Co grozi przedsiębiorcy za celowe niedopełnianie swoich obowiązków?

Celowe niedopełnianie obowiązków może być źródłem niewypłacalności podmiotu gospodarczego. W jaki sposób wierzyciel może się chronić przed brakiem regulowania swoich zobowiązań przez przedsiębiorcę – dłużnika w przypadku celowego działania lub rażącego niedbalstwa.

Wówczas możliwe jest, aby sąd orzekł wobec takiej osoby, będącej osobą fizyczną, zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek, jak również pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu. Możliwość orzeczenia takiego zakazu dotyczy również osób uprawnionych do reprezentowania przedsiębiorcy będącego osobą prawną (np. spółką z ograniczoną odpowiedzialnością) lub spółką handlową niemającą osobowości prawnej (np. spółką jawną), jeżeli niewypłacalność takiego przedsiębiorcy lub pogorszenie jego sytuacji finansowej jest następstwem celowego działania lub rażącego niedbalstwa tych osób. Ów zakaz sąd może orzec na okres od trzech do dziesięciu lat.

Polecamy: Kiedy nie można prowadzić działalności gospodarczej?

Warto jednocześnie zaznaczyć, że zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z 23 marca 2006 roku (sygnatura IV CSK 35/05), orzeczenie takiego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej jest niezależne od tego, czy został złożony wniosek o ogłoszenie upadłości. Postępowanie w sprawach orzekania zakazu prowadzenia działalności gospodarczej jest samodzielnym, autonomicznym postępowaniem cywilnym, uregulowanym poza Kodeksem postępowania cywilnego. Może ono pozostawać w związku funkcjonalnym z postępowaniem upadłościowym, może jednak także być prowadzone całkowicie niezależnie od niego. 

Jednak w tego typu sprawach, o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej orzeka sąd upadłościowy, a jeżeli postępowania upadłościowego nie wszczęto albo oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości lub umorzono postępowanie upadłościowe, orzeka sąd właściwy do rozpoznania sprawy o ogłoszenie upadłości. Warto przypomnieć, że sądem upadłościowym jest zawsze sąd rejonowy – sąd gospodarczy.

Sąd Najwyższy (Izba Cywilna) uchwałą z dnia 24 lutego 2005 r. (sygnatura III CZP 87/2004) uznał, że w sprawach orzekania zakazu prowadzenia działalności gospodarczej orzeka sąd w składzie jednego sędziego. Jak zostało wskazane, postępowanie w sprawach orzekania zakazu prowadzenia działalności gospodarczej jest samodzielnym postępowaniem cywilnym. W sprawach tych stosuje się przepisy o postępowaniu nieprocesowym, ale także w postępowaniu tym znajdują odpowiednie zastosowanie przepisy o procesie, w tym przepisy regulujące postępowanie dowodowe. W związku z tym nie mają już zastosowania w tym zakresie przepisy ustawy- Prawo upadłościowe i naprawcze.