REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Roszczenia wekslowe w postępowaniu nakazowym a przedmiotowa zmiana powództwa

Marek Pasiński
Radca prawny
Przemysław Gorzko
roszczenia wekslowe w postępowaniu
roszczenia wekslowe w postępowaniu

REKLAMA

REKLAMA

Weksel jest powszechnie stosowaną w obrocie gospodarczym instytucją prawną. Pełni ona wiele różnorakich funkcji m.in. gwarancyjną, zabezpieczającą, płatniczą, które czynią z weksla użyteczne narzędzie ochrony interesów stron umowy. Elementy systemu wekslowego takie jak: rygoryzm, zaostrzona odpowiedzialność obiektywna dłużników, łatwość przenoszenia weksla przez indos, w sposób znaczny wzmacniają pozycję wierzyciela.

Z tych powodów weksle są szczególnie często wykorzystywane przy zawieraniu umów pomiędzy przedsiębiorcami, których przedmiotem są wysokie sumy pieniężne.

REKLAMA

Odrębne postępowanie wekslowe

Z perspektywy wierzyciela weksle zawierają jeszcze jeden istotny atut. Mianowicie kodeks postępowania cywilnego przewiduje postępowanie odrębne dla dochodzenia roszczeń wynikających z takiego dokumentu.

Dochodzenie roszczeń z weksla

Owo postępowanie nakazowe charakteryzuje się o wiele większą szybkością przeprowadzania w porównaniu do trybu procesowego „zwykłego”, jak również relatywnie niższymi kosztami, które obciążają powoda.

REKLAMA

Oprócz tego ograniczenia w zakresie możliwości obrony dłużnika (m.in. prekluzja w przedstawianiu dowodów w ramach zarzutu, co do nakazu) oraz natychmiastowa wykonalność takiego orzeczenia pozwalają na sprawne i skuteczne zaspokojenie wierzyciela.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Skorzystanie z trybu postępowania nakazowego niesie jednakże za sobą dla wierzyciela także szereg zagrożeń, które wskutek nieświadomości strony powodowej mogą prowadzić do oddalenia powództwa. Jednym z takich aspektów jest problematyka zmiany przedmiotowej powództwa o zapłatę na podstawie weksla przedstawionego w postępowaniu nakazowym.

Zgodnie z treścią art. 495§2 k.p.c. po wniesieniu zarzutów od nakazu zapłaty powód nie może już występować z nowymi roszczeniami zamiast lub obok dotychczasowych. Ograniczenie to dotyczy przebiegu postępowania następującego już po przedstawieniu przez pozwanego zarzutów.

REKLAMA

Jest to o tyle istotne, iż w pierwszej fazie postepowania nakazowego, toczy się ono bez udziału pozwanego, a orzeczenie oparte jest w zasadzie tylko na treści przedstawionego weksla. Powód nie ma, zatem w tym momencie szczególnego interesu w zmianie lub rozszerzeniu powództwa. Dopiero na etapie „spornym”, po podniesieniu przez pozwanego zarzutów procesowych, wyłączenie przedmiotowej zmiany może wywołać dla powoda realne szkody.

Art. 495 § 2 k.p.c.: W toku postępowania nie można występować z nowymi roszczeniami zamiast lub obok dotychczasowych. Jednakże w razie zmiany okoliczności powód może żądać zamiast pierwotnego przedmiotu sporu jego wartości lub innego przedmiotu, a w sprawach o świadczenie powtarzające się może nadto rozszerzyć żądanie pozwu o świadczenia za dalsze okresy.

Istnieje jednakże ograniczenie przedmiotowe dla powoda, które funkcjonuje już na etapie wnoszenia powództwa. Powód domagając się w pozwie zapłaty kwoty przewyższającej wartość wynikającą z dokumentu weksla naraża się na to, iż całość jego żądania zostanie rozpatrzona w postepowaniu zwykłym, a nie nakazowym. Wynika to z niemożliwości wydania wyroku częściowego w ramach postępowania nakazowego.

Prawidłowe zaklasyfikowanie danego przypadku procesowego, jako podpadającego lub nie pod wyłączenie z art. 495 § 2 k.p.c., wymaga poprawnego zidentyfikowania pojęcia roszczenia procesowego. Tylko wobec takich ustaleń możliwe jest bowiem określenie co stanowi zmianę lub rozszerzenie powództwa.

Klasycznie rozumiane roszczenie procesowe stanowi żądanie (np. zapłaty, ustalenia istnienia prawa etc.)zawarte w pozwie oraz uzasadniające je okoliczności faktyczne, które zostały przez powoda przedstawione. W tych granicach sąd jest także związany w swoim orzekaniu, gdyż zgodnie z art. 321 k.p.c. nie może orzec o przedmiocie nieobjętym żądaniem lub ponad to żądanie.

Za przekroczenie zakresu związania uważa się również orzeczenie na podstawie innego stanu faktycznego niż ten przytoczony w pozwie (orz. SN z 30.12.1954 r. I C 1729/53). Zgodnie z powyższym przedmiotowa zmiana powództwa ma miejsce zarówno przy zgłoszeniu nowego żądania (zamiast poprzedniego lub obok niego) jak i rozszerzeniu zakresu dotychczasowego.

Co więcej zmianę stanowi także powołanie odmiennego stanu faktycznego na uzasadnienie pierwotnie brzmiącego żądania.

Zastąpienie dotychczasowej podstawy faktycznej jest przedmiotową zmianą, jeżeli z materialnoprawnego punktu widzenia powoduje ono odmienną ocenę żądania tj. zmieniona zostaje podstawa prawna pierwotnego żądania. W ramach przykładu można przytoczyć żądanie zapłaty kwoty 100 tys. zł uzasadnione poniesioną szkodą wynikłą z niewykonania umowy, a następnie zmiana stanu faktycznego na twierdzenie, iż kwota jest zasadna z powodu uzyskania jej przez pozwanego bez tytułu prawnego (nienależne świadczenie w ramach bezpodstawnego wzbogacenia).

Powracając do tematyki weksli można zasadniczo wyróżnić dwie sytuacje, w których pojawia się potrzeba powołania się powoda na odmienny od pierwotnego stan faktyczny.

W pierwszej z nich pozwany w ramach zarzutów nie kwestionuje stricte poprawności dokumentu weksla, a co za tym idzie formalnego (wynikającego z dokumentu) istnienia roszczenia wekslowego, lecz podnosi zarzuty na podstawie okoliczności istniejących poza dokumentem.

Podważenie zasadności (istnienia lub rozmiaru) dochodzenia takiego roszczenia odbywa się, więc poprzez odwołanie do jego powiązania ze stosunkiem podstawowym (np. wypełnienie weksla in blanco niezgodnie z porozumieniem wekslowym).

Weksel in blanco, czyli sposób na ograniczenie ryzyka

W takim przypadku wierzyciel zmuszony jest, w celu wykazania niesłuszności zarzutów, na przytoczenie okoliczności nieobjętych pierwotnie powództwem. Przedstawienie przez wierzyciela dowodów na przysługiwanie mu roszczenia ze stosunku podstawowego jest, bowiem konieczne dla ustalenia istnienia roszczenia wekslowego.

Powód poprzez odwołanie się do innego stanu faktycznego nie przedstawia jakościowo różnego roszczenia, lecz w ten sposób próbuje obronić zasadność pierwotnego roszczenia. Takie działanie nie „podpada”, zatem pod zakres wyłączenia z art. 495 § 2 k.p.c., a co za tym idzie zgłaszanie przez powoda dowodów na te okoliczności jest dopuszczalne.

W drugiej, odmiennie ocenianej sytuacji, pozwany atakuje bezpośrednio istnienie roszczenia wekslowego. Odbywa się to zazwyczaj za pomocą wskazania wad formalnych weksla, które powodują jego nieważność. W razie uwzględnienia takich zarzutów roszczenie wekslowe musi zostać uznane za nieistniejące.

Wierzyciel wobec tak skonstruowanych zarzutów nie jest w stanie uzasadnić swojego żądania procesowego poprzez odwołanie się np. do istniejącego roszczenia ze stosunku podstawowego.

Taka podmiana stanu faktycznego z zapłaty na podstawie weksla na zapłatę na podstawie umowy, będącej tłem gospodarczym dla wystawienia weksla, stanowi niedopuszczalną modyfikację przedmiotową roszczenia procesowego. W obliczu takiego rozstrzygnięcia wierzyciel musi dochodzić swoich ewentualnych praw ze stosunku podstawowego za pomocą odrębnego powództwa.

Istnieje jednakże sposób na zabezpieczenie się powoda przed niemożnością zastąpienia nieważnej podstawy wekslowej roszczenia procesowego. Następuje to poprzez oparcie pozwu na dwóch podstawach faktycznych, a więc skonstruowanie żądania alternatywnego (z weksla i z stosunku podstawowego). Podstawa mająca swoje źródło w stosunku pozawekslowym nie stoi na przeszkodzie wydaniu nakazu zapłaty w oparciu o roszczenie wykazane wekslem.

Jednakże w przypadku zasadności zarzutów prowadzących do nieważności roszczenia wekslowego, powód zachowuje możliwość zgłoszenia dowodów (w terminie 7 dni od doręczenia mu zarzutów) w celu wykazania słuszności drugiej podstawy faktycznej, a co za tym idzie zapobiegnięciu uchyleniu nakazu i oddaleniu powództwa.

Warto w tym miejscu wspomnieć, iż niekwestionowaną korzyścią takiego alternatywnego powództwa jest to, iż drugie potencjalne roszczenie również będzie rozpatrywane w postępowaniu nakazowym.

Co powód zyskuje na postępowaniu nakazowym?

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowe zasady naliczania składki zdrowotnej od 1 stycznia 2025 r. Rząd jest za wprowadzeniem zmian. Co się zmieni?

Nowe zasady naliczania składki zdrowotnej od 1 stycznia 2025 r. Rząd jest za wprowadzeniem zmian. Co się zmieni? Szacuje się, że z tego rozwiązania skorzysta ok. 2,4 mln przedsiębiorców. Rada ministrów przyjęła projekt nowelizacji.

Prognozy na 2025 rok: jakie trendy będą kształtować przyszłość biznesu e-commerce?

Jakie trendy ukształtują branżę e-commerce w nadchodzącym 2025 roku? Jakie narzędzia powinny wykorzystać firmy, żeby się rozwijać?

InPost Pay – rewolucyjna usługa dla Twojego e-sklepu

W dobie ogromnej konkurencji na rynku e-commerce kluczem do sukcesu jest wyróżnienie się i zwiększenie wygody zakupów dla klientów. InPost Pay to rozwiązanie, które może odmienić oblicze Twojego sklepu internetowego, pomagając zwiększyć konwersję dzięki nowoczesnym udogodnieniom. Dowiedz się, dlaczego warto wdrożyć tę usługę i co możesz dzięki niej zyskać!

Wakacje składkowe 2024 tylko za grudzień. Wniosek trzeba złożyć już w listopadzie

Z wakacji składkowych w 2024 roku można skorzystać już tylko za grudzień. Natomiast wniosek trzeba złożyć już w listopadzie. Państwo opłaci składki za jeden miesiąc za mikroprzedsiębiorców i komorników sądowych. Jakie warunki trzeba spełnić?

REKLAMA

Analiza wpływu ryzyka jako narzędzie zarządzania kryzysowego w firmach produkcyjnych [Poradnik]

Firmy produkcyjne, które operują złożonymi procesami, zaawansowanymi technologiami oraz różnorodnymi materiałami, są szczególnie narażone na ryzyko wystąpienia kryzysu. Analiza wpływu ryzyka (ang. Risk Impact Analysis) jest narzędziem, które pozwala firmom oszacować, jakie skutki dla organizacji mogą mieć określone zdarzenia i podjąć kroki w celu ich minimalizacji. Jak firmy produkcyjne mogą wykorzystać to narzędzie, aby skuteczniej zarządzać kryzysami?

Współpraca z agencją SEO - przewodnik

Jak wygląda współpraca z agencją SEO? Co obejmuje? Jak jest rozliczana? Oto przewodnik.

ZUS: 717 wniosków o świadczenie interwencyjne. ZUS wypłacił do tej pory ponad 31 mln 350 tys. zł z tego tytułu. Jak i gdzie złożyć wniosek o świadczenie?

ZUS: 717 wniosków o świadczenie interwencyjne. ZUS wypłacił do tej pory ponad 31 mln 350 tys. zł z tego tytułu. Jak i gdzie złożyć wniosek o świadczenie interwencyjne? Kto może ubiegać się o świadczenie interwencyjne? 

Prowadzisz e-commerce? Pozbądź się poniedziałkowego chaosu i poznaj Weekendowe Nadania!
Uniknij poniedziałkowego chaosu w magazynie! Weekendowe Nadania to innowacyjne rozwiązanie, które usprawni logistykę Twojego e-commerce. Dowiedz się, jak szybciej realizować zamówienia, zwiększyć satysfakcję klientów i zyskać przewagę nad konkurencją. Sprawdź, jak to działa!

REKLAMA

Nastroje w branży rolnej - znowu w dół. [Raport] Polskiej Izby Gospodarczej Maszyn i Urządzeń Rolniczych

Nastroje w branży rolnej - znowu w dół. [Raport] Polskiej Izby Gospodarczej Maszyn i Urządzeń Rolniczych. Rolnicy wziąć ograniczają swoje inwestycje. Zmalał odsetek przedsiębiorców, którzy przewidują poprawę koniunktury w branży

Indeks Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki [odczyt II]: firmy nieprzygotowane na redukcję śladu węglowego, choć odczuwane wsparcie ze strony państwa rośnie

W pierwszym półroczu 2024 r. dekarbonizacja i ochrona środowiska miały rosnące znaczenie w działalności przedsiębiorstw – to wniosek z drugiego odczytu Indeksu Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki. Drugi odczyt wskaźnika wskazuje wartość 61 pkt., gdzie 50 pkt. to wynik neutralny, powyżej 50 - pozytywny, a poniżej 50 - negatywny –  i w stosunku do pierwszego odczytu za rok 2023 nie uległ on zmianie. W drugiej odsłonie Indeksu wzięto pod uwagę odpowiedzi udzielone przez 111 polskich przedsiębiorstw. 

REKLAMA