Jak realizować zobowiązania w walutach obcych?

Zgodnie z treścią art. 358  § 1 Kodeksu cywilnego: „Jeżeli przedmiotem zobowiązania jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, dłużnik może spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe będące źródłem zobowiązania lub czynność prawna zastrzega spełnienie świadczenia w walucie obcej”.

Natomiast § 2, wskazuje, że: „Wartość waluty obcej określa się według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia wymagalności roszczenia, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna stanowi inaczej. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia, w którym zapłata jest dokonana”. 

W związku z przedstawioną regulacją, nasuwają się następujące praktyczne uwagi.

Obecnie nie ma wątpliwości, co do możliwości wyrażania zobowiązania w walucie obcej. 

Zobacz: Czy podwykonawca może żądać zapłaty od inwestora?

Cena w umowie sprzedaży może zostać wyrażona w walucie polskiej, ale równie dobrze może zostać określona w walucie obcej, np. w euro bądź USD.

Zobowiązanie w walucie – zapłata w złotówkach

Ustawodawca przyjął szczególną regułę interpretacyjną, zgodnie z którą, jeżeli zobowiązanie opiewa na walutę obcą, to o ile co innego nie wynika z jego treści (np. z treści umowy sprzedaży), dłużnik może spełnić świadczenie w walucie polskiej. Stwierdzenie to ma doniosłe praktyczne konsekwencje. 

Wskazana reguła jest dość nieintuicyjna i może prowadzić do rezultatów, nie do końca zgodnych z zamiarem stron. Z czego to wynika? Trudno zaprzeczyć twierdzeniu, że jeżeli strony określają świadczenie w walucie obcej, to ich celem jest uzyskanie zapłaty właśnie w tej walucie. 

W związku z tym trzeba stwierdzić, iż wskazany na wstępie przepis (§ 1), wyraża regułę przeciwną do tej, jaka – w typowych sytuacjach – zgodna jest z zamiarem stron umowy. Dlatego może się okazać, że ze względu na zastosowanie art. 358 § 1 k.c., interes wierzyciela nie zostanie zaspokojony – otrzyma on świadczenie inne niż to, którego oczekiwał.

Jak można uniknąć takiej sytuacji?

W tym celu należy wyraźnie zastrzec w umowie obowiązek spełnienia świadczenia w walucie obcej. Oznacza to, że strony powinny wyraźne wskazać, że wyłączają możliwość spełnienia świadczenia w walucie polskiej (tzw. efektywne zastrzeżenie waluty obcej).