Zakładam firmę - wybór formy prawnej

Firma jednoosobowa

Indywidualna działalność gospodarcza jest atrakcyjną propozycją dla osób, które chcą pracować na własny rachunek oraz cenią sobie niezależność i elastyczne kierownictwo. Nie trzeba od początku angażować dużych środków finansowych, ponieważ koszty rejestracji są niewielkie, a procedura zakładania firmy stosunkowo łatwa i szybka. Księgowość jest mniej skomplikowana niż w innych rodzajach działalności gospodarczej i jest możliwość wyboru formy opodatkowania. Niezależnie od tego, czy nasza działalność ma charakter tymczasowy czy nie, jesteśmy zobowiązani do opłacania składki ubezpieczenia społecznego. Należy mieć świadomość, że za zobowiązania takiej firmy odpowiada się osobiście całym swoim majątkiem.

Podstawy prawne dla osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą we własnym imieniu znajdują się w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.

Zakładamy firmę – podatki i składki ZUS

Spółki i ich rodzaje

Kiedy przedsiębiorcy chcą prowadzić interesy na wspólny rachunek, mogą założyć spółkę (spółkę z o.o. może zarejestrować także jedna osoba). Spółki osobowe nie posiadają osobowościprawnej, ale posiadają (poza spółką cywilną) zdolność prawną. Powołanie takiej spółki w formie umowy nie wymaga aktu notarialnego; wystarczy poświadczenie podpisów przez notariusza.

Gdy przedsiębiorcy chcą prowadzić działalność gospodarczą w mniejszym wymiarze, mogą utworzyć spółkę cywilną (s.c.), która nie zalicza się do spółek handlowych, a zatem zasady jej działania reguluje kodeks cywilny. Rozwiązanie to nie ma wymagań, co do kapitału początkowego, a koszty prowadzenia działalności są niskie. Wszyscy wspólnicy muszą figurować w prowadzonej przez miasto lub gminę ewidencji działalności gospodarczej. Za zobowiązania spółki odpowiadają całym swoim majątkiem osobistym (spółka cywilna nie ma osobowości prawnej). Ponadto równo dzielą się wypracowanym dochodem (chyba że w umowie ustalą inaczej).

Dotacje i mikropożyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej

Ułomna osoba prawna – tak potocznie nazywa się jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, ale posiadające zdolność prawną. W praktyce oznacza to, że taki podmiot może zaciągać zobowiązania i nabywać prawa w swoim imieniu. Członkowie ponoszą jednak odpowiedzialność subsydiarną za zaciągnięte przez niego zobowiązania. Ułomną osobowość prawną mają m.in. spółki jawna, partnerska i komandytowa.

W sytuacji, gdy działalność osiągnie większą skalę (np. wzrost obrotów), podmiot może się przekształcić w spółkę jawną (s.j.). Przekształcenie wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego przez wszystkich wspólników. W przeciwieństwie do spółki cywilnej wymaga ona wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, co niesie za sobą dodatkowe koszty. Podstawową różnicą między tymi dwoma formami jest odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki. W spółce jawnej w pierwszej kolejności będą one egzekwowane z kapitału, który stanowi jej wspólny majątek, a dopiero później z majątku wspólników (wspomniana „odpowiedzialność  subsydiarna”).

Jak założyć własną firmę?

Spółka partnerska jest formą prawną przeznaczoną dla przedstawicieli wolnych zawodów. Daje możliwość połączenia potencjału i kapitału wielu osób przy zachowaniu osobistej odpowiedzialności każdego ze wspólników. Partnerzy ponoszą osobistą odpowiedzialność za czynności związane z wolnym zawodem, np. za błędy lekarskie. Natomiast odpowiedzialność m.in. za zakupy dokonywane przez spółkę ma charakter subsydiarny. Rozwiązanie to wymaga sporządzenia umowy w formie aktu notarialnego i prowadzenia księgowości w pełnym wymiarze.

Coraz większą popularnością cieszą się spółki komandytowe (sp.k.). Za zobowiązania spółki co najmniej jeden ze wspólników odpowiada w sposób nieograniczony (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ograniczona (komandytariusz). Z tego względu ta forma prawna często jest wybierana przez firmy rodzinne.

W nazwie spółek osobowych powinno znajdować się nazwisko co najmniej jednego ze wspólników oraz oznaczenie formy prawnej, np. Jan Nowak i wspólnicy spółka jawna.

Analiza SWOT - cztery strony biznesu

W przypadku większych przedsiębiorstw najczęściej tworzy się spółki kapitałowe posiadające pełną osobowość prawną. Założenie i prowadzenie przedsiębiorstwa w tej formie wymaga większych nakładów finansowych i wiąże się z większą ilością różnego rodzaju formalności.W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) wspólnicy odpowiadają za zobowiązania przedsiębiorstwa w ograniczonym zakresie. Oznacza to, że wierzyciele mogą egzekwować swoje należności co do zasady ze środków stanowiących majątek spółki. Spółkę z o.o. może założyć jedna bądź więcej osób fizycznych lub prawnych, a także jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej (np. spółka jawna).

Działalność spółki akcyjnej (SA) opiera się na obiegu akcji będących w posiadaniu akcjonariuszy, którzy odpowiadają za zobowiązania spółki jedynie do wysokości wniesionych wkładów. Zysk z reguły dzielony jest proporcjonalnie do posiadanych akcji.

Zasady działania wyżej opisanych spółek reguluje kodeks spółek handlowych.

Zobacz: Nazwy towarów i usług na paragonach - interpretacja ogólna MF

Źródło: Jak zostać i pozostać przedsiębiorcą?, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2013 r.