Prawa przedsiębiorcy, którego kontrahent popadł w zwłokę

Przedsiębiorca dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie wskazanym w zawartej umowie. Jeżeli natomiast termin nie jest w niej oznaczony, przedsiębiorca dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez swojego kontrahenta (wierzyciela). Oczywiście nie dotyczy to wypadku, gdy opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie może ponosić. Może to mieć miejsce np. w przypadku, gdy przedsiębiorca prowadzący działalność transportową jest zobowiązany w oznaczonym terminie dostarczyć towar. Jeżeli popadnie w zwłokę z powodu powodzi, która uniemożliwiła dostarczenie owych towarów w terminie, zachodzi właśnie okoliczność w której nie będzie on ponosił odpowiedzialności.

Podmiot oczekujący na wykonanie zobowiązania przez kontrahenta został zaopatrzony przez prawo w określone uprawnienia, które może zastosować w sytuacji zaistnienia zwłoki po stronie tego kontrahenta. Uprawniony może oczywiście nadal żądać wykonania zobowiązania. Niezależnie jednak od wykonania zobowiązania, może żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. Jest to w zasadzie istota uprawnienia. Dłużnik nie może przy tym powoływać się na przyczynienie się poszkodowanego wierzyciela do powstania szkody, w sytuacji gdy wierzyciel w razie zwłoki dłużnika nie żąda naprawienia szkody, ale dochodzi wykonania zobowiązania. Jest to uprawnienie wierzyciela, który oczekuje na wykonanie zobowiązania przez dłużnika będącego w zwłoce. Tego samego zdania jest  Sąd Najwyższy – Izba Cywilna (wyrok z dnia 23 marca 2007 r., sygnatura: V CSK 487/2006).

Gdyby wskutek zwłoki dłużnika świadczenie utraciło dla wierzyciela całkowicie lub w przeważającym stopniu znaczenie, wierzyciel może również świadczenia nie przyjąć i żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Wierzyciel powinien jednak przy tym pamiętać, że roszczenie o naprawienie szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania podlega przedawnieniu, jak każde inne roszczenie. Bieg terminu tego przedawnienia biegnie od dnia wymagalności roszczenia o pierwotne świadczenie.

Polecamy: Jak chronić dobra osobiste przedsiębiorcy w mediach – część 1

W sytuacji gdy przedmiotem świadczenia jest rzecz oznaczona co do tożsamości (rzecz konkretna, np. oznaczony obraz danego malarza) lub rzeczy oznaczone tylko co do gatunku (rzeczy posiadające pewną specyfikację, ale nie pojedyncze egzemplarze, np. dwa worki ziemniaków) uprawnienia wierzyciela w razie zwłoki dłużnika są modyfikowane.