Jakie zmiany czekają przedsiębiorców w 2011 roku?

Nie jesteśmy już „zieloną wyspą”. Na mapie Europy zazieleniło się dość mocno. Trzeci kwartał 2010 r. tylko trzy kraje UE27 zakończyły ujemną zmianą PKB (r/r). Dynamika wzrostu naszego PKB także nie jest już najwyższa – szybciej rozwijają się Szwecja i Estonia. Kilka innych gospodarek goni nas po piętach. Można oczywiście powiedzieć, że tym krajom łatwiej było osiągnąć wyższe tempo wzrostu, bowiem dynamika ich PKB w 2009 r. była ujemna. Zatem nasze „tracenie pola” to bardziej pytanie o to, czy wykorzystaliśmy w 2010 r. szanse, i – przede wszystkim - czy te szanse wykorzystamy w 2011 r.

W 2010 r. polskie PKB wzrosło prawdopodobnie o 3,7-3,8 proc. Podstawą tego wzrostu była konsumpcja oraz odbudowa zapasów przez przedsiębiorstwa. Konsumpcja przyspieszała w kolejnych kwartałach 2010 r. – z 2,2 proc. w 1. kwartale, do 3,5 proc. w 3. kwartale. To efekt wolnego, ale stałego wzrostu zatrudnienia oraz wynagrodzeń (w listopadzie zatrudnienie w przedsiębiorstwach 10+ było o 116 tys. osób wyższe niż w listopadzie 2009 r., a przeciętne wynagrodzenie było wyższe o 3,6 proc. r/r).

Bardzo niewielki, ale dodatni wpływ inwestycji na wzrost PKB zapewniły wydatki ze środków publicznych, w tym przede wszystkim z funduszy unijnych. Inwestycje przedsiębiorstw drugi rok z kolei były niższe rok do roku (aczkolwiek w drugiej połowie roku ich wzrost był znacznie wyższy). Firmy natomiast odbudowywały zapasy. Czynnikiem negatywnie wpływającym na wzrost PKB był eksport netto – mimo wysokiej dynamiki eksportu, w drugiej połowie roku import bardzo istotnie przyspieszył, dając ujemną kontrybucję do PKB.

Ponad 70 proc. PKB wytwarzane jest bezpośrednio przez przedsiębiorstwa. Dlatego to, co dzieje się w firmach jest kluczowe dla wzrostu polskiej gospodarki. A tu nie było spektakularnych przyspieszeń. Prognozujemy, że przychody firm wzrosły w 2010 r. o 5 proc., a koszty – o 4,4 proc. Po latach 2004-2008, gdy dynamika przychodów wynosiła co roku średnio powyżej 10 proc., to słaby wynik.

Rok 2010 był dla firm mozolnym, ale skutecznym, wychodzeniem z osłabienia gospodarczego - jednak ponad 20 proc. przedsiębiorstw nie zdołało wypracować dodatniego wyniku finansowego. Firmy także bardzo ostrożnie podochodziły do inwestycji – po 6 miesiącach 2010 r. ich wartość była niższa w firmach 50+ o ponad 17 proc. niż w tym samym okresie 2009 r. Po 9. miesiącach było już nieco lepiej – wartość inwestycji firm była niższa o 10,6 proc. w relacji do trzech kwartałów 2009 r. Cały 2010 r. nie był niestety na plusie.