Przedawnienie odsetek w obrocie gospodarczym

Nota odsetkowa

W przypadku wystąpienia zaległości u dłużnika najbardziej powszechnym zachowaniem wierzyciela jest podjęcie kroków w ramach miękkiej windykacji w celu wyegzekwowania długu. Przykładem może być nota odsetkowa (obciążeniowa), przez którą należy rozumieć pisemny monit z żądaniem o zapłacenie odsetek.

W tym miejscu należałoby się zastanowić czy prawo do ubiegania się o zapłatę odsetek jest ograniczone w czasie, czy też może przysługiwać na każdym etapie uruchomionego mechanizmu windykacyjnego? Tym bardziej, że odsetki są prawem akcesoryjnym - niesamoistnym, uzależniającym swe istnienie od innych praw samoistnych oraz mających na celu ich umocnienie. Odpowiedź na to pytanie zostanie zawarta w dalszej części artykułu.

Co przedsiębiorca powinien wiedzieć o odsetkach?

Uchwała Sądu Najwyższego

Kluczową dla dalszych rozważań jest uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2005 r., sygn. akt III CZP 43/2004.

Z uchwały można wywnioskować, że odsetki mają nie tylko charakter akcesoryjny, ale także okresowy (czyli dla takich zobowiązań, które dotyczą świadczeń w ramach jednego stosunku prawnego np. najem, alimenty).

Odsetki od kredytu firmowego to koszt podatkowy

Zgodnie z powyższym terminy przedawnienia dla określonych świadczeń wynoszą:

• generalnie - 10 lat (art. 118 k.c.);
• dla świadczeń okresowych - 3 lata (art. 118 k.c.);
• dla roszczeń  związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - 3 lata (art. 118 k.c.);
• dla roszczeń z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych - 2 lata (art. 554 k.c.).

W przypadku gdy przedawnieniu ulegnie zobowiązanie, staje się naturalne, że dłużnik nie będzie zobligowany do jego świadczenia. W sytuacji skierowania windykacji na drogę sądową osoba zadłużona może podnieść zarzut przedawnienia. Jeśli ten środek zostanie skutecznie zastosowany,  postępowanie zostanie oddalone.

Kiedy można wpisać w koszty kary umowne, odszkodowania i odsetki?

Świadczenie główne a odsetki

W  przypadku przedawnienia zobowiązania głównego podstawa o ubieganie się o odsetek z reguły odpada, co jest wynikiem ich akcesoryjności.

W sytuacji gdy żądanie zapłaty o świadczenie główne wygaśnie nim nastąpi termin przedawnienia lub dojdzie do przerwania biegu przedawnienia w odniesieniu do odsetek, wówczas prawo do zapłaty odsetek staje się samodzielne oraz ulega przedawnieniu jak roszczenie okresowe. Wtedy przedawnienie roszczenia głównego oraz odsetkowego należy rozpatrywać indywidualnie.

Co ciekawe, 3-letni termin przedawnienia odsetek stosuje się także do roszczeń z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, dla których przewidziano termin krótszy - 2 lata.

Równocześnie należy mieć na uwadze art. 360 k.c. - zgodnie z jego brzmieniem w braku odmiennego zastrzeżenia co do terminu płatności odsetek są one płatne co roku z dołu, a jeżeli termin płatności sumy pieniężnej jest krótszy niż rok, jednocześnie z zapłatą tej sumy.

Limit zwolnienia z VAT w 2014 roku - od czego zależy?

Księgowa czy biuro rachunkowe - co wybrać?