REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wynagrodzenie za zakaz konkurencji

Joanna Pysiewicz-Jężak
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy i po jego ustaniu ma za zadanie chronić pracodawcę przed działaniami pracownika, które mogłyby narazić go na szkodę.

Zakaz konkurencji zobowiązuje pracownika do zachowania szczególnej lojalności wobec pracodawcy. Bez niego udowodnienie pracownikowi działania sprzecznego z prawem może okazać się trudne.

REKLAMA

Zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy

REKLAMA

Zgodnie z art. 1011 k.p. w zakresie określonym w odrębnej umowie pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność. Umowa taka pod rygorem nieważności musi być zawarta w formie pisemnej. Uważa się również, że nie ma przeszkód, aby umowa taka była częścią umowy o pracę. Jak wynika z użytych w przepisie sformułowań „pracownik”, „pracodawca”, umowa ta obowiązuje tylko w czasie trwania stosunku pracy i wygasa po jego rozwiązaniu.

REKLAMA

Za działalność konkurencyjną może być uznane działanie pracownika podjęte na jakiejkolwiek podstawie prawnej, czyli prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej, zawarcie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej z firmą konkurencyjną czy członkowstwo w organach konkurencyjnych spółek.

Nasuwa się pytanie, czy pracownikowi należy się od pracodawcy wynagrodzenie za zakaz konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy. Kodeks pracy nie reguluje tej kwestii. Uważa się, że zakaz konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy powinien być nieodpłatny, gdyż wiąże się ściśle z umową o pracę i wypłacanym wynagrodzeniem za pracę. Oznacza to, że pracodawca nie ma obowiązku wypłaty dodatkowego wynagrodzenia. Jednak, jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z 10 października 2002 r. (I PKN 560/01, OSNP - wkł. 2003/3/8), umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy może być umową odpłatną, jeśli strony wyraźnie tak postanowią w umowie. Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji nie może stanowić części wynagrodzenia zasadniczego pracownika. Ponadto przy ustalaniu wysokości odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji obowiązującego w czasie trwania stosunku pracy nie ma zastosowania art. 1012 § 3 k.p. określający minimalną wysokość odszkodowania należnego pracownikowi objętemu zakazem konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Natomiast w wyroku z 11 maja 2005 r. Sąd Najwyższy przyjął, że pracownik ma prawo do odszkodowania ustalonego w umowie o zakazie konkurencji z niepubliczną spółką handlową, choćby mogło być ocenione jako wygórowane (III PK 27/05, OSNP 2006/9-10/141).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody na zasadach określonych w Kodeksie pracy (odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy - art. 114-122 k.p.).

Ponadto, skutkiem naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji wynikającego z umowy zawartej z pracodawcą może być rozwiązanie stosunku pracy. W wyroku z 1 lipca 1998 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że podjęcie działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony zarówno wtedy, gdy pracownik prowadzi ją wbrew umowie o zakazie konkurencji, jak również wtedy gdy takiej umowy strony stosunku pracy nie zawarły (I PKN 218/98, OSNP 1999/15/480).

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy

W art. 1012 k.p. ustawodawca przewidział możliwość zawarcia umowy między pracodawcą a pracownikiem o zakazie konkurencji, która będzie obowiązywać pracownika po ustaniu stosunku pracy.

Zakaz ten dotyczy pracownika mającego w trakcie trwania stosunku pracy dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Ustawodawca nie wyjaśnia pojęcia „szczególnie ważne informacje”. Przyjmuje się jednak ogólnie, że informacje te mogą dotyczyć konkretnej wiedzy technicznej z danej dziedziny, umiejętności wykonania lub wyprodukowania czegoś, kompetencję, biegłość, określanej mianem „know-how”.

Umowa ta powinna być pod rygorem nieważności sporządzona na piśmie. Strony mogą ja zawrzeć już przy nawiązywaniu stosunku pracy, jak i w czasie jego trwania.

Zakaz działalności konkurencyjnej obejmuje zarówno prowadzenie indywidualnej, konkurencyjnej działalności gospodarczej w granicach określonych umową, podejmowania zatrudnienia w ramach stosunku pracy, jak również świadczenia pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną w stosunku do pracodawcy.

W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość wynagrodzenia (zwanego odszkodowaniem) należnego pracownikowi od pracodawcy.

Kodeks pracy przewiduje, że odszkodowanie wypłacane pracownikowi przez pracodawcę nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach lub w inny sposób ustalony w umowie (np. jednorazowo).

Zakaz konkurencji obowiązujący po ustaniu stosunku pracy przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki zawarto umowę, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania. Również pracownik może zrzec się prawa do odszkodowania ustalonego w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, jeżeli jest to połączone ze zwolnieniem go przez pracodawcę z zakazu podejmowania działalności konkurencyjnej (wyrok SN z 7 września 2005 r., II PK 296/04, OSNP 2006/13-14/208).

WaŻne!

Określenie w umowie odszkodowania w wysokości niższej niż przewidziana w Kodeksie pracy (czyli niższej od 25% wynagrodzenia) lub całkowity brak postanowienia o odszkodowaniu może powodować, że pracownik będzie miał roszczenie o odszkodowanie w wysokości kodeksowej lub nieważność całej umowy o zakazie konkurencji.

Złamanie zakazu przez pracownika

Kwestia odpowiedzialności byłego pracownika, który mimo ciążącego na nim obowiązku podjął pracę lub działalność konkurencyjną, jest sporna zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie. Niektórzy autorzy twierdzą, że były pracownik odpowiada na zasadach przewidzianych w Kodeksie pracy, inni, że na zasadach ogólnych z Kodeksu cywilnego.

Sporna jest również możliwość wprowadzenia w umowie kary umownej za niedopełnienie obowiązku powstrzymania się od działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy. W wyroku z 10 października 2003 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej na rzecz byłego pracodawcy w razie niewykonania lub nienależytego wykonania przez byłego pracownika obowiązku powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej (I PK 528/02, OSNP 2004/19/336). Stanowisko to potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 5 kwietnia 2005 r. (I PK 196/04, OSNP 2005/22/354).

Joanna Pysiewicz-Jężak

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
10 pytań, jakie warto zadać freelancerowi przed rozpoczęciem współpracy

Outsourcing staje się coraz bardziej popularny w Polsce. Jednak dla wielu przedsiębiorców, którzy dotychczas nie korzystali z usług freelancerów, zlecanie im zadań może być wyzwaniem. Oto szczegółowy poradnik, który pomoże przygotować się do efektywnej współpracy z niezależnym specjalistom.

Korzystne rozwiązanie podatkowe dla podmiotów prowadzących działalność badawczo-rozwojową

Ulga badawczo-rozwojowa (B+R) to korzystne rozwiązanie podatkowe dla podmiotów prowadzących działalność badawczo-rozwojową, skierowane zarówno do podatników PIT (opodatkowanych skalą podatkową lub tzw. podatkiem liniowym) jak i do podatników CIT (którzy uzyskują przychody z działalności gospodarczej, inne niż zyski kapitałowe). Ulga ta stanowi istotne wsparcie dla firm inwestujących w innowacje, technologie i rozwój nowych produktów.

Budownictwo mocno wyhamowało, ale to wciąż najbardziej optymistyczna branża, bo liczy na wydatkowanie pieniędzy przez rząd

Optymizm w branży budowlanej utrzymuje się już od wielu miesięcy. Ponieważ jednak jego motorem napędowym są inwestycje ze środków Krajowego Planu Odbudowy oraz kredytu #naStart, entuzjazm słabnie. Wszystko przez ślamazarną pracę rządu.

Szykują się milionowe kary. Kontrola stron internetowych: kogo dotyczy, kto kontroluje, jaka kara i za co

Nie tylko skarbówka kontroluje i nakłada kary za złamanie przepisów. I nie tylko Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Do akcji coraz częściej wkracza też Urząd Ochrony Danych Osobowych – UODO, a kontrole kończą się karami – nawet w milionach złotych.

REKLAMA

Otwieranie dziś restauracji to samobójstwo? Pewniejsze jest pójść śladem Żabki do własnego sklepu z ofertą gotowych dań

Rewolucja dzieje się w całej branży fachowo określanej jako HoReCa. Ale największa w jej gastronomicznej części. Świadczą o tym dane gospodarcze dotyczące liczby otwieranych placówek, zawieszanych działalności, długów i kredytów oraz tempa ich spłaty. Restauracje tracą na popularności, zyskują sklepy oferujące gotowe dania - ciepłe lub do odgrzania w domu.

Jak odblokować innowacyjność małego biznesu?

Innowacyjność w małej firmie to wyzwanie. Małemu biznesowi jest trudniej na wielu płaszczyznach. Często jest to jedna osoba do podejmowania decyzji i brak jest kogoś kto spojrzałby obiektywnie na działania i krytycznie na trendy. Jak odblokować innowacyjność małej działalności podpowiada Zuzanna Mikołajczyk, innowatorka i strateg innowacji.

Kawa z INFORLEX. Wakacje składkowe - bezpłatne spotkanie online

Zapraszamy na bezpłatne spotkanie online z cyklu kawa z INFORLEX, które odbędzie się 3 września 2024 r. Tematem spotkania będą wakacje składkowe. 

Firma spedycyjna. Jak założyć? Czy to się opłaca?

Branża TSL to jeden z najlepiej trzymających się sektorów gospodarki, nawet mimo kryzysu. Działalność spedycyjna daje wiele możliwości i ma ogromny potencjał. O czym trzeba wiedzieć zaczynając w tej branży na własny rachunek? 

REKLAMA

Compliance a ochrona danych - co przedsiębiorcy muszą wiedzieć

W dzisiejszym dynamicznie zmieniającym się świecie prawnym, przedsiębiorcy muszą być na bieżąco z otoczeniem prawnym firmy, w tym regulacjami dotyczącymi ochrony danych osobowych. Compliance, czyli zgodność z przepisami prawa, staje się kluczowym elementem w działalności każdej firmy, niezależnie od jej wielkości. W obliczu surowych kar finansowych i rosnącej świadomości konsumentów, ochrona danych osobowych przestała być jedynie formalnością, a stała się fundamentem odpowiedzialnego prowadzenia biznesu.

120 tys. zł dla rolników jeszcze tylko do 22 sierpnia

Właściciele małych gospodarstw, którzy prowadzą produkcję ekologiczną lub planują wprowadzanie żywności na rynek w ramach krótkich łańcuchów dostaw, jeszcze do 22 sierpnia mogą ubiegać się o wsparcie nawet 120 tys. zł. Pomoc pochodzi z interwencji „Rozwój małych gospodarstw” Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej 2023-2027.

REKLAMA