Zasady wykonywania prawa głosu w spółce akcyjnej – uprzywilejowanie, zawieszenie oraz ograniczenie prawa głosu

Zgodnie z przepisami, akcja daje prawo do jednego głosu na walnym zgromadzeniu. Tak więc akcjonariusz, który posiada więcej akcji, ma jednocześnie większą siłę decyzyjną w spółce. Taki jest podstawowy mechanizm funkcjonowania akcjonariusza w spółce.

Uprawnienie, jakim jest posiadanie akcji w spółce przysługuje od dnia pełnego ich pokrycia, chyba że statut stanowi inaczej. Statut może bowiem zarówno uprzywilejować akcje, przyznając konkretnym akcjom większą ilość głosów, całkowicie pozbawić akcje prawa głosu, jak również ograniczyć prawo głosu akcjonariuszy dysponujących powyżej jednej dziesiątej ogółu głosów w spółce.

Uprzywilejowanie akcji polega na tym, że  jednej akcji można przyznać więcej niż jeden głos, ale nie więcej niż dwa głosy. Tak więc akcjonariusz posiadający akcje uprzywilejowane może swoje głosy wykonywanie tymi akcjami liczyć niejako podwójnie.

Zobacz: Umorzenie akcji - jak i kiedy?

Warto przy tym pamiętać, że uprzywilejowanie w zakresie prawa głosu nie dotyczy spółki publicznej, czyli takiej w której co najmniej jedna akcja jest zdematerializowana w rozumieniu przepisów ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, z wyjątkiem spółki, której akcje zostały zarejestrowane na podstawie art. 5a ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Pozbawienie prawa głosu (tzw. akcje nieme) może mieć miejsce wobec akcji uprzywilejowanej w zakresie dywidendy, czyli takiej akcji, która przyznaje uprawnionemu z niej dywidendę, która przewyższa nie więcej niż o połowę dywidendę przeznaczoną do wypłaty akcjonariuszom uprawnionym z akcji nieuprzywilejowanych.

Akcjonariusz może być również pozbawiony prawa głosu jeżeli jego akcje obciążone są zastawem lub użytkowaniem, a także wówczas gdy sam posiada swoje akcje, czyli w sytuacji posiadania przez spółkę akcji własnych.

Nieco bardziej skomplikowana sytuacja ma miejsce w przypadku ograniczenia prawa głosu. Może ono mieć miejsce zarówno w wyniku wykonywania postanowień statutu spółki, jak również w związku z zawarciem stosownej umowy

W statucie może znaleźć się postanowienia ograniczające prawo głosu akcjonariuszy dysponujących powyżej jednej dziesiątej ogółu głosów w spółce. W takim wypadku do liczby głosów jakimi dysponuje akcjonariusz dolicza się wówczas głosy przysługujące mu jako zastawnikowi lub użytkownikowi lub na podstawie innego tytułu prawnego.

Ograniczenie może również dotyczyć innych osób, dysponujących prawem głosu jako zastawnik, użytkownik lub na podstawie innych tytułów prawnych.