Badania lekarskie przed urlopem wypoczynkowym poprzedzonym chorobą

Problem

Nasza pracownica 2 miesiące przed urlopem macierzyńskim przebywała na zwolnieniu lekarskim. Wykorzystała urlop macierzyński w wymiarze 20 tygodni, dodatkowy urlop macierzyński w wymiarze 4 tygodni, a teraz poprosiła o udzielenie urlopu wypoczynkowego za bieżący rok. Czy przed udzieleniem urlopu wypoczynkowego mamy obowiązek skierować ją na kontrolne badania lekarskie z powodu choroby przekraczającej 30 dni, którą pracownica przeszła przed urlopem macierzyńskim – pyta Czytelniczka z Rzeszowa.

W tej sytuacji nie mają Państwo obowiązku kierowania pracownicy przed urlopem wypoczynkowym na kontrolne badania lekarskie. Urlopu tego powinni Państwo udzielić bezpośrednio po urlopie macierzyńskim.

Obowiązek przeprowadzenia badań kontrolnych dotyczy sytuacji, w których pracownik był niezdolny do pracy dłużej niż 30 dni, jeśli przyczyną tej nieobecności w pracy była choroba (art. 229 § 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, dalej: k.p.).

Kwestia badań pracownic, które najpierw przebywały na zwolnieniu lekarskim, później na urlopie macierzyńskim, a bezpośrednio po nim wybierały się na urlop wypoczynkowy, budziła wątpliwości. Zgodnie z aktualnym orzecznictwem Sądu Najwyższego, w takiej sytuacji urlopu wypoczynkowego można udzielić bez kierowania pracownicy na badania lekarskie (wyrok SN z 9 marca 2011 r., II PK 240/10, OSNP 2012/9–10/113, patrz: www. ekspert3.inforlex.pl). Należy przyjąć, że kontrolne badania lekarskie są przeprowadzane w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. Urlop wypoczynkowy polega na czasowym niewykonywaniu pracy na dotychczasowym stanowisku i już tylko z tego powodu nie można przyjąć, że niezbędnym warunkiem rozpoczęcia urlopu jest przeprowadzenie kontrolnych badań lekarskich. Badania te są potrzebne przed dopuszczeniem do wykonywania pracy.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

Składki ZUS od umów zlecenie

Obowiązek pracodawcy skierowania pracownika na badania odnosi się do sytuacji, w której po zakończeniu okresu niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni pracownik ma faktycznie świadczyć pracę. W takich przypadkach dopuszczenie do pracy koniecznie powinno być poprzedzone badaniem lekarskim. Jeśli pracodawca tego nie dopilnuje, narazi się nie tylko na sankcje ze strony inspekcji pracy, ale również na odpowiedzialność finansową względem pracownika za pogorszenie jego stanu zdrowia.

Pracodawca nie ma prawa żądać od pracownicy przedstawienia orzeczenia o zdolności do pracy, jeśli bezpośrednio po urlopie macierzyńskim rozpoczyna ona urlop wypoczynkowy.

Jeżeli natomiast bezpośrednio po zakończeniu zwolnienia chorobowego czy urlopu macierzyńskiego pracownik rozpoczyna urlop wypoczynkowy, nie ma żadnego zagrożenia dla bezpieczeństwa pracy. Nie mogą zatem Państwo żądać od swojej pracownicy, aby przed rozpoczęciem urlopu stawiła się w pracy i wykonała badania kontrolne.

Za słusznością stanowiska, że Państwa pracownica nie ma obowiązku wykonywania badań lekarskich w czasie urlopu, przemawia również inny argument. Mianowicie kontrolne badania lekarskie powinny być wykonywane w miarę możliwości w godzinach pracy. Zatem powinny one być wykonywane w dniach pracy, co wyklucza możliwość żądania od pracownika ich wykonywania w czasie wolnym od pracy.

Zaprezentowany pogląd potwierdza także uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 20 marca 2008 r. (II PK 214/07, OSNP 2009/15–16/194, www.ekspert3.inforlex.pl). Sąd Najwyższy stwierdził w nim m.in., że urlop wypoczynkowy polega na czasowym niewykonywaniu pracy na dotychczasowym stanowisku i już tylko z tego powodu nie można przyjąć, że niezbędnym warunkiem rozpoczęcia urlopu jest przeprowadzenie kontrolnych badań lekarskich. Badania te są niezbędne przed dopuszczeniem do wykonywania pracy, natomiast nieprzeprowadzenie ich przed urlopem nie pozostaje w sprzeczności z istotą urlopu wypoczynkowego.

Mogą zatem Państwo żądać wykonania badań kontrolnych dopiero po zakończeniu przez pracownicę wszystkich zaplanowanych urlopów, pod warunkiem że ich okresy następują bezpośrednio po sobie. Jeżeli zaś pracownica ma w tym czasie wrócić do pracy choćby na 1 dzień, skierowanie jej na badania kontrolne będzie nie tylko dopuszczalne, ale obowiązkowe.

Wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego ponownie

Pracownik stawiający się do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności nie ma obowiązku dostarczenia orzeczenia lekarskiego o zdolności do pracy. Obowiązek skierowania pracownika na kontrolne badania lekarskie spoczywa w takim przypadku na pracodawcy (wyrok SN z 21 czerwca 2005 r., II PK 319/2004, OSNP 2006/3–4/49, www.ekspert3.inforlex.pl).

Pracownica działu księgowości przebywała na urlopie macierzyńskim do końca lutego 2014 r. (przed urlopem macierzyńskim przebywała 3 miesiące na zwolnieniu lekarskim). Pracownica poinformowała pracodawcę, że będzie chciała od 17 marca 2014 r. wykorzystać przysługujący jej urlop wypoczynkowy za bieżący rok. Najpierw jednak chciałaby wrócić na 2 tygodnie do pracy, aby wesprzeć swój dział w trudnym okresie rozliczeniowym. W takiej sytuacji pracodawca przed dopuszczeniem pracownicy do pracy musi skierować ją na badania kontrolne.

Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu również należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.

Skierowanie na badania kontrolne pracodawca wystawia pracownikowi dopiero po zgłoszeniu przez niego gotowości do pracy.

Czy pracownik na zleceniu podlega obowiązkowym badaniom lekarskim?

Więcej na ten temat przeczytasz w Serwisie Prawno - Pracowniczym. Sprawdź!