Zastaw na prawach

Należy podkreślić na wstępie, że prawa zbywalne, które mogą być przedmiotem hipoteki, nie mogą być przedmiotem zastawu.

Zobacz również:  Zastaw skarbowy 2013 - minimalna wartość rzeczy i praw

Odesłanie

Zastaw na prawach różni się od zastawu na rzeczach ruchomych:

1. przedmiotem zastawu oraz
2. stronami stosunku zastawu.

W przypadku zastawu na prawach są nimi: wierzyciel (zastawnik), dłużnik wierzytelności zabezpieczonej (zastawca), dłużnik wierzytelności obciążonej i ewentualnie zastawca, który nie jest dłużnikiem osobistym wierzyciela.

Do zastawu na prawach stosuje się odpowiednio przepisy o zastawie na rzeczach ruchomych oraz przepisy z rozdziału o zastawie na prawach. Przepisy dotyczące zastawu na rzeczach ruchomych zostały opisane w innym artykule, do przeczytania którego zachęcamy - Zastaw na rzeczach ruchomych. Dlatego ten tekst dotyczył będzie wyłącznie przepisów z rozdziału o zastawie na prawach.

Ustanowienie

Do ustanowienia zastawu na prawie konieczne jest zawarcie umowy między zastawcą a zastawnikiem. Ponadto należy spełnić przesłanki wymagane do przeniesienia prawa będącego przedmiotem zastawu. Stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu tego prawa. Jednakże umowa o ustanowienie zastawu powinna być zawarta na piśmie z datą pewną, nawet jeśliby umowa o przeniesienie prawa nie wymagała takiej formy. Należy uważać, że jest to wymóg formy zastrzeżonej pod rygorem nieważności.

Dla przykładu: do ustanowienia zastawu na udziale w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wymagana jest umowa w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Dodatkowo umowa spółki może wymagać wyrażenia przez spółkę zgody na obciążenie zastawem udziałów.

Jeżeli ustanowienie zastawu na wierzytelności nie następuje przez wydanie dokumentu ani przez indos, do ustanowienia zastawu potrzebne jest pisemne zawiadomienie dłużnika wierzytelności przez zastawcę. Bez takiego powiadomienia zastaw nie będzie skuteczny względem dłużnika.

Zobacz również: Umowa zastawu

Czynności zachowawcze

Zastawnik może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania prawa obciążonego zastawem. Może m.in. podjąć czynności zmierzające do przerwania biegu przedawnienia roszczenia dłużnika.

Wypowiedzenie wierzytelności obciążonej

Jeżeli wymagalność wierzytelności obciążonej zależy od wypowiedzenia przez wierzyciela, zastawca (jako wierzyciel zabezpieczonej wierzytelności) może dokonać wypowiedzenia bez zgody zastawnika. Brak wymagalności wierzytelności pozbawiłaby zastawnika możliwości zaspokojenia. Stąd jeśli wierzytelność zabezpieczona zastawem jest już wymagalna, zastawnik może samodzielnie wypowiedzieć wierzytelność obciążoną do wysokości wierzytelności zabezpieczonej.