REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Prawo autorskie - vademecum

Monika Kuś
Prawo autorskie - vademecum.
Prawo autorskie - vademecum.

REKLAMA

REKLAMA

Czy można wiecznie osiągać zysk z wykonanej jeden raz pracy? Czy są szanse, że przepracowany tydzień będzie przynosił zyski do końca życia? Tak – pod warunkiem, że jest się autorem utworu.

Prawo autorskie jest szczególną dziedziną prawa zajmującą się ochroną własności intelektualnej. Tematyka ta zaczęła się kształtować już w 19 wieku, ale tak naprawdę dopiero ostatnie dziesięciolecia stanowiły przełom. Jest to efekt wielu czynników, wśród których do najważniejszych należy zaliczyć rozwój społeczeństwa, zwłaszcza na płaszczyznach połączonych z produkcją nagrań dźwiękowych, audiowizualnych, informatycznych, radiowo – telewizyjnych i bardzo szybki rozwój techniki. Nie trzeba nikogo przekonywać, że nasza cywilizacja opiera się na zdobyczach technologii – z każdej strony jesteśmy zalewani potokiem muzyki, filmów, obrazów, coraz to nowych wynalazków, zaś Internet stanowi element bez którego trudno wyobrazić sobie życie. Każdy utwór, wynalazek, tekst, etc. ma swojego twórcę (autora) i to właśnie on jest podmiotem prawa autorskiego. Warto podkreślić, że z powodu postępu technicznego ta dziedzina prawa bardzo szybko się zmienia i musi być aktualizowana - zarówno na gruncie wewnętrznym, jak i międzynarodowym. W Polsce zagadnienie prawa autorskiego uregulowane jest w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994r. (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr. 80, poz. 904).

REKLAMA

Czym jest utwór?

REKLAMA

Mówiąc o utworze powinniśmy sobie uświadomić, że jest to każdy przejaw twórczej działalności, ale co ważne – o indywidualnym charakterze.Może być on ustalony i wyrażony w zupełnie dowolnej postaci, a jego przeznaczenie zależy tylko i wyłącznie od twórcy. Wynika z tego, że jako utwory potraktujemy wiersze zamieszczone na Facebooku albo blogu, graffiti namalowane na ścianie czy choćby nawet ustnie wygłoszony wykład – o ile mają znamiona indywidualnej działalności twórczej. Co ważne, dzieła te nie muszą być nawet dokończone by mogły się kwalifikować w kategorii utworów. Możemy więc umieścić tu szkice, różnego rodzaju adaptacje czy też fragmenty, o ile tylko noszą powyżej wspomniane znamiona. W art. 2 ustawy ustalono również, że przedmiotem prawa autorskiego w szczególności są utwory:

1) Wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),
2) Plastyczne,
3) Fotograficzne
4) Lutnicze
5) Wzornictwa przemysłowego,
6) Architektoniczne, architektoniczno – urbanistyczne i urbanistyczne,
7) Muzyczne i słowno – muzyczne,
8) Sceniczne, sceniczno – muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,
9) Audiowizualne (w tym wizualne i audialne)

Autor utworu nie ma również obowiązku zachowania jakichkolwiek formalności, np. oznaczenia symbolem copyright czy zarejestrowania swojego dzieła, nie musi też dokonywać utrwalenia utworu na materialnym nośniku.

Prawa autorskie przyznaje się twórcy rzeczywistemu utworu. Jednak i w tej materii mamy do czynienia z wyjątkami. Mowa tutaj o dziełach zbiorowych, np. encyklopediach czy słownikach, gdzie to prawo autorskie przysługuje wydawcy. Szczególna sytuacja ma również miejsce w przypadku utworów stworzonych w ramach stosunku pracy – jeśli umowa o pracę nie stanowi inaczej, pracodawca, którego podwładny stworzył utwór w wyniku wykonywania swych obowiązków nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron (art. 12 ust.11 pr. aut.)

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Co warto wiedzieć o prawie osobistym i autorskim prawie majątkowym? 

Autorskie prawa osobiste, co najważniejsze – nadają twórcy prawo do autorstwa utworu. W konsekwencji ma on prawo do oznaczenia danego utworu swoim nazwiskiem, lub jeśli woli – pseudonimem albo pozostać anonimowym.

REKLAMA

Prawa osobiste mają charakter bezterminowy, są nieprzenoszalne i nie podlegają zrzeczeniu (art. 16 pr. aut.), chyba, że wyjątkowo mamy na myśli umowy upoważniające określone osoby do wykonywania zamiast twórcy powyższych praw (bądź też zawierają zobowiązanie twórcy do niewykonywania oznaczonych praw tego rodzaju).

Autor utworu może również decydować o tym, gdzie i w jaki sposób jego dzieło będzie udostępnione publiczności. Jeśli utwór zostanie wykorzystany, np. w środkach masowego przekazu, autor ma prawo nadzoru nad sposobem eksploatacji. Oczywiście należy również pamiętać o tym, że forma i treść powinny pozostać zgodne z oryginałem – na tym polu autorowi przysługuje uprawnienie do nienaruszalności utworu. 

Autorskie prawo majątkowe przysługuje autorowi utworu z racji tego, że jest twórcą danego dzieła. Najistotniejszą cechę stanowi możliwość rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji (mamy tutaj na myśli dowolne sposoby korzystania z utworu) i pobieranie wynagrodzenia za użytkowanie dzieła. Pozytywna odpowiedź na pytanie postawione we wstępie nie jest mrzonką – możemy czerpać korzyści z utworu, którego jesteśmy autorami bez żadnych ograniczeń czasowych. Oznacza to, że jeśli nasz pomysł będzie sukcesem, to możemy na nim zarabiać przez całe życie (wystarczy choćby spojrzeć na pomysłodawcę Facebooka). Czas ochronny autora wynosi z zasady całe życie autora i okres 70 lat po jego śmierci.

Polecamy: Jak przenosić prawa autorskie?

Głównym powodem dla którego istnieją autorskie prawa majątkowe jest zabezpieczenie interesów twórców, ale również i osób z nimi powiązanych, np. wydawców. Niestety, naruszenia tych praw są bardzo częste i niekiedy trudno wykrywalne. Głównie mamy tutaj na myśli nielegalne rozpowszechnianie utworów, co jest w Polsce największą plagą (wg danych Business Software Alliance, organizacji zajmującej się zwalczaniem piractwa komputerowego, Polska pod tym względem osiąga niechlubny wynik 59%, prawie najwyższy w Europie). W rezultacie autor utworu traci potencjalne zyski.
Ważnym prawem twórcy jest możliwość, jaką daje mu swobodny obrót utworem – w drodze umowy może on przenieść autorskie prawa majątkowe (ale nie osobiste) na inną osobą albo podmiot. 

Naruszenie praw autorskich i działania zapobiegawcze

Przypadki naruszeń praw autorskich, zwłaszcza majątkowych, są niestety, powszechnie spotykane. Nielegalne kopiowanie muzyki, filmów, powielanie książek, plagiatowanie i tym podobne działania stanowią plagę dzisiejszych czasów. Sprawcom takich czynów grozi odpowiedzialność cywilna, ale też i karna. Zatem zanim skorzystamy z cudzej pracy magisterskiej czy ściągniemy z Internetu płytę ulubionego zespołu – zastanówmy się dwa razy czy warto to robić.

Polecamy: Ochrona praw autorskich osobistych

Autorzy nie są sami w walce o ochronę swoich utworów – w Polsce istnieją organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Ich zadaniem jest podejmowanie statutowych działań przewidzianych w prawie autorskim, w tym zapobieganie naruszeniom dobra utworów i ich twórców. Oto niektóre z takich organizacji:

1) Stowarzyszenie Polski Rynek Oprogramowania PRO
2) Związek Polskich Artystów Plastyków ZPAP
3) Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno – Muzycznych SAWP
4) Związek Artystów Sieci Polskich ZASP
5) Stowarzyszenie Autorów ZAiKS
6) Stowarzyszenie Twórców Ludowych
7) Związek Producentów Audio – Video ZPAV
8) Stowarzyszenie Filmowców Polskich
9) Związek Polskich Artystów Fotografików ZPAF
10) Związek Stowarzyszeń Artystów Wykonawców STOART
11) Stowarzyszenie Zbiorowego Zarządzania Prawa Autorskiego Twórców Dzieł Naukowych i Technicznych KOPIPOK
12) Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP
13) Stowarzyszenie Autorów Filmowych i Telewizyjnych SAFT
14) Stowarzyszenie Autorów i Wydawców „Polska Książka”
15) Stowarzyszenie Wydawców RETROPOL

Zobacz serwis: Prawo dla firm

Prawo autorskie prawem przyszłości

Żadna dziedzina prawa nie charakteryzuje się taką zmiennością jak prawo autorskie. Główną przyczyną jest wspomniany wcześniej postęp techniczny, który umożliwia rozwijanie społeczeństwa na coraz to nowych płaszczyznach. Tutaj pojawia się pewna trudność – ze względu na częste zmiany w tej tematyce często nie wiemy, jakie nowe zmiany ustawodawca wprowadził. Dotyczy to zarówno prawa krajowego, jak i międzynarodowego. Zdarza się, że jest to dla nas niewiedza kosztowna, ale jak wiadomo - ignorantia iuris nocet. Warto więc regularnie uzupełniać swoje informacje by być na bieżąco.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Informacja o zaległości w ZUS na 0,01 zł wysyłana jest listem poleconym, a najwięksi gracze nie płacą milionowych zadłużeń

    Zadłużenie aktywnych płatników w ZUS rośnie. Rekordzista wśród aktywnych płatników jest zadłużony na ponad 822 mln zł. Czy ZUS może sam zmieniać przepisy? 

    Według danych udostępnionych przez ZUS, na koniec 2023 roku maksymalna kwota zadłużenia aktywnego płatnika wyniosła przeszło 822 mln zł. Rok wcześniej była o 3,5 mln zł mniejsza. Wśród komentujących te dane ekspertów nie brakuje opinii, że dopuszczenie do takiej sytuacji jest skandalem. Z kolei Zakład przekonuje, że sam nie może zmieniać przepisów. Jednak według znawców tematu, ZUS ma odpowiednie narzędzia do ściągania należności i nawet niewielkie kwoty są skutecznie egzekwowane od przedsiębiorców. Do tego po danych widać, że średnie zadłużenie aktywnych płatników wzrosło rok do roku o ponad 3 tys. zł, tj. do wartości blisko 31 tys. zł.

    Czy trzeba płacić ZUS gdy działalność gospodarczą się zawiesi, czy przerwę w biznesie można zrobić tylko raz w roku czy wiele razy

    Działalność gospodarczą wpisaną do CEIDG można zawiesić pod warunkiem, że nie zatrudnia się pracowników. Dlatego co do zasady nie trzeba dodatkowo załatwiać formalności w ZUS.

    Przestępstwa finansowe. Zorganizowane grupy zajmują się praniem brudnych pieniędzy i korumpowaniem urzędników: co trzeba wiedzieć

    Korupcja, pranie pieniędzy, wyłudzenia, ataki hakerskie – to realne zagrożenia XXI wieku. Obecnie przestępczość finansowa, cyberprzestępczość oraz nowoczesne technologie są mocno ze sobą związane.

    Jak jeździć ekologicznie i oszczędnie. Pięć zasad sprawdzonych w praktyce i zalecanych każdej firmie transportowej

    W dobie rosnących kosztów firm transportowych i spowolnienia gospodarczego ekonomiczna jazda przestała być zjawiskiem sporadycznym, a stała się koniecznością i jednym ze sposobów na redukcję wydatków. Jakie są więc najważniejsze zasady ekonomicznej jazdy? 

    REKLAMA

    Zboża ozime wiosną - jak nawozić dolistnie. 5 kluczowych wskazówek

    Jedną z najefektywniejszych form pielęgnacji (dokarmiania) zbóż ozimych wiosną jest nawożenie dolistne. Dobrze przemyślane działania agrotechniczne wraz z odpowiednim wyborem samego nawozu to korzyść dla roślin, a przede wszystkim dla rolnika. 

    Wakacje składkowe – zmiany w projekcie nowelizacji

    Na stronie Rządowego Centrum Legislacji (RCL) została opublikowana nowa wersja projektu nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która wprowadza tzw. wakacje składkowe. Przewiduje ona m.in. zmiany w zakresie podmiotów uprawnionych do takiej ulgi.

    Firma, która dopuściła do wycieku danych jej klientów traci renomę a także chętnych na zakup jej produktów

    Firmy pracują nad rozwojem marki i jej rozpoznawalnością wiele lat, po czym jedno fatalne zdarzenia burzy cały ten wysiłek. Takim incydentem w naszych czasach jest przede wszystkim wyciek danych klientów. Straconej w ten sposób reputacji marka nie jest w stanie odbudować.

    Zdaniem ZUS należy opłacać składki od wynagrodzenia wspólnika sp. z o.o. za czynności wykonywane na rzecz spółki

    ZUS w swoich najnowszych interpretacjach stwierdził, że wspólnik sp. z o.o., który za czynności wykonywane na rzecz spółki (tj. czynności określone w umowie spółki), bez zawierania ze spółką odrębnej umowy cywilnoprawnej otrzymuje wynagrodzenie, będzie objęty ubezpieczeniami społecznymi z tego tytułu jako zleceniobiorca.

    REKLAMA

    ARiMR - ostatnie 2 dni na wnioski o dofinansowanie ubezpieczenia zwierząt!

    Zostały ostatnie 2 dni dla rolników na złożenie wniosków o zwrot części kosztów ubezpieczenia zwierząt. Kto może złożyć wniosek o dofinansowanie?

    AI Act zatwierdzony. Kiedy wejdzie w życie? 5 wniosków, które są szczególnie ważne dla firm z sektora biomedycznego

    Znamy już finalny, zaakceptowany przez państwa członkowskie draft AI Act – unijnej ustawy o Sztucznej Inteligencji. Jaki wpływ wywrze ona na działalność firm z sektora biomedycznego? Prezentujemy 5 najważniejszych wniosków. 

    REKLAMA