REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Jakie są podstawowe zasady wykonywania umów?

Subskrybuj nas na Youtube
Wierzyciel może nie przyjąć świadczenia spełnionego w niewłaściwym miejscu, a nawet jeżeli przyjmie, to przysługuje mu odszkodowanie, jeżeli wykaże, że poniósł z tego tytułu szkodę.
Wierzyciel może nie przyjąć świadczenia spełnionego w niewłaściwym miejscu, a nawet jeżeli przyjmie, to przysługuje mu odszkodowanie, jeżeli wykaże, że poniósł z tego tytułu szkodę.

REKLAMA

REKLAMA

Niewłaściwy sposób wykonania umowy może sprawić, że choć praca lub wpłata została fizycznie wykonana, nie ma ona mocy zamknięcia umowy. W skrajnych przypadkach może to skutkować nawet odszkodowaniem dla drugiej strony umowy.

Miejsce wykonania umowy

Miejsce spełnienia świadczenia wynika z umowy lub z właściwości czynności prawnej (art. 454 § 1 zd. 1 kodeksu cywilnego). Jeżeli brak powyższych przesłanek, świadczenie niepieniężne powinno być spełnione w miejscu, w którym w chwili powstania zobowiązania dłużnik miał zamieszkanie lub siedzibę (art. 454 § 1 zd. 1 kodeksu cywilnego). Przy świadczeniu pieniężnym dłużnik ma obowiązek spełnić je w miejscu zamieszkania lub w siedzibie wierzyciela w chwili spełnienia świadczenia (art. 454 § 1 zd. 2 kodeksu cywilnego). Jeżeli zobowiązanie ma związek z przedsiębiorstwem dłużnika lub wierzyciela, o miejscu spełnienia świadczenia rozstrzyga siedziba przedsiębiorstwa (art. 454 § 1 zd. 2 kodeksu cywilnego). Jeżeli zobowiązanie ma związek z przedsiębiorstwem zarówno dłużnika, jak i wierzyciela, należy stosować odpowiednio regulację wskazaną w art. 454 § 1 kodeksu cywilnego.

REKLAMA

Zobacz: Jakie warunki decydują o ważności umowy przedwstępnej?

Wierzyciel może nie przyjąć świadczenia spełnionego w niewłaściwym miejscu, a nawet jeżeli przyjmie, to przysługuje mu odszkodowanie, jeżeli wykaże, że poniósł z tego tytułu szkodę (np. dodatkowe koszty transportu).

REKLAMA

Od miejsca wykonania (spełnienia) zobowiązania (w przypadku zobowiązania pieniężnego - zapłaty) należy odróżnić miejsce świadczenia (płatności); to w tym miejscu dłużnik zachowuje się (podejmuje wszelkie niezbędne czynności) w sposób prowadzący do należytego wykonania zobowiązania.

Dłużnik posiadający rachunek bankowy w banku w Krakowie ma zapłacić przelewem kwotę 1000 zł wierzycielowi na jego rachunek w banku w Częstochowie. Dłużnik wydaje w swoim banku w Krakowie polecenie przelewu. Miejscem wykonania zobowiązania (zapłaty) jest Częstochowa, zaś miejscem płatności jest Kraków.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Czas wykonania umowy

REKLAMA

Czas spełnienia zobowiązania wynika najczęściej z umowy. Może być określony konkretnie (data dzienna) lub przez podanie pewnego zdarzenia w przyszłości (np. śmierć dotychczasowego najemcy). Jeżeli brak określenia w umowie, to świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela (tzn. bez nieuzasadnionego odwlekania). Termin może zależeć od wypowiedzenia umowy (zob. np. art. 723 kodeksu cywilnego dotyczący pożyczki).

Z chwilą nadejścia terminu świadczenie staje się wymagalne: wierzyciel może skutecznie żądać zaspokojenia, dłużnik ma realny obowiązek spełnić świadczenie. Tak więc odsetki od nieterminowej zapłaty można naliczać od dnia następnego po terminie zapłaty. Jednak istnieje wyjątek. Zgodnie z ustawą o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, jeżeli strony przewidziały w umowie termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, wierzyciel może żądać odsetek ustawowych począwszy od 31. dnia po spełnieniu swojego świadczenia niepieniężnego i doręczeniu dłużnikowi faktury lub rachunku – do dnia zapłaty, ale nie dłuższy niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego (art. 5 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych).

Dowiedz się Czy pozwalać klientom na negocjowanie zawieranych umów?

Jeżeli dłużnik nie dokona, w terminie określonym w umowie, zapłaty na rzecz wierzyciela, który spełnił określone w umowie świadczenie niepieniężne, wierzycielowi przysługują bez osobnego wezwania odsetki ustawowe skarbowe, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki (art. 7 tejże ustawy). Strony nie mogą dokonać czynności prawnej, która ograniczałaby (wyłączałaby) uprawnienia wierzyciela lub obowiązki dłużnika w tym zakresie (art. 9 tejże ustawy).

Od terminu wykonania zobowiązania (zapłaty) należy odróżnić termin spełnienia świadczenia (płatności), przez który należy rozumieć termin, w którym dłużnik zachowuje się w sposób prowadzący do należytego wykonania zobowiązania. W obrocie bezgotówkowym uznanie rachunku wierzyciela ma klasyczną konstrukcję zapłaty.

Sposób wykonania umowy

Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią w sposób odpowiadający: (a) celowi społeczno-gospodarczemu, (b) zasadom współżycia społecznego, (c) zwyczajom, jeśli takie istnieją (art. 354 § 1 kodeksu cywilnego – dalej powołania na tę samą ustawę).

Obowiązkiem wierzyciela jest lojalność wobec dłużnika, co oznacza, że co najmniej nie powinien on przeszkadzać w wykonywaniu zobowiązania przez dłużnika, a w szczególnych przypadkach wynikających bądź z umowy, bądź z właściwości stosunku, bądź z ustawy, współdziałać (art. 354 § 2). Na przykład w umowie o dzieło, jeżeli wykonawca ma wykonać meble z materiałów powierzonych przez zamawiającego, to obowiązkiem zamawiającego jest dostarczenie materiału w takim terminie i takiej jakości, by dłużnik mógł zmieścić się ze swoim wykonaniem w terminie zakreślonym umową.

Dłużnik jest zobowiązany do należytej staranności, a więc staranności wymaganej ogólnie w tego rodzaju stosunkach (art. 355 § 1). Jeżeli dłużnik prowadzi działalność gospodarczą, a zobowiązanie powstało w jej ramach, to zaostrza się dla niego kryteria staranności poprzez uwzględnienie zawodowego charakteru tej działalności (art. 355 § 2).

Jeżeli dłużnik ma względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju, to przy spełnianiu świadczenia może wskazać, który dług chce zaspokoić. Wierzyciel może jednak otrzymane świadczenie zaliczyć przede wszystkim na poczet zaległych należności ubocznych związanych z tym długiem (np. odsetki) oraz na zalegające świadczenia główne (art. 451 § 1). Jeżeli dłużnik nie wskazał, który z kilku długów chce zaspokoić, a przyjął pokwitowanie, w którym wierzyciel zaliczył otrzymane świadczenie na poczet jednego z tych długów, to dłużnik nie może już żądać zaliczenia na poczet innego długu (art. 451 § 2). W braku oświadczenia dłużnika lub wierzyciela spełnione świadczenie zalicza się przede wszystkim na poczet długu wymagalnego, a jeżeli jest kilka długów wymagalnych, to na poczet najdawniej wymagalnego, ale nieprzedawnionego, o ile taki istnieje.

Wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia częściowego, chociażby cała wierzytelność była już wymagalna (art. 450). Odmowa przyjęcia zaoferowanej części świadczenia skutkować będzie popadnięciem wierzyciela w zwłokę, a więc np. przy zobowiązaniu pieniężnym nie będzie mógł od momentu odmowy naliczać odsetek za opóźnienie. Wierzyciel może odmówić przyjęcia części świadczenia tylko wtedy, kiedy przyjęcie części naruszałoby jego uzasadniony interes.

Polecamy serwis Windykacja

Osoby uczestniczące w wykonaniu umowy

Z punktu widzenia prawa nie ma znaczenia, kto będzie wykonywał świadczenie – dłużnik osobiście czy osoba trzecia, która nawet dłużnika nie zna. Jednak w określonych wypadkach wierzyciel może żądać osobistego świadczenia przez dłużnika:

  • gdy wynika to z treści czynności prawnej (umowy);
  • gdy wynika to z ustawy, np. zasadniczo: zlecenie, por. art. 738 § 1;
  • gdy wynika to z właściwości świadczenia; np. wierzyciel chce otrzymać obraz namalowany przez panią X, a nie przez inną osobę (art. 356 § 1).

Wierzyciel może oczywiście wskazać osobę, która będzie uprawniona do odebrania świadczenia w jego imieniu. Wówczas świadczenie spełnione do rąk osoby, która pokazuje pokwitowanie wierzyciela, zwalnia dłużnika (art. 464). Gdy jednak dłużnik spełni świadczenie do rąk osoby trzeciej nieuprawnionej, nie będzie zwolniony od świadczenia, a zobowiązanie nie wygaśnie. Należy jednak podkreślić, że jeżeli wierzyciel skorzysta z tego spełnienia świadczenia, to w zakresie, w jakim skorzystał, dłużnik będzie zwolniony (art. 452).

Dowód wykonania zobowiązania

Obowiązek udowodnienia, że zobowiązanie zostało wykonane, obciąża dłużnika, bo on wywodzi z tego skutki prawne dla siebie (art. 6). Dlatego kodeks cywilny upoważnił dłużnika do żądania pokwitowania wykonania zobowiązania, a jeżeli wykaże interes prawny, że jest mu potrzebne to pokwitowanie w szczególnej formie, to wówczas może żądać takiej formy (art. 462). Koszty pokwitowania obciążają dłużnika. Jeżeli wierzyciel odmawia pokwitowania, to dłużnik może się powstrzymać ze spełnieniem świadczenia albo złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego.

Artykuł pochodzi z książki „Rachunkowość finansowa i podatkowa. Nowe wydanie 2010” Teresy Cebrowskiej (red. nauk.) (Wydawnictwo C.H. Beck, 2010). Wykorzystanie za wiedzą Wydawcy.

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zmiany w amortyzacji aut od 2026 r. – jak nie stracić 20 tys. zł na samochodzie firmowym?

Od 1 stycznia 2026 r. nadchodzi rewolucja dla przedsiębiorców. Zmiany w przepisach sprawią, że auta spalinowe staną się znacznie droższe w rozliczeniu podatkowym. Nowe, niższe limity amortyzacji i leasingu mogą uszczuplić kieszeń firmy o nawet 20 tys. zł w ciągu kilku lat. Co zrobić jeszcze w 2025 r., żeby uniknąć dodatkowych kosztów i utrzymać maksymalne odliczenia? Poniżej znajdziesz praktyczny poradnik.

Obcokrajowcy wciąż chętnie zakładają w Polsce małe firmy. Głównie są to Ukraińcy i Białorusini [DANE Z CEIDG]

Obcokrajowcy wciąż chętnie zakładają w Polsce małe firmy. Głównie są to Ukraińcy i Białorusini [DANE Z CEIDG]. W pierwszej połowie br. 21,5 tys. wniosków dotyczących założenia jednoosobowej działalności gospodarczej wpłynęło do rejestru CEIDG od osób, które mają obywatelstwo innego państwa. To 14,4% wszystkich zgłoszeń w tym zakresie.

Hossa na giełdzie w 2025 r. Dlaczego Polacy nie korzystają z tego okresu? Najwięcej zarabiają zagraniczni inwestorzy

Na warszawskiej giełdzie trwa hossa. Dlaczego Polacy nie korzystają z tego okresu? Najwięcej zarabiają u nas zagraniczni inwestorzy. Co musi się w Polsce zmienić, aby ludzie zaczęli inwestować na giełdzie?

Umowy PPA w 2025 r. – korzyści i ryzyka dla małych i średnich firm w Polsce

Płacisz coraz wyższe rachunki za prąd? Coraz więcej firm w Polsce decyduje się na umowy PPA, czyli długoterminowe kontrakty na energię z OZE, które mogą zagwarantować stałą cenę nawet na 20 lat. To szansa na przewidywalne koszty i lepszy wizerunek, ale też zobowiązanie wymagające spełnienia konkretnych warunków. Sprawdź, czy Twoja firma może na tym skorzystać.

REKLAMA

Rezygnują z własnej działalności na rzecz umowy o pracę. Sytuacja jest trudna

Sytuacja jednoosobowych działalności gospodarczych jest trudna. Coraz więcej osób rezygnuje i wybiera umowę o pracę. W 2025 r. wpłynęło blisko 100 tysięcy wniosków o zamknięcie jednoosobowej działalności gospodarczej. Jakie są bezpośrednie przyczyny takiego stanu rzeczy?

Umowa Mercosur może osłabić rynek UE. O co chodzi? Jeszcze 40 umów handlowych należy przejrzeć

Umowa z krajami Mercosur (Argentyną, Brazylią, Paragwajem i Urugwajem) dotyczy partnerstwa w obszarze handlu, dialogu politycznego i współpracy sektorowej. Otwiera rynek UE na produkty z tych państw, przede wszystkim mięso i zboża. Rolnicy obawiają się napływu tańszych, słabszej jakości produktów, które zdestabilizują rynek. UE ma jeszcze ponad 40 umów handlowych. Należy je przejrzeć.

1 października 2025 r. w Polsce wchodzi system kaucyjny. Jest pomysł przesunięcia terminu lub odstąpienia od kar

Dnia 1 października 2025 r. w Polsce wchodzi w życie system kaucyjny. Rzecznik MŚP przedstawia szereg obaw i wątpliwości dotyczących funkcjonowania nowych przepisów. Jest pomysł przesunięcia terminu wejścia w życie systemu kaucyjnego albo odstąpienia od nakładania kar na jego początkowym etapie.

Paragony grozy a wakacje 2025 na półmetku: więcej rezerwacji, dłuższe pobyty i stabilne ceny

Wakacje 2025 na półmetku: więcej rezerwacji, dłuższe pobyty i stabilne ceny. Mimo pojawiających się w mediach “paragonów grozy”, sierpniowy wypoczynek wciąż można zaplanować w korzystnej cenie, zwłaszcza rezerwując nocleg bezpośrednio.

REKLAMA

150 tys. zł dofinansowania! Dla kogo i od kiedy można składać wnioski?

Zakładasz własny biznes, ale brakuje Ci środków na start? Nie musisz od razu brać drogiego kredytu. W Polsce jest kilka źródeł finansowania, które mogą pomóc w uruchomieniu działalności – od dotacji i tanich pożyczek, po prywatnych inwestorów i crowdfunding. Wybór zależy m.in. od tego, czy jesteś bezrobotny, mieszkasz na wsi, czy może planujesz innowacyjny startup.

W pół roku otwarto ponad 149 tys. jednoosobowych firm. Do tego wznowiono przeszło 102 tys. [DANE Z CEIDG]

Jak wynika z danych Ministerstwa Rozwoju i Technologii (MRiT), w pierwszej połowie 2025 roku do rejestru CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) wpłynęło 149,1 tys. wniosków dotyczących założenia jednoosobowej działalności gospodarczej. To o 1% mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku, kiedy takich przypadków było 150,7 tys. Co to oznacza?

REKLAMA