Zmiana wykonawcy zamówienia publicznego po zawarciu umowy

Opinia UPZ

W powszechnym przekonaniu zmiana wykonawcy zamówienia publicznego po zawarciu z nim umowy może nastąpić tylko w niewielu ściśle określonych sytuacjach, którymi są tzw. kumulatywne przystąpienie do długu w związku z nabyciem przedsiębiorstwa oraz sukcesja generalna, następująca w wyniku przekształcenia wykonawcy bądź dziedziczenia.

Niewątpliwie przekonanie to jest w dużej mierze konsekwencją opinii Urzędu Zamówień Publicznych opublikowanej 4 lipca 2012 r., która omawiając przypadki dopuszczalnych podmiotowych zmian w umowie w sprawie zamówienia publicznego ogranicza się do wyżej wymienionych sytuacji. W świetle tej opinii zmiana wykonawcy może nastąpić tylko wówczas, gdy obowiązuje szczególny przepis prawa przewidujący możliwość pojawienia się nowego podmiotu, który staje się dłużnikiem z tytułu wykonania zamówienia publicznego.

Zobacz: Tryb zapytania o cenę

Takimi przepisami są przepisy:

• kodeksu spółek handlowych dotyczące przekształcenia, połączenia lub podziału spółek, zgodnie z którymi następuje wstąpienie nowego podmiotu we wszystkie prawa i obowiązki, w skład których mogą także wchodzić prawa i obowiązki wykonawcy z tytułu uczestnictwa w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego oraz zawartych umów w sprawie udzielenia zamówienia publicznego;
• kodeksu cywilnego o dziedziczeniu w przypadku wykonawców będących osobami fizycznymi.

Podstawą prawną zmiany wykonawcy, choć o bardziej ograniczonym zakresie, mogą być również przepisy kodeksu cywilnego dotyczące zbycia przedsiębiorstwa, przewidujące przystąpienie do długu nabywcy przedsiębiorstwa z mocy samego prawa w charakterze dłużnika solidarnego. Różnica w stosunku do sukcesji w ramach przekształceń podmiotowych polega na tym, że wówczas dotychczasowy wykonawca, wyłoniony zgodnie z przepisami ustawy Pzp, nie zostaje jednak zwolniony z wykonania zamówienia, a jedynie pojawia się obok niego dodatkowy podmiot.

Redakcja poleca: Zmiany w zakresie mechanizmu odwróconego obciążenia VAT - Wyjaśnienia MF (PDF)

Orzeczenie TK

Czy są to jednak wszystkie możliwości? Na pewno nie, co dobrze widać na przykładzie jednego z najbardziej znanych w Polsce orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie Pressetext (C-454/06), bez znajomości którego nie sposób zrozumieć przepisu art. 144 Pzp. Orzeczenie to jest regularnie przywoływane w celu wykazania dopuszczalności zmian umowy w sprawie zamówienia w toku jej realizacji. Mało kto jednak dostrzega, że orzeczenie to zapadło w stanie faktycznym,  w którym obok zmiany postanowień umowy dokonano także zmiany polegającej na zamianie spółki świadczącej usługi na inną spółkę w ramach struktury holdingowej wykonawcy. Trybunał stwierdził, że jest to dopuszczalne w sytuacji, gdy „usługi świadczone na rzecz instytucji zamawiającej przez pierwotnego usługodawcę zostają przeniesione na innego usługodawcę działającego w formie spółki kapitałowej, w której pierwotny usługodawca jest jedynym akcjonariuszem, posiadającym kontrolę nad nowym usługodawcą i udzielającym mu poleceń, jeżeli pierwotny usługodawca w dalszym ciągu przyjmuje odpowiedzialność za poszanowanie zobowiązań umownych”.

Zobacz: Odliczanie VAT od leasingu samochodu – jak wygląda obecnie?