Odpowiedzialność karna w spółkach

Niezgłoszenie upadłości

Kto, będąc członkiem zarządu spółki albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółki handlowej pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki - podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny.

Przestępstwo to można popełnić tylko przez zaniechanie. Można je popełnić z winy umyślnej, w zamiarze bezpośrednim lub ewentualnym. To przestępstwo formalne, bezskutkowe.

Sprawcami przestępstwa mogą być tylko członkowie zarządu albo likwidatorzy. Można wywnioskować, że sprawcami mogą być członkowie zarządu spółki kapitałowej oraz likwidatorzy każdej spółki handlowej. Należy jednak zaznaczyć, że obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie spółki handlowej dotyczy każdej osoby, która ma prawo reprezentować spółkę handlową sama lub łącznie z osobami trzecimi.

Przestępstwo mogą popełnić wszyscy członkowie zarządu, ale ich odpowiedzialność jest indywidualna. Indywidualność dotyczy świadomości członka zarządu istnienia przesłanek do zgłoszenia wniosku o upadłość.

Ogłoszenie nieprawdziwych danych

Kolejne przestępstwo polega na ogłaszaniu lub przedstawianiu organom spółki, władzom państwowym lub osobom powołanym do rewizji nieprawdziwych danych. Chroni się więc prawidłowość, jawność życia gospodarczego.

Przestępstwo to dotyczy osób wykonujących obowiązki wymienione w tytule III (Spółki kapitałowe) i IV (Łączenie, podział i przekształcanie spółek) Kodeksu spółek handlowych. Obowiązki te polegają na ogłaszaniu określonych informacji, przedstawianiu ich organom państwowym lub osobom wykonującym czynności z zakresu kontroli finansowej. Zajmują się tym członkowie zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej i likwidatorzy. To przestępstwo indywidualne i formalne.

Ogłoszenia związane z działalnością spółek, które wymagane są przez prawo, powinny być dokonywane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Przedstawianie nieprawdziwych danych organom spółki dotyczy szerszego kręgu podmiotów. Odpowiedzialności na tej podstawie może podlegać pracownik spółki, który złoży radzie nadzorczej fałszywe sprawozdania lub wyjaśnienia czy likwidatorzy, którzy w bilansie otwarcia likwidacji zamieścili nieprawdziwe informacje.

Natomiast składanie fałszywych danych organom państwowym (np. urzędowi skarbowemu) dotyczy zarządu i likwidatorów. Istnieją przepisy nakładające obowiązki przekazywania informacji organom państwowym przez inne podmioty, np. biegłych rewidentów.