REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Sprostowania i odpowiedzi w polskim prawie prasowym

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Pałucki Trusiński Hermelin
Instytucje sprostowania i odpowiedzi zostały szczegółowo uregulowane w ustawie z 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe.
Instytucje sprostowania i odpowiedzi zostały szczegółowo uregulowane w ustawie z 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe.

REKLAMA

REKLAMA

Mimo gwarantowanej w Konstytucji zasady wolności słowa i prasy, nie wszystko co znajdziemy w prasie korzysta z ochrony prawnej. Jeśli publikacja zawiera błędy lub przekłamania na nasz temat, możemy domagać się sprostowania i zamieszczenia odpowiedzi.

Wolność prasy

Jak stanowi art. 14 Konstytucji RP, Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu. Należy jednak pamiętać, że wolność ta, stanowiąca jeden z fundamentów demokratycznego państwa prawa i służąca zapewnieniu realizacji prawa do swobody wyrażania poglądów, nie ma charakteru absolutnego. Może doznawać ograniczeń ze względu na konieczność zapewnienia wolności jednostce. W polskim prawie prasowym instytucje sprostowania i odpowiedzi, stanowią jedną z gwarancji wolności prasy.

REKLAMA

Podstawowe modele reakcji na teksty opublikowane w prasie

REKLAMA

Instytucja sprostowania zrodziła się w XIX wiecznej Francji (1819-1822) w atmosferze wolności prasy i ożywienia dysput politycznych, gdzie stanowiła urzeczywistnienie rzymskiej zasady audiatur et altera pars. Według niej, podmiot którego dotyczył materiał prasowy, miał prawo, niebawem po jego publikacji ,wdać się w polemikę z autorem tłumacząc, że nie ma on racji i wskazując powody dla których się mylił. Jest to tak zwany model francuskiej (znany również jako romański) réponse, który pełni funkcje szeroko rozumianej debaty publicznej. W zupełnie odmiennym ujęciu germańskim możliwe jest jedynie prostowanie wyłącznie faktów przez zainteresowany podmiot. Niedopuszczalne jest sprostowanie ocen, których dokonuje dziennikarz, a także komentowanie wypowiedzi stanowiącej sprostowanie. 

Polski ustawodawca połączył te dwa rozwiązania, nazywając nowo powstały twór systemem „mieszanym”. Współcześnie, kiedy mass media docierają do coraz szerszego grona odbiorców pełniąc doniosła funkcję opiniotwórcza, ale i często propagandową, a chociażby krótka informacja zawarta w prasie bądź telewizji może całkowicie zepsuć opinię o przyzwoitej osobie lub latami wypracowaną renomę firmy, prawo gwarantuje ochronę jednostki przed takimi negatywnymi działaniami.

Zobacz: Jak przebiega postępowanie przed Komisją Prawa Autorskiego?

Problemy terminologiczne

Instytucje sprostowania i odpowiedzi zostały szczegółowo uregulowane w ustawie z 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe (pr. pras.), w której polski ustawodawca nie przedstawił jednak definicji tych pojęć, pozostawiając to zadanie judykaturze oraz doktrynie. I tak, w myśl poglądów doktryny, sprostowaniem sensu largo jest każda publikowana na łamach prasy wypowiedź uprawnionego podmiotu odnosząca się do treści jakiejkolwiek informacji zawartej w prasie. Sesnu stricto- to rzeczowa, odnosząca się do faktów wypowiedź zawierająca korektę wiadomości podanej przez prasę, którą prostujący uznaje za nieprawdziwą lub nieścisłą. Odpowiedzią natomiast jest wypowiedź odnosząca się do tych elementów publikacji, które zagrażają dobrom osobistym ( patrz art. 23 Kodeksu cywilnego). Według art. 33 ust. 3 pr. pras. obowiązek ich opublikowania spoczywa na redaktorze naczelnym i to on jest legitymowanym biernie w procesie o nakazanie publikacji (dane osobowe redaktora naczelnego widnieją w Krajowym Rejestrze Dzienników i Czasopism). Ponadto, instytucje sprostowania i odpowiedzi, o których mowa powyżej, należy odróżnić od oświadczenia z art. 24 §1 kc, które jest składane przez podmiot naruszający dobra osobiste - także dziennikarza, redaktora naczelnego lub redakcje. Oświadczenie takie, może przybrać formę przeprosin, a żądający złożenia takiego oświadczania powinien sam ustalić jego formę i treść. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeśli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych. W myśl art. 24 § 3 kc ochrona wskazana w paragrafach poprzedzających, nie ogranicza uprawnień wynikającego z innych przepisów prawa cywilnego i innych gałęzi prawa, a jak stwierdził SN w wyroku z dnia 8 lutego 1990 roku, wzajemna relacja przepisów z ustawy z 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe i przepisów prawa kodeksu cywilnego regulujących ochronę dóbr osobistych oparta jest na kumulatywnym zbiegu przepisów. Możliwe jest zatem kumulatywne bądź alternatywne stosowanie środków ochrony przewidzianych w przepisach obu tych ustaw, przy czym wybór należy do osoby zainteresowanej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jak to wygląda w praktyce

Jeśli w dzienniku lub czasopiśmie pojawi się nieprzychylny artykuł dotyczący nas, albo naszej firmy, a podane informacje mają niewiele wspólnego z rzeczywistością, wówczas powinniśmy wysłać do redakcji sprostowanie nieścisłej wypowiedzi prasowej bądź rzeczową odpowiedź, jeśli zagrożone zostały dobra osobiste (art. 23 kc). Redaktor naczelny ma prawo odmówić publikacji naszego sprostowania, gdy wyczerpuje ono przesłanki z art. 33 pr. pras. Obligatoryjnie odmawia publikacji sprostowania m. in., jeśli zawiera ono treść karalną lub narusza interesy osób trzecich i podważa fakty stwierdzone prawomocnym orzeczeniem, fakultatywnie (redakcja samodzielnie może podjąć decyzje) np. gdy żądanie wpłynęło po miesiącu od opublikowania danego materiału. Jeżeli redaktor naczelny odmówił opublikowania sprostowania lub odpowiedzi, a my jako uprawniony podmiot się z tym nie zgodzimy, albo publikacja jest niewystarczająca (np. skrócono tekst sprostowania) bądź nie ukazała się w określonym terminie (terminy z art. 32 ust.1-4), według art. 39 pr. pras. mamy prawo (w terminie roku od opublikowania materiału prasowego) wnieść do sadu powództwo o opublikowanie sprostowania lub odpowiedzi. W sytuacji gdy nie wystąpimy najpierw do redaktora naczelnego o dobrowolne zamieszczenie sprostowania, nie możemy żądać zobowiązania go przez sąd do opublikowania sprostowania. Tekst sprostowania lub odpowiedzi nie może być dłuższy od dwukrotnej objętości fragmentu materiału prasowego (w sprawie SKOK przeciwko Gazecie Wyborczej, wnioskodawca domagał się publikacji w sumie 19 stron sprostowania), ani krótszy niż pół strony znormalizowanego maszynopisu (chyba, że wnioskodawca wyrazi na to zgodę). W tekście sprostowania redaktor naczelny nie może dokonywać żadnych skrótów ani zmian.

Słynne sprostowania

Jednym z głośniejszych procesów o sprostowanie był proces tygodnika „Wprost”. W 2008 roku Sąd Okręgowy w Warszawie nakazał zamieścić sprostowanie rektora Uniwersytetu Gdańskiego prof. Andrzeja Ceynowy do artykułu, według którego dokumenty IPN świadczą, że naukowiec współpracował z SB. Rektor w trybie przepisów Prawa prasowego zwrócił się do redakcji tygodnika o zamieszczenie sprostowania prasowego precyzując, które twierdzenia uważa za nieprawdziwe i godzące w dobra osobiste. Z powodu nie zamieszczenia żądanego tekstu przez „Wprost” sprawa trafiła na wokandę. Na arenie międzynarodowej do słynnych sprostowań należy zaliczyć sprostowanie zamieszczone przez szwedzki dziennik Dagens Nyheter do artykułu Bengta Albonsa, który w 2006 roku użył sformułowania : „niemieckie i polskie obozy śmierci”. Po szybkiej interwencji Polaków z całego świata (w postaci wysyłanych listów oraz e-maili do autora tekstu oraz do redakcji) gazeta dobrowolnie wyjaśniła, że autor miał na myśli geograficzną lokalizację obozów i że obozy znajdujące się na terenie okupowanej Polski oczywiście były niemieckie.

Zobacz: Ochrona praw autorskich i pokrewnych - odpowiedzialność karna

Nowe prawo prasowe

W ubiegłym roku na nowo odżyła dyskusja dotycząca potrzeby zmiany już 27 letniego prawa prasowego, obejmująca również system sprostowań i odpowiedzi. Główny problem polega na konflikcie między wolnością prasy a jej negatywnym skutkami godzącym w jednostkę i odpowiedzią nad pytanie, które z nich zasługuje na silniejsza ochronę prawną?

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zakupy w sklepie stacjonarnym a reklamacja. Co może konsument?

Od wielu lat obowiązuje ustawa o prawach konsumenta. W wyniku implementowania do polskiego systemu prawa regulacji unijnej, od 1 stycznia 2023 r. wprowadzono do tej ustawy bardzo ważne, korzystne dla konsumentów rozwiązania.

Ponad 650 tys. firm skorzystało z wakacji składkowych w pierwszym półroczu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że w pierwszym półroczu 2025 r. z wakacji składkowych skorzystało 657,5 tys. przedsiębiorców. Gdzie można znaleźć informacje o uldze?

Vibe coding - czy AI zredukuje koszty tworzenia oprogramowania, a programiści będą zbędni?

Kiedy pracowałem wczoraj wieczorem nad newsletterem, do szablonu potrzebowałem wołacza imienia – chciałem, żeby mail zaczynał się od “Witaj Marku”, zamiast „Witaj Marek”. W Excelu nie da się tego zrobić w prosty sposób, a na ręczne przerobienie wszystkich rekordów straciłbym długie godziny. Poprosiłem więc ChatGPT o skrypt, który zrobi to za mnie. Po trzech sekundach miałem działający kod, a wołacze przerobiłem w 20 minut. Więcej czasu zapewne zajęłoby spotkanie, na którym zleciłbym komuś to zadanie. Czy coraz więcej takich zadań nie będzie już wymagać udziału człowieka?

Wellbeing, który naprawdę działa. Arłamów Business Challenge 2025 pokazuje, jak budować silne organizacje w czasach kryzysu zaangażowania

Arłamów, 30 czerwca 2025 – „Zaangażowanie pracowników w Polsce wynosi jedynie 8%. Czas przestać mówić o benefitach i zacząć praktykować realny well-doing” – te słowa Jacka Santorskiego, psychologa biznesu i społecznego, wybrzmiały wyjątkowo mocno w trakcie tegorocznej edycji Arłamów Business Challenge.

REKLAMA

Nie uczą się i nie pracują. Polscy NEET często są niewidzialni dla systemu

Jak pokazuje najnowszy raport Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, około 10% młodych Polaków nie uczy się ani nie pracuje. Kim są polscy NEET i dlaczego jest to realny problem społeczny?

Polska inwestycyjna zapaść – co hamuje rozwój i jak to zmienić?

Od 2015 roku stopa inwestycji w Polsce systematycznie spada. Choć może się to wydawać abstrakcyjnym wskaźnikiem makroekonomicznym, jego skutki odczuwamy wszyscy – wolniejsze tempo wzrostu gospodarczego, mniejszy przyrost zamożności, trudniejsza pogoń za Zachodem. Dlaczego tak się dzieje i czy można to odwrócić? O tym rozmawiali Szymon Glonek oraz dr Anna Szymańska z Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Firma za granicą jako narzędzie legalnej optymalizacji podatkowej. Fakty i mity

W dzisiejszych czasach, gdy przedsiębiorcy coraz częściej stają przed koniecznością konkurowania na globalnym rynku, pojęcie optymalizacji podatkowej staje się jednym z kluczowych elementów strategii biznesowej. Wiele osób kojarzy jednak przenoszenie firmy za granicę głównie z próbą unikania podatków lub wręcz z działaniami nielegalnymi. Tymczasem, właściwie zaplanowana firma za granicą może być w pełni legalnym i etycznym narzędziem zarządzania obciążeniami fiskalnymi. W tym artykule obalimy popularne mity, przedstawimy fakty, wyjaśnimy, które rozwiązania są legalne, a które mogą być uznane za agresywną optymalizację. Odpowiemy też na kluczowe pytanie: czy polski przedsiębiorca faktycznie zyskuje, przenosząc działalność poza Polskę?

5 sprawdzonych metod pozyskiwania klientów B2B, które działają w 2025 roku

Pozyskiwanie klientów biznesowych w 2025 roku wymaga elastyczności, innowacyjności i umiejętnego łączenia tradycyjnych oraz nowoczesnych metod sprzedaży. Zmieniające się preferencje klientów, rozwój technologii i rosnące znaczenie relacji międzyludzkich sprawiają, że firmy muszą dostosować swoje strategie, aby skutecznie docierać do nowych odbiorców. Dobry prawnik zadba o zgodność strategii z przepisami prawa oraz zapewni ochronę interesów firmy. Oto pięć sprawdzonych metod, które pomogą w pozyskiwaniu klientów w obecnym roku.

REKLAMA

Family Business Future Summit - podsumowanie po konferencji

Pod koniec kwietnia niniejszego roku, odbyła się druga edycja wydarzenia Family Business Future Summit, które dedykowane jest przedsiębiorczości rodzinnej. Stolica Warmii i Mazur przez dwa dni gościła firmy rodzinne z całej Polski, aby esencjonalnie, inspirująco i innowacyjne opowiadać i rozmawiać o sukcesach oraz wyzwaniach stojących przed pionierami polskiej przedsiębiorczości.

Fundacja rodzinna po dwóch latach – jak zmienia się myślenie o sukcesji?

Jeszcze kilka lat temu o sukcesji w firmach mówiło się niewiele. Przedsiębiorcy odsuwali tę kwestię na później, często z uwagi na brak gotowości, aby się z nią zmierzyć. Mówienie o śmierci właściciela, przekazaniu firmy i zabezpieczeniu rodziny wciąż należało do tematów „na później”.

REKLAMA