REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zdolność kredytowa, a zawarcie i wypowiedzenie umowy kredytu

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Mirosław Gumularz
Mirosław Gumularz
Marek Pasiński
Radca prawny
Zdolność kredytowa - zawarcie i wypowiedzenie umowy kredytu
Zdolność kredytowa - zawarcie i wypowiedzenie umowy kredytu

REKLAMA

REKLAMA

Jest rzeczą powszechnie znaną, że jednym z podstawowych warunków udzielenia kredytu przez bank jest sprawdzenie zdolności kredytowej klienta – potencjalnego kredytobiorcy. Bank nie tylko jest uprawniony ale i zobowiązany do zbadania zdolności kredytowej potencjalnego kredytobiorcy przed zawarciem umowy kredytu.

W związku z tym, poza nielicznymi wyjątkami (zob. art. 70 Prawa bankowego – dalej „Pr. bank.”),  bank nie może udzielić kredytu podmiotowi nie mającemu zdolności kredytowej.

REKLAMA

REKLAMA

Zakaz ten ma charakter publicznoprawny i udzielenie przez bank kredytu osobie niemającej zdolności kredytowej nie wywołuje żadnych konsekwencji w aspekcie prywatnoprawnym - w szczególności nie ma wpływu na ważność umowy (zob. szerzej - F. Zoll (red.), Komentarz do art.70 ustawy - prawo bankowe, Lex – wersja elektroniczna komentarza).

Bank zobowiązany jest do zbadania zdolności kredytowej podmiotu ubiegającego się o kredyt w każdym przypadku (tzn. bez względu na osobę kredytobiorcy i wysokość kredytu). Jednocześnie należy podkreślić, że – co do zasady – wykazanie zdolności kredytowej nie obliguje banku do zawarcia umowy kredytu. W celu zbadania zdolności kredytowej swojego kontrahenta bank może zażądać przedłożenia dokumentów i informacji niezbędnych do dokonania oceny tej zdolności (podstawa - art. 70 ust. 1 zd. 2 prawa bankowego).

Zobacz: Zdolność kredytowa, a zawarcie i wypowiedzenie umowy kredytu

Wymóg posiadania zdolności kredytowej dotyczy nie tylko momentu zawierania umowy ale całego okresu jej trwania. Na podstawie z art. 75 ust. 1 prawa bankowego w przypadku utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może wypowiedzieć umowę kredytu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Bieżącą kontrolę zdolności kredytowej umożliwia art. 70 ust. 3 prawa bankowego, zgodnie z którym kredytobiorca jest obowiązany umożliwić podejmowanie przez bank czynności związanych z oceną sytuacji finansowej i gospodarczej oraz kontrolę wykorzystania i spłaty kredytu.

REKLAMA

Powyższe uzasadnia stwierdzenie, iż dokonywanie analizy zdolności kredytowej klienta banku zaczyna się w chwili złożenia przezeń wniosku o udzielenie kredytu i w razie zawarcia umowy powtarza się wielokrotnie aż do zakończenia stosunku umownego (zob. szerzej - F. Zoll /red./, Komentarz do art. 70 ustawy - prawo bankowe, Lex – wersja elektroniczna komentarza).

Istotne znaczenie ma sposób rozumienia pojęcia „zdolności kredytowej”, element ten nie tylko decyduje o uzyskaniu kredytu ale także o możliwości korzystania ze środków pieniężnych w późniejszym etapie. Można wręcz stwierdzić, że z punktu widzenia kredytobiorcy, wskazanie co należy rozumieć pod pojęciem zdolności kredytowej ma jeszcze większe znaczenie w trakcie trwania umowy.

O ile odmowa zawarcia umowy kredytu sprawia, że potencjalny kredytobiorca na ogół szuka innych źródeł finansowania swojej inwestycji, o tyle wypowiedzenie umowy ze względu na utratę zdolności kredytowej może spowodować nieprzewidziane perturbacje w jego działalności. Zwłaszcza w sytuacji kiedy jest w trakcie realizacji kredytowanych inwestycji. Problem staje się jeszcze bardziej wyraźny jeżeli uświadomimy sobie, że bank jednostronnie – bez ingerencji podmiotów zewnętrznych – jest władny ustalić, że kredytobiorca utracił zdolność kredytową.

Zobacz: Natychmiastowa wymagalność zobowiązania - kiedy nie trzeba czekać na termin wykonania umowy

Pojęcie zdolności kredytowej zostało zdefiniowane w Prawie bankowym.  Zgodnie z art. 70 ust. 1 zd. 2 Prawa bankowego przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie.

Pomimo tego, że stwierdzenie przyczyn wypowiedzenia umowy kredytu leży wyłącznie w gestii banku to jednak bank w takiej sytuacji nie działa na zasadzie całkowitej dowolności. O ile przed zawarciem umowy kredytu – z formalnego punktu widzenia - bank ma pełną swobodę przy ustalaniu zdolności kredytowej, o tyle w sytuacji jej wypowiedzenia o takiej dowolności nie może być mowy.

W przeciwnym razie bank uzyskałby możliwość dowolnego – jednostronnego - kształtowania treści stosunku kredytowego, a także decydowania o jego zakończeniu. Podważałoby to zaufanie kredytobiorcy do realizacji zawartej umowy.

Co istotne, o ile w przypadku odmowy udzielenia kredytu ze względu na brak zdolności kredytowej klient nie ma prawnej możliwości podważenia takich ustaleń, o tyle w przypadku wypowiedzenia umowy kredytu jego sytuacja jest inna. Może on żądać ustalenia przez sąd istnienia stosunku kredytowego powołując się na bezskuteczności wypowiedzenia umowy kredytu ze względu na brak ustawowych przesłanek (art. 189 kodeksu postępowania cywilnego – powództwo o ustalenie).

Istnieje także możliwość dochodzenia odszkodowania na podstawie art. 471 k.c. za szkody powstałe na skutek nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy kredytu – szczególnie jeżeli została przeprowadzona egzekucja na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego.

 Dlatego analizując sytuację kredytobiorcy pod kątem utraty zdolności kredytowej bank powinien uwzględniać – ukształtowany w doktrynie i orzecznictwie – sposób rozumienia tego pojęcia. Decyzja o wypowiedzeniu umowy ze względu na utratę zdolności kredytowej musi zostać poprzedzona wnikliwą analizą sytuacji kredytobiorcy. W przeciwnym razie może doprowadzić do nieodwracalnych szkód.

Wskazuje się na następujące elementy, na które zwraca się uwagę przy interpretacji pojęcia zdolności kredytowej:

1. Zdolność kredytowa to kwalifikacja ustalana samodzielnie przez bank. Tak samo utrata zdolności kredytowej nie musi być potwierdzona żadnym dokumentem, w szczególności nie musi zostać ogłoszona upadłość kredytobiorcy.

2. Przy ustalaniu zdolności kredytowej istotne znaczenie mają zaoferowane przez kredytobiorcę zabezpieczenia kredytu. Pomimo tego, że – jak się przyjmuje – same z siebie nie przesądzają jeszcze o zdolności kredytowej to niewątpliwie są one istotnym czynnikiem „współkształtujacym” zdolność do spłaty zaciągniętego zobowiązania.

Zdolność kredytowa przedsiębiorstwa

Kalkulator odsetek podatkowych

Na rzecz tego stanowiska przemawia cel ustawowego wymagania posiadania przez kontrahenta zdolności kredytowej, którym jest zapewnienie bankowi zwrotu zainwestowanych w kredyt wartości, a pośrednio zabezpieczenie interesów posiadaczy rachunków bankowych (potencjalnie zagrożonych w razie udzielania przez bank kredytów, które następnie okażą się nieściągalne). Z punktu widzenia tego celu jest bez znaczenia, z jakich źródeł (własnych kredytobiorcy czy też cudzych) kredyt zostanie spłacony (tak W. Pyzioł [w:] M. Bączyk, E. Fojcik-Mastalska (red.), L. Góral, J. Pisuliński, W. Pyzioł, Prawo bankowe. Komentarz, LexPolonica – komentarz do art. 70 Pr. bank., teza 2). 

W orzecznictwie wskazuje się, że zdolność kredytową ma każdy podmiot, którego stan majątkowy oraz bieżąca i przewidywana w przyszłości efektywność gospodarowania zapewnia wypłacalność, gwarantującą zwrot kredytu wraz z należnymi odsetkami w ustalonym w umowie terminie (wyrok SN z dnia 18 czerwca 1997 r., II CKN 207/97, Pr.Bank. 1998, nr 1, s. 57).

Utrata zdolności kredytowej uprawniająca bank do wypowiedzenia umowy ma dotyczyć kredytobiorcy, a nie przez innej osobę (np. przez poręczyciela).

Na zakończenie należy podkreślić, iż opisywana tutaj możliwość wypowiedzenia umowy kredytowej w sytuacji utraty zdolności kredytowej wynika z ustawy – Prawo bankowe. Przepis art. 75 Prawa bankowego współkształtuje (obok postanowień umowy) treść stosunku kredytowego. Oznacza to, że do wypowiedzenia umowy kredytu ze względu na utratę zdolności kredytowej nie jest konieczne uprzednie zamieszczanie tego typu postanowienia w umowie kredytowej.

Nie mniej jednak strony umieszczają tego typu zapisy w umowach kredytowych. W związku z tym należy wskazać, że co do zasady sposób rozumienia pojęcia zdolności kredytowej nie zmieni w przypadku umownego zastrzeżenia możliwości wypowiedzenia umowy w przypadku utraty zdolności kredytowej.

Marek Pasiński - Radca Prawny,

Mirosław Gumularz - Aplikant Radcowski

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
BCC ostrzega: firmy muszą przyspieszyć wdrażanie KSeF. Ustawa już po pierwszym czytaniu w Sejmie

Prace legislacyjne nad ustawą wdrażającą Krajowy System e-Faktur (KSeF) wchodzą w końcową fazę. Sejm skierował projekt nowelizacji VAT do komisji finansów publicznych, która pozytywnie go zaopiniowała wraz z poprawkami.

Zakupy w sklepie stacjonarnym a reklamacja. Co może konsument?

Od wielu lat obowiązuje ustawa o prawach konsumenta. W wyniku implementowania do polskiego systemu prawa regulacji unijnej, od 1 stycznia 2023 r. wprowadzono do tej ustawy bardzo ważne, korzystne dla konsumentów rozwiązania.

Ponad 650 tys. firm skorzystało z wakacji składkowych w pierwszym półroczu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że w pierwszym półroczu 2025 r. z wakacji składkowych skorzystało 657,5 tys. przedsiębiorców. Gdzie można znaleźć informacje o uldze?

Vibe coding - czy AI zredukuje koszty tworzenia oprogramowania, a programiści będą zbędni?

Kiedy pracowałem wczoraj wieczorem nad newsletterem, do szablonu potrzebowałem wołacza imienia – chciałem, żeby mail zaczynał się od “Witaj Marku”, zamiast „Witaj Marek”. W Excelu nie da się tego zrobić w prosty sposób, a na ręczne przerobienie wszystkich rekordów straciłbym długie godziny. Poprosiłem więc ChatGPT o skrypt, który zrobi to za mnie. Po trzech sekundach miałem działający kod, a wołacze przerobiłem w 20 minut. Więcej czasu zapewne zajęłoby spotkanie, na którym zleciłbym komuś to zadanie. Czy coraz więcej takich zadań nie będzie już wymagać udziału człowieka?

REKLAMA

Wellbeing, który naprawdę działa. Arłamów Business Challenge 2025 pokazuje, jak budować silne organizacje w czasach kryzysu zaangażowania

Arłamów, 30 czerwca 2025 – „Zaangażowanie pracowników w Polsce wynosi jedynie 8%. Czas przestać mówić o benefitach i zacząć praktykować realny well-doing” – te słowa Jacka Santorskiego, psychologa biznesu i społecznego, wybrzmiały wyjątkowo mocno w trakcie tegorocznej edycji Arłamów Business Challenge.

Nie uczą się i nie pracują. Polscy NEET często są niewidzialni dla systemu

Jak pokazuje najnowszy raport Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, około 10% młodych Polaków nie uczy się ani nie pracuje. Kim są polscy NEET i dlaczego jest to realny problem społeczny?

Polska inwestycyjna zapaść – co hamuje rozwój i jak to zmienić?

Od 2015 roku stopa inwestycji w Polsce systematycznie spada. Choć może się to wydawać abstrakcyjnym wskaźnikiem makroekonomicznym, jego skutki odczuwamy wszyscy – wolniejsze tempo wzrostu gospodarczego, mniejszy przyrost zamożności, trudniejsza pogoń za Zachodem. Dlaczego tak się dzieje i czy można to odwrócić? O tym rozmawiali Szymon Glonek oraz dr Anna Szymańska z Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Firma za granicą jako narzędzie legalnej optymalizacji podatkowej. Fakty i mity

W dzisiejszych czasach, gdy przedsiębiorcy coraz częściej stają przed koniecznością konkurowania na globalnym rynku, pojęcie optymalizacji podatkowej staje się jednym z kluczowych elementów strategii biznesowej. Wiele osób kojarzy jednak przenoszenie firmy za granicę głównie z próbą unikania podatków lub wręcz z działaniami nielegalnymi. Tymczasem, właściwie zaplanowana firma za granicą może być w pełni legalnym i etycznym narzędziem zarządzania obciążeniami fiskalnymi. W tym artykule obalimy popularne mity, przedstawimy fakty, wyjaśnimy, które rozwiązania są legalne, a które mogą być uznane za agresywną optymalizację. Odpowiemy też na kluczowe pytanie: czy polski przedsiębiorca faktycznie zyskuje, przenosząc działalność poza Polskę?

REKLAMA

5 sprawdzonych metod pozyskiwania klientów B2B, które działają w 2025 roku

Pozyskiwanie klientów biznesowych w 2025 roku wymaga elastyczności, innowacyjności i umiejętnego łączenia tradycyjnych oraz nowoczesnych metod sprzedaży. Zmieniające się preferencje klientów, rozwój technologii i rosnące znaczenie relacji międzyludzkich sprawiają, że firmy muszą dostosować swoje strategie, aby skutecznie docierać do nowych odbiorców. Dobry prawnik zadba o zgodność strategii z przepisami prawa oraz zapewni ochronę interesów firmy. Oto pięć sprawdzonych metod, które pomogą w pozyskiwaniu klientów w obecnym roku.

Family Business Future Summit - podsumowanie po konferencji

Pod koniec kwietnia niniejszego roku, odbyła się druga edycja wydarzenia Family Business Future Summit, które dedykowane jest przedsiębiorczości rodzinnej. Stolica Warmii i Mazur przez dwa dni gościła firmy rodzinne z całej Polski, aby esencjonalnie, inspirująco i innowacyjne opowiadać i rozmawiać o sukcesach oraz wyzwaniach stojących przed pionierami polskiej przedsiębiorczości.

REKLAMA