Czy wierzyciel rzeczowy może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości?

Pytanie dotyczące prawa złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez wierzyciela rzeczowego zostało rozpoznane przez Sąd Najwyższy, który dnia 6 czerwca 2014 r. wydał uchwałę w składzie trzech sędziów (sygn. akt II CZP 23/14). Zgodnie bowiem z art. 20 ust. 1 prawa upadłościowego i naprawczego – wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć dłużnik bądź każdy z jego wierzycieli. W odniesieniu jednak do dłużnika – złożenie takiego wniosku jest jego obowiązkiem, natomiast w stosunku do wierzycieli będzie stanowić uprawnienie. Co do zasady ogłoszenie upadłości może nastąpić w przypadku, gdy dłużnik jest niewypłacalny i nie może spełnić swoich zobowiązań pieniężnych (art. 11 ust. 1 p.u.i.n.). W przypadku ograniczonego prawa rzeczowego w postaci hipoteki, które nie stanowi co do zasady zobowiązania pieniężnego należałoby uznać, iż wierzyciel rzeczowy nie będzie uprawniony do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika. O upadłości można byłoby rozważać dopiero wówczas, gdy zobowiązanie niepieniężne przekształciłoby się w zobowiązanie pieniężne. Nie będzie miała tu znaczenia wartość zobowiązania, gdyż dłużnik nie jest wypłacalny w stosunku do wszystkich ciążących na nim zobowiązań.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

Chcesz otrzymywać więcej aktualnych informacji? Zapisz się na nasz newsletter!

Legitymacja czynna wierzyciela

W przedmiotowej sprawie pojawiło się pytanie dotyczące legitymacji czynnej po stronie wierzyciela rzeczowego. „(...)Zakres ograniczonego prawa rzeczowego w postaci hipoteki określony art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece — legitymacja czynna do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie przysługuje podmiotowi, który jest jedynie uprawniony z tytułu zabezpieczenia rzeczowego cudzego długu w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomościach wchodzących w skład majątku spółki(...)” (uchwała SN, II CZP 23/14). Oznacza to, że wierzyciel w takim przypadku nie będzie posiadał względem dłużnika żadnego osobistego roszczenia, a jedynie ograniczone prawo rzeczowe w postaci hipoteki na nieruchomości. Dodatkowo nawet, jeżeli wierzyciel uzyska tytuł wykonawczy przeciwko dłużnikowi, będzie mógł liczyć jedynie na zniesienie egzekucji z przedmiotu hipoteki, a nie do spełnienia świadczenia przez dłużnika. Wierzyciel mógłby w tym wypadku kierować egzekucję wyłącznie do przedmiotu zabezpieczenia określonego hipoteką.