Umowne kumulatywne przystąpienie do długu

Nie budzi wątpliwość fakt, iż najskuteczniejszymi sposobami ochrony interesów wierzyciela są zabezpieczenia rzeczowe w postaci m.in. hipoteki bądź zastawu rejestrowego.

Niejednokrotnie dłużnikowi będzie jednak brakować odpowiednich aktywów, które można by obciążyć zabezpieczeniem. W takich sytuacjach jedynym możliwym rozwiązaniem jest odwołanie się do zabezpieczeń o charakterze osobistym, prowadzące do powiększenia liczby podmiotów po dłużnej stronie zobowiązania.

Wśród takich konstrukcji cywilnoprawnych największą popularnością cieszą się wciąż: umowy poręczenia lub umowy (gwarancyjne) o świadczenie przez osobę trzecią.

Umowa poręczenia

Umowa kumulatywnego przystąpienia do długu

Równie skuteczną metodą okazuje się jednak być także umowa kumulatywnego przystąpienia do długu (zwaną także łącznym objęciem długu).

Konstrukcja owa nie została uregulowana wprost w Kodeksie cywilnym, niemniej jednak dopuszczalność jej stosowania wywodzona jest z ogólnej zasady swobody umów (art. 353¹ k.c.).

Ma ona charakter stricte gwarancyjny. Prowadzi do zwiększenia ochrony wierzycieli poprzez zwielokrotnienie źródeł majątkowych, z których mogą oni dochodzić zaspokojenia swoich roszczeń.

Istotą umowy o przystąpienie do długu jest przekształcenie podmiotowe w zobowiązaniu, polegające na powiększeniu grona dłużników. Pomiędzy pierwotnym dłużnikiem, a przystępującym powstaje stosunek solidarności, który ma swoje źródło w czynności prawnej. A zgodnie z art. 369 k.c. zobowiązanie jest solidarne, jeżeli to wynika z ustawy lub z czynności prawnej.

Umowa przystąpienia do długu - WZÓR UMOWY

Zasadniczą różnicą pomiędzy przystąpieniem do długu, a przejęciem długu jest to, iż w pierwszym przypadku pierwotny dłużnik nie zostaje zwolniony z zaciągniętego zobowiązania. Dług ciążący na dotychczasowym dłużniku staje się także długiem przystępującego.  Dlatego też sytuacja wierzyciela w żadnym wypadku nie ulega pogorszeniu, a co za tym idzie nie jest wymagana jego zgoda na zawarcie umowy przystąpienia. Odmiennie przy przejęciu długu (art. 519 k.c.), gdzie następuje zamiana podmiotów po stronie dłużnika, aktywny udział wierzyciela jest wymagany.

Czy wydatki związane z umową o przystąpienia do długu są kosztem uzyskania przychodu?

Jak zabezpieczyć transakcję by w razie kłopotów skutecznie dochodzić swoich roszczeń?

Zawarcie umowy przystąpienia do długu wywołuje podwójny skutek prawny.

Z jednej strony przystępujący zaciąga własne zobowiązanie wobec drugiej strony czynności prawnej, które polega na obowiązku przystąpienia do długu.

Z drugiej strony sam fakt zawarcia umowy skutkuje wstąpieniem w pasywną stronę zobowiązania zabezpieczanego oraz tworzy zobowiązanie przystępującego do zaspokojenia wierzyciela głównego. Strony mogą jednakże w treści umowy inaczej określić zakres i moment czasowy wywoływanych przezeń skutków.

Z faktu powstania solidarności biernej (solidarności po stronie dłużników), a na mocy art. 366 k.c., wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia w całości lub części od każdego z dłużników lub od wszystkich wspólnie. Niewątpliwie zaspokojenie może nastąpić zarówno z majątku pierwotnego dłużnika jak i przystępującego. Wybór tego, z którego majątku dokona się egzekucji należy tylko i wyłącznie do wierzyciela. Ponadto w przypadku wykonania zobowiązania przez przystępującego, przysługują mu roszczenia regresowe wobec dłużnika, na podstawie art. 376 k.c.

Art. 366 k.c.: § 1. Kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników).

§ 2. Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Art. 376 k.c.:  § 1. Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.

§ 2. Część przypadająca na dłużnika niewypłacalnego rozkłada się między współdłużników.