REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Służebność przesyłu – instytucja oraz procedura ustanowienia

Marek Pasiński
Radca prawny
Tomasz Sobaś
Aplikant radcowski
Służebność przesyłu – instytucja oraz procedura ustanowienia
Służebność przesyłu – instytucja oraz procedura ustanowienia
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Wiele urządzeń przesyłowych (służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej) wybudowanych na prywatnych gruntach ma nieuregulowany stan prawny. Sytuacja taka prowadziła w wielu przypadkach do konfliktów między właścicielami nieruchomości a przedsiębiorstwami przesyłowymi, które nierzadko swój finał znajdowały przed sądem. Dzięki wejściu w życie nowych przepisów powstała szansa, aby dotychczasową praktykę w tym przedmiocie zmienić, a stan prawny uzdrowić . Przedsiębiorców ta kwestia powinna zainteresować tak jak innych właścicieli nieruchomości, na których znajdują się takie urządzenia.

Od 3 sierpnia 2008 r. obowiązują nowe przepisy kodeksu cywilnego odnoszące się do służebności przesyłu. W ramach działu III tytułu III księgi drugiej poświęconego służebnościom oprócz służebności gruntowych (rozdział I) i osobistych (rozdział II) wprowadzono przepisy regulujące trzeci rodzaj służebności, tj. służebność przesyłu.

REKLAMA

REKLAMA

Służebność przesyłu jest służebnością pozwalająca na umożliwienie prawnego uregulowania dostępu do cudzych nieruchomości, na której posadowione są przykładowo słupy niskiego, średniego oraz wysokiego napięcia, przez które przechodzą napowietrzne linie energetyczne, sieci wodociągowe, gazowe oraz inne urządzenia – wybudowane i eksploatowane przez przedsiębiorstwa przesyłowe (np. wodociągowe, energetyczne).

Zgodnie z zamiarem ustawodawcy przedsiębiorca przesyłowy może korzystać z nieruchomości, na której posadowione są urządzenia przesyłowe w zakresie niezbędnym dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania tychże urządzeń (art. 3051 kodeksu cywilnego).

Zobacz: Ustanowienie hipoteki a podatek od czynności cywilnoprawnych

Ustanowienie służebności

Ustanowienie służebności przesyłu następuje na rzecz przedsiębiorcy przesyłowego, który jest właścicielem urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 kodeksu cywilnego (są to urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne) lub który zamierza takie urządzenia dopiero wybudować.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W rzeczywistości zdarzą się często, że jest to cała sieć urządzeń przesyłowych zlokalizowanych na nieruchomościach gruntowych. Ustanowienie następuje na podstawie umowy między właścicielem nieruchomości a przedsiębiorcą przesyłowym.

Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 245 § 2 kodeksu cywilnego tylko oświadczenie właściciela nieruchomości wymaga zachowania formy aktu notarialnego.

Ustanowienie tejże służebności może nastąpić odpłatnie albo też nieodpłatnie.

Nie jest możliwe jednak ustawienia służebności w drodze jednostronnego oświadczenia woli właściciela nieruchomości w sytuacji, kiedy przedsiębiorca przesyłowy nie wyraża na takie oświadczenie właściciela zgody.

Treść umowy o ustanowienie służebności przesyłu

Wspomniana umowa powinna w szczególności określać treść ustanowionej służebności, jak również powinna ujmować ewentualne wynagrodzenie przysługujące właścicielowi obciążonej nieruchomości. W praktyce rzadko zdarza się, by w właściciele obciążonej nieruchomości zgadzali się na ustanowienie służebności przesyłu bez jakiegokolwiek ekwiwalentu.

Polecamy: Odsetki od niezwróconej w terminie nadpłaty podatku

Sytuacje, w których służebność przesyłu znajduje zastosowanie

Służebność przesyłu w założeniu ustawodawcy ma mieć zastosowanie nie tylko do stanów faktycznych, w których urządzenia przesyłowe już istnieją na nieruchomościach gruntowych, ale również ma zabezpieczać interes przedsiębiorcy przesyłowego w sytuacji, kiedy inwestycja jest w fazie planowania.

Odmowa ustanowienia służebności przesyłu

REKLAMA

W sytuacji, w której właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z tych urządzeń, (jest o nich mowa w powołanym wcześniej art. 49 § 1 kodeksu cywilnego), przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem (Art. 3052 §1 kodeksu cywilnego).

Podobnie, kiedy przedsiębiorca przesyłowy odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.

Tryb dochodzenia roszczenia o ustanowienie służebności przesyłu

Przedsiębiorca przesyłowy jak również właściciel nieruchomości w wypadku przedstawionym powyżej (odmowy wyrażenia zgody na ustawienie służebności przesyłu) może dochodzić swego roszczenia na drodze sądowej z zastosowaniem trybu postępowania nieprocesowego (art. 626 § 3 kodeksu postępowania cywilnego).

Ustawodawca przewidział w związku z tym odpowiednią nowelizację przepisów ustawy, Kodeksu postępowania cywilnego, przez dodanie w art. 626 kodeksu postępowania cywilnego nowego § 3 który mówi, że przepisy dotyczące trybu postępowania w sprawach o ustanowienie służebności drogi koniecznej będą odpowiednio stosowane w sprawach o ustanowienie służebności przesyłu.

Wobec tego, w sytuacji kiedy przedsiębiorstwo przesyłowe odmawia ustanowienia służebności przesyłu w formie umowy, właściciel nieruchomości może żądać ustanowienia tej służebności za odpowiednim wynagrodzeniem. W tym przypadku ustalenie tego wynagrodzenia przerzucone zostało na Sądy rozpoznające sprawę.

Wydaje się, że wynagrodzenie to powinno uwzględniać:

• szkody poniesione przez właściciela nieruchomości (brak możliwości zabudowy i czerpania z przedmiotowej nieruchomości pożytków) na skutek wybudowania na nieruchomości urządzeń przesyłowych;
• zakres ograniczeń własności nieruchomości i powodowanych uciążliwości (tj. rozmiar, rodzaj, położenie, właściwości i sposób eksploatacji urządzeń przesyłowych,
• rodzaj, przeznaczenie i powierzchnię nieruchomości należącej do właściciela nieruchomości;
• niemożność korzystania z nieruchomości, na której posadowiono urządzenia przesyłowe w sposób zgodny z jej społeczno – gospodarczym przeznaczeniem;
• przeznaczenie nieruchomości, zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego;
• konieczność zachowania stref ochronnych wyłączonych spod zabudowy wskutek wybudowania urządzeń przesyłowych;
• ograniczenie zdolności inwestycyjnych na nieruchomości;
• obniżenie jakości, funkcjonalności i wartość nieruchomości gruntowych, na których posadowiono urządzenia przesyłowe.

Orzeczenia wskazujące zasadność żądań właściciela nieruchomości

Należy w tym miejscu wskazać, że w wyroku z dnia 11 maja 2005 r. Sąd Najwyższy potwierdził, że właścicielom gruntów należy się od przedsiębiorstw wykorzystujących te urządzenia godziwa rekompensata.

Z kolei w wyroku z dnia 11 maja 2005 r., (III CK 556/2004) Sąd Najwyższy - Izba Cywilna stwierdza:
„(…)Jednakże należy również pamiętać o zapewnieniu ochrony właścicielom gruntów, na których znajdują się urządzenia takie jak słupy i linie energetyczne, telefoniczne, wodociągi i gazociągi wykorzystywane przez firmy przesyłowe”.

Odpowiednie stosowanie przepisów

Przepis z art. 3054 kodeksu cywilnego stanowi, że do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych, dlatego stosując i interpretując przepisy o służebności przesyłu należy odwoływać się (odpowiednio) do uregulowań dotyczących służebności gruntowych.

Konieczność spełnienia określonych wymogów

Wniosek o ustanowienie służebności przesyłu składa się do Sądu właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości.

W sprawach o ustanowienie służebności przesyłu pobiera się opłatę sądową (stałą) w kwocie 40 zł - art. 23 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tak również Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 18 czerwca 2010 r., V CZ 38/10)

Dokumenty wymagane do złożenia wniosku to m.in.:

- odpis aktualny z księgi wieczystej dla nieruchomości, na której posadowiono urządzenia przesyłowe, na okoliczność potwierdzenia przysługującego właścicielowi prawa własności nieruchomości;
- mapkę do celów prawnych lub inne dokumenty, na okoliczność wykazania istnienia oraz miejsca ulokowania na nieruchomości urządzeń przesyłowych;
- wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (jeśli sporządzono taki plan);
- pismo skierowane przez właściciela nieruchomości do przedsiębiorstwa przesyłowego, na okoliczność stwierdzenia, że właściciel nieruchomości dążył do zawarcia z przedsiębiorstwem przesyłowym umowy o ustanowienie służebności przesyłu, bez konieczności przeprowadzania postępowania sądowego;
- pismo, w którym przedsiębiorstwo przesyłowe odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, na okoliczność wykazania, że spełniona została przesłanka przepisu z art. 3052 § 2 kodeksu cywilnego.

Podsumowanie

Z pewnością wprowadzone przez polskiego ustawodawcę przepisy umożliwią przedsiębiorstwom przesyłowym legalny dostęp do nieruchomości, na których umieszczono urządzenia przesyłowe. Zyskają również właściciele nieruchomości, gdyż będą mogli domagać się odpowiedniego wynagrodzenia w przypadku, kiedy przedsiębiorca przesyłowy permanentnie odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu.

Marek Pasiński – Radca Prawny
Tomasz Sobaś - Prawnik

Kancelaria Radcy Prawnego w Krakowie www.pasinski.pl

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Make European BioTech Great Again - szanse dla biotechnologii w Europie Środkowo-Wschodniej

W obliczu zmian geopolitycznych w świecie Europa Środkowo-Wschodnia może stać się nowym centrum biotechnologicznych innowacji. Czy Polska i kraje regionu są gotowe na tę szansę? O tym będą dyskutować uczestnicy XXIII edycji CEBioForum, największego w regionie spotkania naukowców, ekspertów, przedsiębiorców i inwestorów zajmujących się biotechnologią.

Jak ustanowić zarząd sukcesyjny za życia przedsiębiorcy? Procedura krok po kroku

Najlepszym scenariuszem jest zaplanowanie sukcesji zawczasu, za życia właściciela firmy. Ustanowienie zarządu sukcesyjnego sprowadza się do formalnego powołania zarządcy sukcesyjnego i zgłoszenia tego faktu do CEIDG.

Obowiązek sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju w Polsce: wyzwania i możliwości dla firm

Obowiązek sporządzania sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju dotyczy dużych podmiotów oraz notowanych małych i średnich przedsiębiorstw. Firmy muszą działać w duchu zrównoważonego rozwoju. Jakie zmiany w pakiecie Omnibus mogą wejść w życie?

Nowa funkcja Google: AI Overviews. Czy zagrozi polskim firmom i wywoła spadki ruchu na stronach internetowych?

Po latach dominacji na rynku wyszukiwarek Google odczuwa coraz większą presję ze strony takich rozwiązań, jak ChatGPT czy Perplexity. Dzięki SI internauci zyskali nowe możliwości pozyskiwania informacji, lecz gigant z Mountain View nie odda pola bez walki. AI Overviews – funkcja, która właśnie trafiła do Polski – to jego kolejna próba utrzymania cyfrowego monopolu. Dla firm pozyskujących klientów dzięki widoczności w internecie, jest ona powodem do niepokoju. Czy AI zacznie przejmować ruch, który dotąd trafiał na ich strony? Ekspert uspokaja – na razie rewolucji nie będzie.

REKLAMA

Coraz więcej postępowań restrukturyzacyjnych. Ostatnia szansa przed upadłością

Branża handlowa nie ma się najlepiej. Ale przed falą upadłości ratuje ją restrukturyzacja. Przez dwa pierwsze miesiące 2025 r. w porównaniu do roku ubiegłego, odnotowano już 40% wzrost postępowań restrukturyzacyjnych w sektorze spożywczym i 50% wzrost upadłości w handlu odzieżą i obuwiem.

Ostatnie lata to legislacyjny rollercoaster. Przedsiębiorcy oczekują deregulacji, ale nie hurtowo

Ostatnie lata to legislacyjny rollercoaster. Przedsiębiorcy oczekują deregulacji i pozytywnie oceniają większość zmian zaprezentowanych przez Rafała Brzoskę. Deregulacja to tlen dla polskiej gospodarki, ale nie można jej przeprowadzić hurtowo.

Ekspansja zagraniczna w handlu detalicznym, a zmieniające się przepisy. Jak przygotować systemy IT, by uniknąć kosztownych błędów?

Według danych Polskiego Instytutu Ekonomicznego (Tygodnik Gospodarczy PIE nr 34/2024) co trzecia firma działająca w branży handlowej prowadzi swoją działalność poza granicami naszego kraju. Większość organizacji docenia możliwości, które dają międzynarodowe rynki. Potwierdzają to badania EY (Wyzwania polskich firm w ekspansji zagranicznej), zgodnie z którymi aż 86% polskich podmiotów planuje dalszą ekspansję zagraniczną. Przygotowanie do wejścia na nowe rynki obejmuje przede wszystkim kwestie związane ze szkoleniami (47% odpowiedzi), zakupem sprzętu (45%) oraz infrastrukturą IT (43%). W przypadku branży retail dużą rolę odgrywa integracja systemów fiskalnych z lokalnymi regulacjami prawnymi. O tym, jak firmy mogą rozwijać międzynarodowy handel detaliczny bez obaw oraz o kompatybilności rozwiązań informatycznych, opowiadają eksperci INEOGroup.

Leasing w podatkach i optymalizacja wykupu - praktyczne informacje

Leasing od lat jest jedną z najpopularniejszych form finansowania środków trwałych w biznesie. Przedsiębiorcy chętnie korzystają z tej opcji, ponieważ pozwala ona na rozłożenie kosztów w czasie, a także oferuje korzyści podatkowe. Warto jednak pamiętać, że zarówno leasing operacyjny, jak i finansowy podlegają różnym regulacjom podatkowym, które mogą mieć istotne znaczenie dla rozliczeń firmy. Dodatkowo, wykup przedmiotu leasingu niesie ze sobą określone skutki podatkowe, które warto dobrze zaplanować.

REKLAMA

Nie czekaj na cyberatak. Jakie kroki podjąć, aby być przygotowanym?

Czy w dzisiejszych czasach każda organizacja jest zagrożona cyberatakiem? Jak się chronić? Na co zwracać uwagę? Na pytania odpowiadają: Paweł Kulpa i Robert Ługowski - Cybersecurity Architect, Safesqr.

Jak założyć spółkę z o.o. przez S24?

Rejestracja spółki z o.o. przez system S24 w wielu przypadkach jest najlepszą metodą zakładania spółki, ze względu na ograniczenie kosztów, szybkość (np. nie ma konieczności umawiania spotkań z notariuszem) i możliwość działania zdalnego w wielu sytuacjach. Mimo tego, że funkcjonowanie systemu s24 wydaje się niezbyt skomplikowane, to jednak zakładanie spółki wymaga posiadania pewnej wiedzy prawnej.

REKLAMA