Dzierżawa praw autorskich - porada

Dzierżawa praw autorskich może okazać się doskonałym rozwiązaniem, jeżeli naszym celem jest udostępnienie innej osobie jakichś praw albo rzeczy, lecz jednocześnie nie chcielibyśmy, aby zostało dokonane przeniesienie własności.

Czym jest dzierżawa?

Kwestie związane z tym typem umowy reguluje kodeks cywilny, a konkretnie artykuły od 693 – 709. W myśl prawa przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz (art. 693§1 Kodeksu Cywilnego, Dz.U z 18 maja 1964 Nr 16 poz.93). Najistotniejsze są tutaj dwie sprawy: 

• Przedmiot dzierżawy – może nim być tylko rzecz lub prawo przynoszące pożytki
• Odpłatność – w zamian za używanie rzeczy jesteśmy zobowiązani do płacenia czynszu

Typowymi przypadkami dzierżawy są np. grunty rolne, sprzęt biurowy, konie, strych od wspólnoty mieszkaniowej, parking od sąsiada,  etc. 

Czy możliwa jest dzierżawa w prawie autorskim?

Pytanie o możliwość dzierżawy praw autorskich przez długi czas pozostawało otwarte. W  tym wypadku jednak nie poznamy odpowiedzi kierując się tylko ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.). Dlaczego? Ponieważ wyróżnia tylko następujące sposoby przejścia autorskich praw majątkowych:

• w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy;
• umowy o korzystanie z utworu, czyli licencje.

Polecamy: Jak przenosić autorskie prawa majątkowe?

Sąd Najwyższy a dzierżawa praw autorskich

Tutaj przychodzi z pomocą Sąd Najwyższy, który w wyroku z 26 stycznia 2011r orzekł, że unormowanie w prawie autorskim umów mających za przedmiot prawa autorskie nie eliminuje stosowania przepisów kodeksu cywilnego, w tym jego części szczególnej. Jak czytamy, nie jest więc wykluczone zawieranie umów innych, aniżeli przewidziane w prawie autorskim umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych albo umowy o korzystanie z utworu (licencyjne), przy uwzględnieniu specyfiki praw autorskich. Nie ma też więc podstaw do wyłączenia – z zasady – dopuszczalności ustanowienia dzierżawy na prawach autorskich, oczywiście przy spełnieniu przesłanek określonych w art. 709 k.c. (tutaj mamy na myśli, że przepisy o dzierżawie rzeczy stosuje się odpowiednio do dzierżawy praw). Dzierżawa musiałaby jednak obejmować przynajmniej jedno pole eksploatacji i związaną z nim możliwość uzyskiwania pożytków, na przykład dawać dzierżawcy prawo odpłatnego wystawiania utworu ( IV CSK 274/10).

Jeśli umowy zawartej pomiędzy stronami nie potrafimy jednoznacznie zakwalifikować jako dzierżawy, wówczas wątpliwości mogą być wyjaśniane w drodze wykładni konkretnej umowy, dokonywanej na podstawie art. 65 k.c., przy uwzględnieniu przepisów prawa autorskiego.

Wyrok Sądu Najwyższego dotyczy konkretnego przypadku, a mianowicie wystawy fotografii. Sąd bierze jednak pod uwagę fakt, iż podobnie jak w wypadku innych dzieł – ostateczna ocena zależy od tego, czy dany utwór spełnia wszystkie ustawowe kryteria dotyczące utworów, a zwłaszcza zbada przesłankę twórczości.  Można  jednak przypuszczać, że spraw o podobnym charakterze pojawi się w polskich sądach więcej, chociażby dlatego, że dotychczas materia ta nie była zbyt często poruszana.

Polecamy: Prawo autorskie - vademecum