REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przewidywane naruszenie zobowiązania

Mirosław Gumularz
Mirosław Gumularz
Marek Pasiński
Radca prawny
Przewidywane naruszenie zobowiązania
Przewidywane naruszenie zobowiązania

REKLAMA

REKLAMA

Naruszenie zobowiązania może przybrać postać niewykonania albo nienależytego wykonania zobowiązania. W obu przypadkach zachowanie dłużnika jest sprzeczne z treścią wiążącego strony stosunku prawnego. Z niewykonaniem zobowiązania mamy do czynienia w sytuacji kiedy dłużnik nie wykonuje świadczenia w terminie.

Kodeks cywilny posługuje się zamkniętym katalogiem przypadków niewykonania zobowiązania. Są to:

REKLAMA

- opóźnienie proste - świadczenie nie zostało spełnione w terminie ze wzlgędu na okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności;

- zwłoka - świadczenie nie zostało spełnione w terminie ze względu na okoliczności obciążające dłużnika (przyjmuje się domniemanie zwłoki);

- niemożliwość następcza, za którą dłużnik ponosi odpowiedzialność - świadczenie nie zostało spełnione w terminie i już nie może zostać spełnione;

- niemożliwość następcza, za którą dłużnik ponosi odpowiedzialnosć.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jak zapisać w umowie zasady odpowiedzialności za jej naruszenie?

Natomiast kodeks cywilny nie przewiduje zamkniętego katalogu przypadków, kwalifikowanych jako nienależyte wykonanie zobowiązania.

Z nienależytym wykonaniem zobowiązania mamy do czynienienia wtedy kiedy świadczenie zostało spełnione (odebrane przez wierzyciela) ale zachowanie dłużnika z jakiś względów nie odpowiada treści zobowiązania. Najczęstrzym przypadkiem nienależytego wykonania zobowiązania jest wadliwość przedmiotu świadczenia (np. jego uszkodzenie).

Co istotne, mówiąc o naruszeniu zobowiązania odnosimy się do pewnej zaszłości (czynność dokonana).

W związku z tym pojawia się pytanie, w jaki sposób może zareagować wierzyciel, gdy wprawdzie nie doszło jeszcze do naruszenia zobowiązania (nie minął termin spełnienia świadczenia), jednakże istnieje wysokie prawdopodobieństwo (czasem graniczące z pewnością), że dłużnik nie wykonana należycie zobowiązania (w szczególności nie spełni świadczenia w terminie albo przedmiot świadczenia będzie wadliwy).

Kodeks cywilny nie zawiera jednej ogólnej regualacji, która odnosiłaby się do problemu przewidywanego naruszenia zobowiązania.

Niemniej jednak, zawiera wiele szczegółowych przepisów dających wierzycielowi możliwość reakcji i uchronienia się przed negatywnymi skutkami przewidywanego naruszenia zobowiązania. Istnienie przepisów odnoszących się do specyficznych sytuacji przewidywanego naruszenia zobowiązania - zdaniem niektórych autorów - daje podstawę do uogólnień w tej kwestii, a przynajmniej analogicznego stosowania tych regulacji (w szczególnosci art. 635 kc) do zbliżonych stanów faktycznych.

Jak zabezpieczyć transakcję by w razie kłopotów skutecznie dochodzić swoich roszczeń?

Do najistotniejszych regulacji dotyczących tej kwestii należą:

Art. 458 kc:

Jeżeli dłużnik stał się niewypłacalny albo jeżeli wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność, zabezpieczenie wierzytelności uległo znacznemu zmniejszeniu, wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia bez względu na zastrzeżony termin.

Komentarz:

- omawiana regulacja obejmuje stany faktyczne, w których do zmian w majątku dłużnika dochodzi po powstaniu zobowiązania,

- niewypłacalność dłużnika oznacza, że majątek, który on posiada, nie wystarcza na pokrycie jego długów i to niezależnie od tego, w jaki sposób dojdzie do stwierdzenia niewypłacalności dłużnika,

REKLAMA

- powód zaistnienia stanu niewypłacalności nie jest istotny, inaczej jest w przypadku zmniejszenia się zabezpieczenia wierzytelności, tu przyczyna musi tkwić w osobie lub działalności dłużnika, który za taki stan musi ponosić odpowiedzialność.

- skutek w postaci natychmiastowej wykonalność wierzytelności w warunkach określonych w art. 458 kc następuje z mocy prawa z chwilą zaistnienia stanu w nim opisanego, bez potrzeby dokonywania przez wierzyciela jakichkolwiek czynności, w szczególności wierzyciel nie jest zobowiązany do wzywania dłużnika do spełnienia świadczenia w przypadku gdy dokonuje potrącenia wierzytelności (zob. wyrok SN z 18 marca 2008 r., IV CSK 9/08, LEX nr 371831).

Art. 490 kc:

§ 1. Jeżeli jedna ze stron obowiązana jest spełnić świadczenie wzajemne wcześniej, a spełnienie świadczenia przez drugą stronę jest wątpliwe ze względu na jej stan majątkowy, strona zobowiązana do wcześniejszego świadczenia może powstrzymać się z jego spełnieniem, dopóki druga strona nie zaofiaruje świadczenia wzajemnego lub nie da zabezpieczenia.

§ 2. Uprawnienia powyższe nie przysługują stronie, która w chwili zawarcia umowy wiedziała o złym stanie majątkowym drugiej strony.

Komentarz:

- przepis art. 490 § 1 kc znajduje zastosowanie do przypadków, gdy z jakichś względów strony umowy wzajemnej nie są zobowiązane świadczyć jednocześnie,

- zgodnie z treścią art. 490 kc ciężar wykazania złego stanu majątkowego drugiej strony (niekoniecznie niewypłacalności) spoczywa na podmiocie zobowiązanym do wcześniejszego spełnienia świadczenia,

- zobowiązanemu do wcześniejszego świadczenia nie przysługuje uprawnienie do powstrzymania się z wykonaniem tego obowiązku, jeżeli w chwili zawarcia umowy wiedział o złym stanie majątkowym drugiej strony (art. 490 § 2 kc), ciężar dowodu tej okoliczności spoczywa na żądającym wcześniejszego świadczenia,

- uprawnienie do powstrzymania się ze spełnieniem świadczenia przysługuje dopóki druga strona nie zaofiaruje świadczenia wzajemnego lub nie wniesie zabezpieczenia.

Realizacja świadczeń w umowach

Art. 635 kc:

Jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła.

Komentarz:

- oświadczenie o odstąpieniu od umowy, złożone po terminie wykonania dzieła nie może być oceniane na podstawie art. 635 kc, który to przepis pozwala na odstąpienie od umowy przez zamawiającego jeszcze przed terminem do wykonania dzieła, gdy wobec opóźnienia się przez przyjmującego zamówienie z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła nie jest prawdopodobne, że zdoła je ukończyć w czasie umówionym (SN w wyroku z 21 stycznia 2004 r., IV CK 356/02).

- odstąpienie od umowy na podstawie art. 635 kc nie wymaga dla swojej skuteczności wykazania, że przyjmujący zamówienie ponosi odpowiedzialność za stan opóźnienia.

- ciężar wykazania, że przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła, i to tak dalece, że nie jest prawdopodobne, że zdoła je wykończyć w czasie właściwym spoczywa na zamawiającym (art. 6 kc).

- jak słusznie przyjmuje się w orzecznictwie, odstąpienie od umowy nie powoduje automatycznego odwrócenia jej skutków rzeczowych (tak SN w orzeczeniu z 17 listopada 1993 r., III CZP 156/93).

- w wyniku odstąpienia strony nie są już obustronnie wobec siebie zobowiązane do świadczeń przewidzianych w umowie, a to, co ewentualnie świadczyły już wcześniej, podlega zwrotowi. Każdej ze stron przysługuje w tym wypadku prawo zatrzymania (art. 496 kc), zgodnie z treścią art. 494 kc strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, jest obowiązana zwrócić drugiej stronie to, co otrzymała od niej na mocy umowy, sama zaś może żądać tego, co świadczyła, oraz - niezależnie od powyższego - może żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.

Marek Pasiński, Radca Prawny,

Mirosław Gumularz, Aplikant Radcowski

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    REKLAMA

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    Kończy się najostrzejsza zima od 50 lat. Prawie 5 mln zwierząt hodowlanych zginęło z głodu w Mongolii

    Dobiegająca końca zima w Mongolii, najostrzejsza od pół wieku, doprowadziła do śmierci niemal 5 mln kóz, owiec i koni, które nie są w stanie dotrzeć do pożywienia. To duży cios w gospodarkę kraju zamieszkanego przez ok. 3,3 mln ludzi, z których ok. 300 tys. utrzymuje się z hodowli zwierząt - podkreśliło Radio Swoboda.

    REKLAMA

    Nowe technologie pomogą ograniczyć marnowanie żywności?

    Każdy długi weekend czy święta to ogromne kolejki do marketów spożywczych. Polacy, pomimo wysokich cen, znów kupią więcej jedzenia niż potrzebują a duża część trafi na śmietnik. Niegospodarne podejście do żywności jest ogromnym wyzwaniem w obliczu zmian klimatycznych i coraz większego wysiłku, jaki trzeba będzie włożyć, by ją wyprodukować. Jak wykorzystać do tego nowa technologię? 

    Słowo "siostrzeństwo" w słownikach języka polskiego?

    Sondaż przeprowadzony przez Answear.LAB wskazuje  że ponad połowa kobiet uważa, że słowo „siostrzeństwo” powinno zostać wprowadzone do słowników języka polskiego. 97 proc. zauważa i docenia sukcesy kobiet.

    REKLAMA