypłacać odszkodowanie za zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy w terminach określonych w umowie o zakazie konkurencji. W orzecznictwie przyjmuje się, że w sytuacji gdy strony nie określiły terminu wypłaty odszkodowania w treści umowy, należy wypłacać je w miesięcznych ratach. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 27 lutego 2013 r. (II PK 176/12, patrz: www.ekspert3.inforlex.pl), okresy te powinny być zgodne z terminami wypłaty wynagrodzenia, co odpowiada charakterowi zakazu konkurencji. (...) Skoro zasadą jest, że minimalne odszkodowanie (...) oznacza 25% sumy otrzymanych składników wynagrodzenia za pracę w okresie równym okresowi obowiązywania zakazu konkurencji, to w razie braku stosownych postanowień umownych miesięczne raty powinny być spełniane w terminach, w jakich wypłacano pracownikowi wynagrodzenia składające się na tę sumę.

Jeśli strony nie określiły terminu wypłaty odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji, pracodawca powinien je wypłacać co miesiąc w terminach, w jakich wypłacano wynagrodzenie byłemu pracownikowi.

Zaprzestanie wypłaty odszkodowania

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz (art. 1012 § 2 k.p.). Przyjmuje się jednak, że w razie ustania przyczyn uzasadniających zakaz konkurencji przestaje obowiązywać tylko ten zakaz, a nie cała umowa. Oznacza to, że pracodawca nie może na tej podstawie zaprzestać wypłaty odszkodowania, jeżeli pracownik nadal przestrzega zakazu konkurencji (uchwała SN z 11 kwietnia 2001 r., III ZP 7/01, OSNP 2002/7/155). Aby uniknąć takich sytuacji, w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy można przewidzieć możliwość jej wypowiedzenia. Takie regulacje muszą być jednak przewidziane w umowie o zakazie konkurencji, co będzie oznaczało, że pracownik wyraził na nie zgodę.

Jeżeli pracownik podjął działalność konkurencyjną, można zaprzestać wypłacania mu dalszych rat odszkodowania. Wśród ekspertów prawa pracy dominuje pogląd, że naruszenie przez byłego pracownika umowy o zakazie konkurencji upoważnia byłego pracodawcę do wstrzymania wypłaty dalszych rat odszkodowania. Powinno to nastąpić, poczynając od daty powzięcia o tym wiadomości przez pracodawcę, a jeżeli pracodawca wypłacał raty odszkodowania, mimo że wcześniej doszło do naruszenia tego zakazu przez byłego podwładnego, do żądania ich zwrotu na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Zobacz też: Odszkodowanie od pracodawcy -kiedy można się ubiegać?

PODSTAWA PRAWNA:

  • art. 1011–1014, art. 300 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502),
  • art. 58, 84, 89 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 121; ost. zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 827).
Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nadchodzi czas pożegnań z papierowymi fakturami. Wszystko co trzeba wiedzieć o e-fakturowaniu i KSeF

Krajowy System eFaktur powstał by ułatwić życie przedsiębiorcom, ale jest też nowym obowiązkiem, którego przestrzeganie narzuca prawo. Firmy, które nie będą przestrzegać jego zasad, muszą liczyć się z dotkliwymi karami, wynoszącymi nawet 100% kwoty podatku z faktury wystawionej poza KSeF.

Dlaczego rezygnują z założenia własnej firmy: kobiety mają inny powód niż mężczyźni

Aż 47 proc. ankietowanych Polaków nie chciałoby prowadzić własnej firmy – wskazują dane z raportu „Polki i przedsiębiorczość 2024: Bariery w zakładaniu firmy”. Kobiety przed założeniem własnej firmy powstrzymuje sytuacja rodzinna, a mężczyzn – stan zdrowia. Nowe dane.

Branża meblarska mocno traci przez zagraniczną konkurencję, końca kłopotów nie widać

Wysokie koszty produkcji, spadający popyt i silna konkurencja z Azji osłabiają pozycję polskiej branży meblarskiej. Długi sektora, notowane w Krajowym Rejestrze Długów, sięgają już prawie 130 mln zł – coraz więcej przedsiębiorstw musi wybierać między utrzymaniem płynności a spłatą zobowiązań.

Prezydent zawetował. Przedsiębiorcy będą dalej płacić wysoką składkę zdrowotną a może rząd podejmie drugą próbę zmiany

Prezydent zawetował ustawę obniżającą składki zdrowotne dla przedsiębiorców. Rząd jednak nie ustępuje i podejmie kolejną próbę, powtarzając rozwiązania przyjęte w ustawie dokładnie w takiej samej treści. Jaka więc ma być składka zdrowotna gdy uda się przeprowadzić zmiany.

REKLAMA

Rolnicy wierzą w dobrą koniunkturę - po dłuższej przerwie znów inwestują w maszyny rolnicze

W I kwartale 2025 roku rolnictwo było branżą z największym udziałem w finansowaniu maszyn i urządzeń przez firmy leasingowe – 28%, wynika z danych Związku Polskiego Leasingu. Rolnicy wracają do inwestowania wierząc w poprawę koniunktury w branży.

Mała firma, duże ryzyko. Dlaczego system ochrony to dziś inwestycja, nie koszt [WYWIAD]

Choć wielu właścicieli małych firm wciąż traktuje ochronę jako zbędny wydatek, rosnąca liczba incydentów – zarówno fizycznych, jak i cyfrowych – pokazuje, że to podejście bywa kosztowne. Dziś zagrożeniem może być nie tylko włamanie, ale też wyciek danych czy przestój operacyjny. W rozmowie z Adamem Śliwińskim, wiceprezesem Seris Konsalnet Security, sprawdzamy, jak MŚP mogą skutecznie zadbać o swoje bezpieczeństwo – bez milionowych budżetów, za to z myśleniem przyszłościowym.

Polskie firmy chcą eksportować do USA, co z cłami

Polska gospodarka łapie drugi oddech czy walczy o utrzymanie na powierzchni? Jaka będzie przyszłość eksportu do USA? Eksperci podsumowali pierwszy kwartał 2025. Analizie poddany został nie tylko eksport polskich firm, ale i ogólny bilans handlu zagranicznego.

Teraz płatności odroczone także przy zakupach dla firmy

Polskie firmy uzyskują dostęp do płatności odroczonych oraz ratalnych w standardzie zbliżonym do tego oferowanego konsumentom. To duże ułatwienie, z którego skorzystają w pierwszej kolejności małe i średnie firmy.

REKLAMA

Termin składania wniosków o dopłaty bezpośrednie 2025

Jaki jest termin składania wniosków do ARIMR o dopłaty bezpośrednie w 2025 roku? Czy można złożyć dokumenty po terminie? Co z załącznikami?

Co każdy prezes (CEO) powinien dziś wiedzieć o technologii?

Każda szkoła zarządzania mówi: deleguj odpowiedzialność. Niezależnie czy mówimy o MŚP czy dużej organizacji, zarządzanie technologią powinno więc być oddane w ręce tych, którzy się na niej znają. Z drugiej strony – jeśli mamy wyprzedzić konkurencję, trzeba inwestować i lewarować biznes przez technologię. Żeby robić to efektywnie, kadra zarządzająca musi rozumieć przynajmniej część świata IT. Problem w tym, że świat technologii jest tak przeładowany informacjami, że często nawet eksperci od IT się w nim gubią. Co warto rozumieć? Jak głęboko wchodzić w poszczególne zagadnienia? Jak rozmawiać z zespołem, który zasypuje wieloma szczegółami? Oto krótki, praktyczny przewodnik.

REKLAMA