REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wynagrodzenie za zakaz konkurencji

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Joanna Pysiewicz-Jężak
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy i po jego ustaniu ma za zadanie chronić pracodawcę przed działaniami pracownika, które mogłyby narazić go na szkodę.

Zakaz konkurencji zobowiązuje pracownika do zachowania szczególnej lojalności wobec pracodawcy. Bez niego udowodnienie pracownikowi działania sprzecznego z prawem może okazać się trudne.

REKLAMA

Zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy

REKLAMA

Zgodnie z art. 1011 k.p. w zakresie określonym w odrębnej umowie pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność. Umowa taka pod rygorem nieważności musi być zawarta w formie pisemnej. Uważa się również, że nie ma przeszkód, aby umowa taka była częścią umowy o pracę. Jak wynika z użytych w przepisie sformułowań „pracownik”, „pracodawca”, umowa ta obowiązuje tylko w czasie trwania stosunku pracy i wygasa po jego rozwiązaniu.

REKLAMA

Za działalność konkurencyjną może być uznane działanie pracownika podjęte na jakiejkolwiek podstawie prawnej, czyli prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej, zawarcie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej z firmą konkurencyjną czy członkowstwo w organach konkurencyjnych spółek.

Nasuwa się pytanie, czy pracownikowi należy się od pracodawcy wynagrodzenie za zakaz konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy. Kodeks pracy nie reguluje tej kwestii. Uważa się, że zakaz konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy powinien być nieodpłatny, gdyż wiąże się ściśle z umową o pracę i wypłacanym wynagrodzeniem za pracę. Oznacza to, że pracodawca nie ma obowiązku wypłaty dodatkowego wynagrodzenia. Jednak, jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z 10 października 2002 r. (I PKN 560/01, OSNP - wkł. 2003/3/8), umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy może być umową odpłatną, jeśli strony wyraźnie tak postanowią w umowie. Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji nie może stanowić części wynagrodzenia zasadniczego pracownika. Ponadto przy ustalaniu wysokości odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji obowiązującego w czasie trwania stosunku pracy nie ma zastosowania art. 1012 § 3 k.p. określający minimalną wysokość odszkodowania należnego pracownikowi objętemu zakazem konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Natomiast w wyroku z 11 maja 2005 r. Sąd Najwyższy przyjął, że pracownik ma prawo do odszkodowania ustalonego w umowie o zakazie konkurencji z niepubliczną spółką handlową, choćby mogło być ocenione jako wygórowane (III PK 27/05, OSNP 2006/9-10/141).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody na zasadach określonych w Kodeksie pracy (odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy - art. 114-122 k.p.).

Ponadto, skutkiem naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji wynikającego z umowy zawartej z pracodawcą może być rozwiązanie stosunku pracy. W wyroku z 1 lipca 1998 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że podjęcie działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony zarówno wtedy, gdy pracownik prowadzi ją wbrew umowie o zakazie konkurencji, jak również wtedy gdy takiej umowy strony stosunku pracy nie zawarły (I PKN 218/98, OSNP 1999/15/480).

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy

W art. 1012 k.p. ustawodawca przewidział możliwość zawarcia umowy między pracodawcą a pracownikiem o zakazie konkurencji, która będzie obowiązywać pracownika po ustaniu stosunku pracy.

Zakaz ten dotyczy pracownika mającego w trakcie trwania stosunku pracy dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Ustawodawca nie wyjaśnia pojęcia „szczególnie ważne informacje”. Przyjmuje się jednak ogólnie, że informacje te mogą dotyczyć konkretnej wiedzy technicznej z danej dziedziny, umiejętności wykonania lub wyprodukowania czegoś, kompetencję, biegłość, określanej mianem „know-how”.

Umowa ta powinna być pod rygorem nieważności sporządzona na piśmie. Strony mogą ja zawrzeć już przy nawiązywaniu stosunku pracy, jak i w czasie jego trwania.

Zakaz działalności konkurencyjnej obejmuje zarówno prowadzenie indywidualnej, konkurencyjnej działalności gospodarczej w granicach określonych umową, podejmowania zatrudnienia w ramach stosunku pracy, jak również świadczenia pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną w stosunku do pracodawcy.

W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość wynagrodzenia (zwanego odszkodowaniem) należnego pracownikowi od pracodawcy.

Kodeks pracy przewiduje, że odszkodowanie wypłacane pracownikowi przez pracodawcę nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach lub w inny sposób ustalony w umowie (np. jednorazowo).

Zakaz konkurencji obowiązujący po ustaniu stosunku pracy przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki zawarto umowę, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania. Również pracownik może zrzec się prawa do odszkodowania ustalonego w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, jeżeli jest to połączone ze zwolnieniem go przez pracodawcę z zakazu podejmowania działalności konkurencyjnej (wyrok SN z 7 września 2005 r., II PK 296/04, OSNP 2006/13-14/208).

WaŻne!

Określenie w umowie odszkodowania w wysokości niższej niż przewidziana w Kodeksie pracy (czyli niższej od 25% wynagrodzenia) lub całkowity brak postanowienia o odszkodowaniu może powodować, że pracownik będzie miał roszczenie o odszkodowanie w wysokości kodeksowej lub nieważność całej umowy o zakazie konkurencji.

Złamanie zakazu przez pracownika

Kwestia odpowiedzialności byłego pracownika, który mimo ciążącego na nim obowiązku podjął pracę lub działalność konkurencyjną, jest sporna zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie. Niektórzy autorzy twierdzą, że były pracownik odpowiada na zasadach przewidzianych w Kodeksie pracy, inni, że na zasadach ogólnych z Kodeksu cywilnego.

Sporna jest również możliwość wprowadzenia w umowie kary umownej za niedopełnienie obowiązku powstrzymania się od działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy. W wyroku z 10 października 2003 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej na rzecz byłego pracodawcy w razie niewykonania lub nienależytego wykonania przez byłego pracownika obowiązku powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej (I PK 528/02, OSNP 2004/19/336). Stanowisko to potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 5 kwietnia 2005 r. (I PK 196/04, OSNP 2005/22/354).

Joanna Pysiewicz-Jężak

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rewolucyjne zmiany w prowadzeniu księgi przychodów i rozchodów

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt nowego rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (KPiR), co oznacza, że już od 1 stycznia 2026 r. zmieni się sposób ich prowadzenia.

Apteki odzyskają prawo reklamowania swojej działalności. bo obecne zakazy są sprzeczne z prawem unijnym

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie C-200/24, w którym jednoznacznie uznał, że obowiązujący w Polsce całkowity zakaz reklamy aptek narusza prawo Unii Europejskiej. To ważny moment dla rynku aptecznego i swobody działalności gospodarczej w Polsce.

Kryzys się skończył, inflacja wyhamowała, a mimo to kradzieży sklepowych jest coraz więcej

Kradzieże w sklepach wciąż są dla branży handlowej wielkim problemem. Choć kryzys się skończył, inflacja wygasa, złodzieje nie rezygnują. Kradną nie tylko kosmetyki czy alkohole - na handel, ale nadal na dużą skalę przedmiotem kradzieży są artykuły spożywcze.

Branża budowlana: mimo działań prewencyjnych liczba wypadków przy pracy nie chce spadać

Brokerzy ubezpieczeniowi alarmują> Firmy budowlane nieraz bagatelizują skalę oraz prawdopodobieństwo wypadków i zawierają ubezpieczenia OC działalności z niskimi sumami gwarancyjnymi i limitami. Tymczasem rośnie liczba wypadków ze skutkiem śmiertelnym.

REKLAMA

Rząd opóźnia obowiązek raportowania ESG. Raportowanie dopiero od 2028 i 2029 r. [projekt ustawy przyjęty przez Radę Ministrów]

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy odraczający o dwa lata obowiązek raportowania ESG dla firm. Nowe przepisy mają ograniczyć biurokratyczne obciążenia i dać przedsiębiorcom więcej czasu na dostosowanie się do unijnych regulacji.

Jak założyć klub fitness lub siłownię? [Poradnik eksperta]

Obecnie w Polsce działa ponad trzy tysiące siłowni i klubów fitness, z czego przeważająca większość funkcjonuje w ramach większych sieci. Dbanie o zdrowie i kondycję fizyczną stało się globalnym i nieprzemijającym trendem, co można zawdzięczać m.in. influencerom z branży fitness (trenerom i instruktorom).

Dlaczego Polacy nie ufają zagranicznym sklepom online? [Raport]

Zagraniczne firmy napotykają na poważną barierę na polskim rynku e-commerce – brak zaufania. Aż 2/3 Polaków unika zakupów w zagranicznych e-sklepach z obawy o zwroty, reklamacje i autentyczność produktów. Kluczową rolę w decyzjach zakupowych odgrywają opinie innych klientów. Pokonanie tej nieufności to klucz do sukcesu w polskim e-handlu.

Rząd podwyższy w 2026 r. płacę minimalną tylko o wskaźnik inflacji - przedsiębiorcy chwalą takie rozwiązanie, dlaczego

Płaca minimalna w 2026 roku wzrośnie o 140 złotych brutto do kwoty 4806 złotych. To mniejszy wzrost niż w minionych latach, ale przedsiębiorcy przyznają, że jest to kompromis pomiędzy możliwościami przedsiębiorców, a oczekiwaniami pracowników.

REKLAMA

Szczęście i spełnienie może iść w parze

Rozmowa z dr Mary E. Anderson, autorką książki „Radość osiągania” – o tym, jak być szczęśliwym wysoko efektywnym człowiekiem.

Ludzie wciąż listy piszą, ale polecone wysyłają głównie urzędy. Rynek pocztowy w Polsce ma się dobrze

Jednak główną siłą napędową pozostają wciąż usługi kurierskie, które odpowiadają za 73,3 proc. wartości rynku i 56,5 proc. jego wolumenu. Mimo dominacji tego segmentu, istotną rolę wciąż odgrywają przesyłki listowe.

REKLAMA