Prawo autorskie - vademecum

Prawo autorskie jest szczególną dziedziną prawa zajmującą się ochroną własności intelektualnej. Tematyka ta zaczęła się kształtować już w 19 wieku, ale tak naprawdę dopiero ostatnie dziesięciolecia stanowiły przełom. Jest to efekt wielu czynników, wśród których do najważniejszych należy zaliczyć rozwój społeczeństwa, zwłaszcza na płaszczyznach połączonych z produkcją nagrań dźwiękowych, audiowizualnych, informatycznych, radiowo – telewizyjnych i bardzo szybki rozwój techniki. Nie trzeba nikogo przekonywać, że nasza cywilizacja opiera się na zdobyczach technologii – z każdej strony jesteśmy zalewani potokiem muzyki, filmów, obrazów, coraz to nowych wynalazków, zaś Internet stanowi element bez którego trudno wyobrazić sobie życie. Każdy utwór, wynalazek, tekst, etc. ma swojego twórcę (autora) i to właśnie on jest podmiotem prawa autorskiego. Warto podkreślić, że z powodu postępu technicznego ta dziedzina prawa bardzo szybko się zmienia i musi być aktualizowana - zarówno na gruncie wewnętrznym, jak i międzynarodowym. W Polsce zagadnienie prawa autorskiego uregulowane jest w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994r. (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr. 80, poz. 904).

Czym jest utwór?

Mówiąc o utworze powinniśmy sobie uświadomić, że jest to każdy przejaw twórczej działalności, ale co ważne – o indywidualnym charakterze.Może być on ustalony i wyrażony w zupełnie dowolnej postaci, a jego przeznaczenie zależy tylko i wyłącznie od twórcy. Wynika z tego, że jako utwory potraktujemy wiersze zamieszczone na Facebooku albo blogu, graffiti namalowane na ścianie czy choćby nawet ustnie wygłoszony wykład – o ile mają znamiona indywidualnej działalności twórczej. Co ważne, dzieła te nie muszą być nawet dokończone by mogły się kwalifikować w kategorii utworów. Możemy więc umieścić tu szkice, różnego rodzaju adaptacje czy też fragmenty, o ile tylko noszą powyżej wspomniane znamiona. W art. 2 ustawy ustalono również, że przedmiotem prawa autorskiego w szczególności są utwory:

1) Wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),
2) Plastyczne,
3) Fotograficzne
4) Lutnicze
5) Wzornictwa przemysłowego,
6) Architektoniczne, architektoniczno – urbanistyczne i urbanistyczne,
7) Muzyczne i słowno – muzyczne,
8) Sceniczne, sceniczno – muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,
9) Audiowizualne (w tym wizualne i audialne)