REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przewidywane naruszenie zobowiązania

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Mirosław Gumularz
Mirosław Gumularz
Marek Pasiński
Radca prawny
Przewidywane naruszenie zobowiązania
Przewidywane naruszenie zobowiązania

REKLAMA

REKLAMA

Naruszenie zobowiązania może przybrać postać niewykonania albo nienależytego wykonania zobowiązania. W obu przypadkach zachowanie dłużnika jest sprzeczne z treścią wiążącego strony stosunku prawnego. Z niewykonaniem zobowiązania mamy do czynienia w sytuacji kiedy dłużnik nie wykonuje świadczenia w terminie.

Kodeks cywilny posługuje się zamkniętym katalogiem przypadków niewykonania zobowiązania. Są to:

REKLAMA

- opóźnienie proste - świadczenie nie zostało spełnione w terminie ze wzlgędu na okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności;

- zwłoka - świadczenie nie zostało spełnione w terminie ze względu na okoliczności obciążające dłużnika (przyjmuje się domniemanie zwłoki);

- niemożliwość następcza, za którą dłużnik ponosi odpowiedzialność - świadczenie nie zostało spełnione w terminie i już nie może zostać spełnione;

- niemożliwość następcza, za którą dłużnik ponosi odpowiedzialnosć.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jak zapisać w umowie zasady odpowiedzialności za jej naruszenie?

Natomiast kodeks cywilny nie przewiduje zamkniętego katalogu przypadków, kwalifikowanych jako nienależyte wykonanie zobowiązania.

Z nienależytym wykonaniem zobowiązania mamy do czynienienia wtedy kiedy świadczenie zostało spełnione (odebrane przez wierzyciela) ale zachowanie dłużnika z jakiś względów nie odpowiada treści zobowiązania. Najczęstrzym przypadkiem nienależytego wykonania zobowiązania jest wadliwość przedmiotu świadczenia (np. jego uszkodzenie).

Co istotne, mówiąc o naruszeniu zobowiązania odnosimy się do pewnej zaszłości (czynność dokonana).

W związku z tym pojawia się pytanie, w jaki sposób może zareagować wierzyciel, gdy wprawdzie nie doszło jeszcze do naruszenia zobowiązania (nie minął termin spełnienia świadczenia), jednakże istnieje wysokie prawdopodobieństwo (czasem graniczące z pewnością), że dłużnik nie wykonana należycie zobowiązania (w szczególności nie spełni świadczenia w terminie albo przedmiot świadczenia będzie wadliwy).

Kodeks cywilny nie zawiera jednej ogólnej regualacji, która odnosiłaby się do problemu przewidywanego naruszenia zobowiązania.

Niemniej jednak, zawiera wiele szczegółowych przepisów dających wierzycielowi możliwość reakcji i uchronienia się przed negatywnymi skutkami przewidywanego naruszenia zobowiązania. Istnienie przepisów odnoszących się do specyficznych sytuacji przewidywanego naruszenia zobowiązania - zdaniem niektórych autorów - daje podstawę do uogólnień w tej kwestii, a przynajmniej analogicznego stosowania tych regulacji (w szczególnosci art. 635 kc) do zbliżonych stanów faktycznych.

Jak zabezpieczyć transakcję by w razie kłopotów skutecznie dochodzić swoich roszczeń?

Do najistotniejszych regulacji dotyczących tej kwestii należą:

Art. 458 kc:

Jeżeli dłużnik stał się niewypłacalny albo jeżeli wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność, zabezpieczenie wierzytelności uległo znacznemu zmniejszeniu, wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia bez względu na zastrzeżony termin.

Komentarz:

- omawiana regulacja obejmuje stany faktyczne, w których do zmian w majątku dłużnika dochodzi po powstaniu zobowiązania,

- niewypłacalność dłużnika oznacza, że majątek, który on posiada, nie wystarcza na pokrycie jego długów i to niezależnie od tego, w jaki sposób dojdzie do stwierdzenia niewypłacalności dłużnika,

REKLAMA

- powód zaistnienia stanu niewypłacalności nie jest istotny, inaczej jest w przypadku zmniejszenia się zabezpieczenia wierzytelności, tu przyczyna musi tkwić w osobie lub działalności dłużnika, który za taki stan musi ponosić odpowiedzialność.

- skutek w postaci natychmiastowej wykonalność wierzytelności w warunkach określonych w art. 458 kc następuje z mocy prawa z chwilą zaistnienia stanu w nim opisanego, bez potrzeby dokonywania przez wierzyciela jakichkolwiek czynności, w szczególności wierzyciel nie jest zobowiązany do wzywania dłużnika do spełnienia świadczenia w przypadku gdy dokonuje potrącenia wierzytelności (zob. wyrok SN z 18 marca 2008 r., IV CSK 9/08, LEX nr 371831).

Art. 490 kc:

§ 1. Jeżeli jedna ze stron obowiązana jest spełnić świadczenie wzajemne wcześniej, a spełnienie świadczenia przez drugą stronę jest wątpliwe ze względu na jej stan majątkowy, strona zobowiązana do wcześniejszego świadczenia może powstrzymać się z jego spełnieniem, dopóki druga strona nie zaofiaruje świadczenia wzajemnego lub nie da zabezpieczenia.

§ 2. Uprawnienia powyższe nie przysługują stronie, która w chwili zawarcia umowy wiedziała o złym stanie majątkowym drugiej strony.

Komentarz:

- przepis art. 490 § 1 kc znajduje zastosowanie do przypadków, gdy z jakichś względów strony umowy wzajemnej nie są zobowiązane świadczyć jednocześnie,

- zgodnie z treścią art. 490 kc ciężar wykazania złego stanu majątkowego drugiej strony (niekoniecznie niewypłacalności) spoczywa na podmiocie zobowiązanym do wcześniejszego spełnienia świadczenia,

- zobowiązanemu do wcześniejszego świadczenia nie przysługuje uprawnienie do powstrzymania się z wykonaniem tego obowiązku, jeżeli w chwili zawarcia umowy wiedział o złym stanie majątkowym drugiej strony (art. 490 § 2 kc), ciężar dowodu tej okoliczności spoczywa na żądającym wcześniejszego świadczenia,

- uprawnienie do powstrzymania się ze spełnieniem świadczenia przysługuje dopóki druga strona nie zaofiaruje świadczenia wzajemnego lub nie wniesie zabezpieczenia.

Realizacja świadczeń w umowach

Art. 635 kc:

Jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła.

Komentarz:

- oświadczenie o odstąpieniu od umowy, złożone po terminie wykonania dzieła nie może być oceniane na podstawie art. 635 kc, który to przepis pozwala na odstąpienie od umowy przez zamawiającego jeszcze przed terminem do wykonania dzieła, gdy wobec opóźnienia się przez przyjmującego zamówienie z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła nie jest prawdopodobne, że zdoła je ukończyć w czasie umówionym (SN w wyroku z 21 stycznia 2004 r., IV CK 356/02).

- odstąpienie od umowy na podstawie art. 635 kc nie wymaga dla swojej skuteczności wykazania, że przyjmujący zamówienie ponosi odpowiedzialność za stan opóźnienia.

- ciężar wykazania, że przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła, i to tak dalece, że nie jest prawdopodobne, że zdoła je wykończyć w czasie właściwym spoczywa na zamawiającym (art. 6 kc).

- jak słusznie przyjmuje się w orzecznictwie, odstąpienie od umowy nie powoduje automatycznego odwrócenia jej skutków rzeczowych (tak SN w orzeczeniu z 17 listopada 1993 r., III CZP 156/93).

- w wyniku odstąpienia strony nie są już obustronnie wobec siebie zobowiązane do świadczeń przewidzianych w umowie, a to, co ewentualnie świadczyły już wcześniej, podlega zwrotowi. Każdej ze stron przysługuje w tym wypadku prawo zatrzymania (art. 496 kc), zgodnie z treścią art. 494 kc strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, jest obowiązana zwrócić drugiej stronie to, co otrzymała od niej na mocy umowy, sama zaś może żądać tego, co świadczyła, oraz - niezależnie od powyższego - może żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.

Marek Pasiński, Radca Prawny,

Mirosław Gumularz, Aplikant Radcowski

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sukcesja w firmach rodzinnych: kluczowe wyzwania i rosnąca rola fundacji rodzinnych

29 maja 2025 r. w warszawskim hotelu ARCHE odbyła się konferencja „SUKCESJA BIZNES NA POKOLENIA”, której idea narodziła się z współpracy Business Centre Club, Banku Pekao S.A. oraz kancelarii Domański Zakrzewski Palinka i Pru – Prudential Polska. Różnorodne doświadczenia i zakres wiedzy organizatorów umożliwiły kompleksowe i wielowymiarowe przedstawienie tematu sukcesji w firmach rodzinnych.

Raport Strong Women in IT: zgłoszenia do 31 lipca 2025 r.

Ruszył nabór do raportu Strong Women in IT 2025. Jest to raport mający na celu przybliżenie osiągnięć kobiet w branży technologicznej oraz w działach IT-Tech innych branż. Zgłoszenia do 31 lipca 2025 r.

Gdy ogień nie jest przypadkiem. Pożary w punktach handlowo-usługowych

Od stycznia do początku maja 2025 roku straż pożarna odnotowała 306 pożarów w obiektach handlowo-usługowych, z czego aż 18 to celowe podpalenia. Potwierdzony przypadek sabotażu, który doprowadził do pożaru hali Marywilska 44, pokazuje, że bezpieczeństwo pożarowe staje się kluczowym wyzwaniem dla tej branży.

Przedsiębiorcy zyskają nowe narzędzia do analizy rynku. Współpraca GUS i Rzecznika MŚP

Nowe intuicyjne narzędzia analityczne, takie jak Dashboard Regon oraz Dashboard Koniunktura Gospodarcza, pozwolą firmom na skuteczne monitorowanie rynku i podejmowanie trafniejszych decyzji biznesowych.

REKLAMA

Firma w Anglii w 2025 roku – czy to się nadal opłaca?

Rok 2025 to czas ogromnych wyzwań dla przedsiębiorców z Polski. Zmiany legislacyjne, niepewne otoczenie podatkowe, rosnąca liczba kontroli oraz nieprzewidywalność polityczna sprawiają, że coraz więcej firm poszukuje bezpiecznych alternatyw dla prowadzenia działalności. Jednym z najczęściej wybieranych kierunków pozostaje Wielka Brytania. Mimo Brexitu, inflacji i globalnych zmian gospodarczych, firma w Anglii to nadal bardzo atrakcyjna opcja dla polskich przedsiębiorców.

Windykacja należności krok po kroku [3 etapy]

Niezapłacone faktury to codzienność, z jaką muszą się mierzyć w swej działalności przedsiębiorcy. Postępowanie windykacyjne obejmuje szereg działań mających na celu ich odzyskanie. Kluczową rolę odgrywa w nim czas. Sprawne rozpoczęcie czynności windykacyjnych zwiększa szanse na skuteczne odzyskanie należności. Windykację możemy podzielić na trzy etapy: przedsądowy, sądowy i egzekucyjny.

Roczne rozliczenie składki zdrowotnej. 20 maja 2025 r. mija ważny termin dla przedsiębiorców

20 maja 2025 r. mija ważny termin dla przedsiębiorców. Chodzi o rozliczenie składki zdrowotnej. Kto musi złożyć dokumenty dotyczące rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne za 2024 r.? Co w przypadku nadpłaty składki zdrowotnej?

Klienci nie płacą za komórki i Internet, operatorzy telekomunikacyjni sami popadają w długi

Na koniec marca w rejestrze widniało niemal 300 tys. osób i firm z przeterminowanymi zobowiązaniami wynikającymi z umów telekomunikacyjnych - zapłata za komórki i Internet. Łączna wartość tych zaległości przekroczyła 1,4 mld zł. Największe obciążenia koncentrują się w stolicy – mieszkańcy Warszawy zalegają z płatnościami na blisko 130 mln zł, w czołówce jest też Kraków, Poznań i Łódź.

REKLAMA

Leasing: szykowana jest zmiana przepisów, która dodatkowo ułatwi korzystanie z tej formy finansowania

Branża leasingowa znajduje się obecnie w przededniu zmian legislacyjnych, które jeszcze bardziej ułatwią zawieranie umów. Dziś, by umowa leasingu była ważna, wymagana jest forma pisemna, a więc klient musi złożyć kwalifikowany podpis elektroniczny lub podpisać dokument fizycznie. To jednak już niebawem może się zmienić.

Spółka cywilna – kto jest odpowiedzialny za zobowiązania, kogo pozwać?

Spółka cywilna jest stosunkowo często spotykaną w praktyce formą prowadzenia działalności gospodarczej. Warto wiedzieć, że taka spółka nie ma osobowości prawnej i tak naprawdę nie jest generalnie żadnym samodzielnym podmiotem prawa. Jedynie niektóre ustawy (np. ustawy podatkowe) nadają spółce cywilnej przymiot podmiotu praw i obowiązków. W jaki sposób można pozwać kontrahenta, który prowadzi działalność w formie spółki cywilnej?

REKLAMA