Jak założyć i prowadzić firmę w Chinach? [część I]

Jak można rozpocząć działalność w Chinach?

Myśląc o populacji w Chinach, która w 2020 r. wyniosła niemal 1,4 miliarda obywateli, ilość potencjalnych klientów na polskie produkty czy usługi wydaje się być ogromna. Polskich przedsiębiorców kuszą również doniesienia o wciąż rosnącym rynku konsumentów w Państwie Środka. Czy jednak zagraniczni przedsiębiorcy mogą samodzielnie działać na chińskim rynku, czy też są skazani zawsze na chińskich wspólników? Jakie ograniczenia w prowadzeniu działalności mogą napotkać polscy przedsiębiorcy? W tym względzie 2020 rok przyniósł wiele zmian w chińskim prawie, które można nazwać początkiem nowe ery inwestycji zagranicznych.

Przejawem chińskiego dążenia do zmian jest również zakończenie politycznych negocjacji z Unią Europejską w zakresie umowy inwestycyjnej (CAI -Comprehensive Agreement on Investment). Po 7 latach rozmów, w końcu w grudniu 2020 r. Szef Rady Europejskiej Charles Michel ogłosił, że strony doszły do porozumienia, które ma ułatwić dostęp do  chińskiego rynku unijnym inwestorom. Na szczegóły jednak w tej kwestii trzeba będzie poczekać ponieważ wyniki tych ustaleń zostaną dopiero zaprezentowane państwom członkowskim. Zaś jakiekolwiek zmiany mogą zostać wprowadzone dopiero po zakończeniu procesu ratyfikacji przez państwa członkowskie i Parlament Europejski.

W konsekwencji skutki zeszłorocznego  sukcesu EU polscy przedsiębiorcy odczują dopiero za jakieś dwa lata. Do tego czasu w zakresie zagranicznych inwestycji w Chinach obowiązująca pozostaje  ustawa o inwestycjach zagranicznych wraz z przepisami wykonawczymi, która weszła w życie 1 stycznia 2020 r. oraz regulacje dotyczące chińskiego prawo spółek, które to regulacje zapewniają inwestorom zagranicznym takie samo traktowanie jak przedsiębiorcom chińskim.

W tym kontekście bardzo istotnej zmianie uległa procedura rozpoczęcia działalności podmiotów zagranicznych na rynku Państwa Środka. Do 2019 r. obowiązywały w Chinach ustawa o wspólnych przedsięwzięciach chińsko-zagranicznych, ustawę o chińsko-zagranicznej spółce joint venture oraz ustawę o przedsiębiorstwach będących w całości własnością zagraniczną.

Polecamy: Ulgi na rozwój i innowacje w PIT i CIT. Zmiany 2021

Jaki może być cel działalności w Chinach?

Myśląc o współpracy z Chinami warto przede wszystkim ustalić cel, który przedsiębiorca chce osiągnąć. Pomimo, że Chiny jawią się jako kraj łatwego interesu, to jednak jest to rynek, z którego z pokorą wycofywali się najwięksi gracze np. Tesco (2020). Zaś McDonald znalazł tam swoje miejsce po długiej drodze i dzięki temu może serwować Chińskiego Burgera z Szarpanym Kurczakiem.

Jeśli celem przedsiębiorcy jest import lub chce zdobyć przyczółek w Państwie Środka, żeby poszukiwać klientów, prowadzić promocję swoich towarów lub usług to godnym rozważenia rozwiązaniem jest założenie “przedstawicielstwa” (RO -Representative Office). RO jest dla zagranicznych przedsiębiorców jedną z możliwości prowadzenia ograniczonej działalności nie wymagająca stworzenia przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym (FIE  foreign-invested enterprise). Przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym mogą mieć formę spółki Joint Ventures (gdzie wspólnikiem jest chińska spółka lub osoba fizyczna) lub Przedsiębiorstwa ze 100% kapitałem zagranicznym (WOFE - Wholly Owned Foreign Enterprises). Godnym rozważenia jest również oddział w Chinach.

Jak założyć przedstawicielstwo w Chinach?

Przedstawicielstwo pozwala zagranicznemu przedsiębiorcy na fizyczną obecność w dowolnym miejscu w Chinach kontynentalnych, a także pozwala na wysyłanie zagranicznych pracowników w celu podjęcia korzystnych działań biznesowych. Jest to rozwiązanie najprostsze i najmniej kosztowne z perspektywy przedsiębiorcy.

Rozwiązanie to może być szczególnie interesujące dla importerów, mających już swoją markę, którzy chcą zlecić produkcję lokalnej chińskiej firmie, która następnie eksportują produkty do swojego kraju. W ten sposób polska marka może zaznaczyć swoją obecność na rynku lokalnym i mieć zaufany personel, który może odbywać wizyty w fabryce, spotykać nowych dostawców i zarządzać operacjami już trwającymi w Chinach, eliminując w ten sposób potrzebę wielu kosztownych i czasochłonnych długodystansowych podróży do Chiny.

Jakie są wady przedstawicielstwa w Chinach?

Jednakże podobnie jak w przypadku przedstawicielstw zagranicznych przedsiębiorstw w Polsce, przedstawicielstwo w Chinach nie ma osobowości prawnej i zakres jego działań jest mocno ograniczony. Największą wadą przedstawicielstwa jest to, że nie może w istocie prowadzić działalności gospodarczej skutkującej zyskiem- nie może wystawiać faktur ani podpisywać umów, czy też świadczyć jakichkolwiek płatnych usług na rzecz innego podmiotu niż jej spółka macierzysta. Jeśli zatem dla przedsiębiorcy celem obecności w Chinach jest sprzedaż, nawet w formie sklepu internetowego, to przedstawicielstwo nie będzie dobrym wyborem.

Przedstawicielstwo w Chinach może założyć przedsiębiorca działający w Polsce w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej i funkcjonujący na rynku co najmniej 2 lata. Nie ma takiej możliwości osoba fizyczna czy spółka osobowa. 

Istotnym ograniczeniem jest brak możliwości bezpośredniego zatrudniania pracowników, co jest możliwe tylko za pośrednictwem agencji pracy. Przedstawicielstwo może zalegalizować w Chinach pracę do 4 pracowników zagranicznych.

Jakie są zalety przedstawicielstwa w Chinach?

Plusem jest niewątpliwie niski koszt założenia przedstawicielstwa (brak konieczności kapitału założycielskiego) i szybkość rejestracji przy stosunkowo mało skomplikowanych formalnościach. Tymczasem np. rejestracja WOFE może potrwać ponad rok. Warto zaś już tu wspomnieć, że odmiennie niż w Polsce przedsiębiorstwo (WOFE) nie posiadające licencji (Business Licence) otrzymywanej po rejestracji, nie może prowadzić działalności.

Zaletą tej formy organizacyjnej są również niskie opodatkowanie, na bazie ponoszonych kosztów(wynagrodzenie/koszty bieżące). W większości przypadków będzie to 10 proc. ogólnej sumy kosztów. Jednak warto pamiętać, że główny przedstawiciel RP jest zobowiązany do składania w Chinach indywidualnych zeznań podatkowych.

Jak założyć przedstawicielstwo w Chinach?

Założenie przedstawicielstwa wymaga zatwierdzenia przez właściwe władze i następnie rejestracji w lokalnym oddziale Państwowej Administracji ds. Przemysłu i Handlu (AIC - State Administration of Industry and Commerce). Na tym etapie przedsiębiorca musi dysponować umową najmu powierzchni komercyjnej (niemieszkalnej) na okres przynajmniej roku. Coś co dla polskich przedsiębiorców może być ciekawostką, do wniosku należy dołączyć życiorysy i zdjęcia głównego przedstawiciela i generalnego przedstawiciela RO, którzy są wyznaczeni do zarządzania sprawami RO ze względu na ich udokumentowane osiągnięcia.

Następnie przedsiębiorca otrzymuje certyfikat zatwierdzający (AC - Approval Certificate). Trwa to zwykle ok 30 dni od daty złożenia wniosku. Dalszym krokiem jest sporządzenie pieczęci firmowych, założenie rachunku bankowego oraz rejestracja w lokalnym Biurze Bezpieczeństwa Publicznego (PSB - Public Security Bureau. Cały proces rejestracji przedstawicielstwa zajmuje średnio od 2 do 3 miesięcy zaś cała dokumentacja jest prowadzona w języku chińskim.

Podobnie jak w przypadku Polski rejestracja przedstawicielstwa jest ograniczona czasowo.

Certyfikat zatwierdzający powstanie przedstawicielstwa jest ważny 3 lata, ale rejestracja wymaga odnawiania każdorazowo co roku. 

Przedstawicielstwo to dla polskiego przedsiębiorcy okazja do postawienia pierwszego kroku w kraju niebiańskiego smoka. Jednakże jeśli działając już w formie przedstawicielstwa przedsiębiorca zdecyduje się na wykonywanie operacji gospodarczych związanych z zyskiem to konieczne będzie stworzenie nowego podmiotu, WOFE, spółki spółkę joint venture.

r. pr. Paulina Sosnowicz, LEGALICA Sosnowicz&Nawrocki Kancelaria Radców Prawnych sp.p.

Więcej informacji znajdziesz w serwisie MOJA FIRMA