Metoda kasowa i metoda memoriałowa w ewidencji kosztów - porada

Postawione pytanie dotyczy zasad rozliczania kosztów (uzyskania przychodów) w świetle regulacji ustaw o podatku dochodowym tj. ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307, z późn. zm.) oraz z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654, z późn. zm.).

Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów mogą wybrać do rozliczenia kosztów metodę kasową lub metodę memoriałową. Natomiast podatnicy (osoby prawne) zobowiązani – zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009r. Nr 152, poz. 1223, z późn. zm.) do prowadzenia ksiąg rachunkowych stosują metodę memoriałową. Zarówno przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych jak i sporządzaniu na ich podstawie sprawozdań finansowych obowiązuje tak zwana zasada memoriału (art. 6 ww. ustawy o rachunkowości). W myśl tej zasady należy w księgach rachunkowych danego roku obrotowego, a w następstwie w sprawozdaniu finansowym za ten rok ująć ogół zdarzeń gospodarczych, jakie nastąpiły w danym roku obrotowym, bez względu na to czy zostały one notyfikowane jednostce (podatnikowi) przez kontrahentów, czy też nie, a także niezależnie od tego czy dana transakcja została opłacona, czy nie.

Polecamy: Jak realizować zobowiązania w walutach obcych?

Z wymogu kompletnego ujęcia ogółu dotyczących danego roku obrotowego zdarzeń wynika konieczność wyodrębnienia z nich tych, które kształtują wynik finansowy roku obrotowego. Obowiązuje w tym zakresie tak zwana zasada współmierności (art. 6 ust. 2, art. 39, art. 41 ww. ustawy o rachunkowości).

Oznacza ona, że na wynik finansowy wpływają uzyskane w roku obrotowym przychody ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług) oraz towarów, a także z operacji finansowych oraz odpowiednie, konieczne dla osiągnięcia tych przychodów, a więc współmierne do nich, koszty zarówno rzeczywiście poniesione (np. opłacone), jak i dotyczące ich, choć nieopłacone lub nawet nienotyfikowane. Niespełniające tych warunków przychody lub koszty, gdyż dotyczą innego roku obrotowego niż sprawozdawczy – jako czynne lub bierne (rezerwa) rozliczenia międzyokresowe kosztów bądź przychodów – stanowią składniki aktywów lub pasywów bilansu.

Podstawową trudność przy stosowaniu tej zasady stanowi okoliczność, że ww. ustawa o rachunkowości nie określa, z drobnymi wyjątkami, daty pod jaką przychody uważa się za osiągnięte, a koszty za poniesione. Uzasadnia to stosowanie dat ustalonych w ustawach o podatku dochodowym.