Jak w praktyce skorzystać z ulgi na złe długi i obniżyć VAT należny

RADA

Może Pan odzyskać podatek, korzystając z tzw. ulgi na złe długi. Warunki skorzystania z tej ulgi zostały opisane w części I uzasadnienia.

Problemy z odzyskaniem VAT odprowadzonego od nieopłaconych transakcji są w dużej mierze związane z zachowaniem warunków formalnych obniżenia należnego VAT. Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania związane z korzystaniem z „ulgi na złe długi” zostały opisane w części II uzasadnienia.

UZASADNIENIE

Sprzedaż towaru wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego. Sprzedaż musi więc zostać wykazana w ewidencji i w deklaracji składanej za okres, gdy ten obowiązek podatkowy powstał. Jednocześnie podatnik (sprzedawca) powinien wystawić fakturę VAT potwierdzającą dokonanie sprzedaży. Zdarza się, że podatnik nie otrzyma zapłaty za swój towar (lub usługę). Jednak mimo braku zapłaty w związku z powstaniem obowiązku podatkowego musi VAT należny od transakcji odprowadzić. Ustawa o VAT daje podatnikom prawo do skorygowania należnego VAT. Aby skorzystać z takiego prawa (ulga na złe długi), podatnik (wierzyciel) musi spełnić określone przepisami warunki. W praktyce stosowanie przepisów o uldze na złe długi powoduje też sporo problemów.

I. Jakie warunki należy spełnić, aby skorzystać z ulgi na złe długi

„Ulga na złe długi” to sposób na odzyskanie VAT odprowadzonego w związku z wykonaniem czynności (dostawy towaru lub wykonania usługi), za które podatnik nie uzyskał zapłaty. Z możliwości tej podatnik może skorzystać, gdy nieściągalność wierzytelności została uprawdopodobniona.

Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. Wystarczy więc, że wierzytelność nie została zapłacona w terminie 180 dni, aby podatnik VAT mógł uznać ją za uprawdopodobnioną (art. 89a ust. 1a ustawy o VAT). Definicja ta nie odpowiada definicji zawartej w ustawie o podatku dochodowym, gdzie również występują wierzytelności o uprawdopodobnionej nieściągalności.

Ulga na złe długi ulży wierzycielom

Przepisy ustawy o VAT nie wymagają od podatnika posiadania jakichś dodatkowych dowodów nieściągalności wierzytelności. Dla ustalenia nieściągalności wierzytelności wystarczy więc, aby podatnik posiadał faktury lub umowy, z których wynikać będzie termin płatności.

Są one następujące:

1. Dostawa towarów lub świadczenie usług, za które podatnik nie otrzymał zapłaty, zostały zrealizowane na rzecz podatnika wykonującego samodzielnie działalność gospodarczą zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z ulgi, gdy dokonał sprzedaży na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej i nie otrzymał zapłaty. Nie uzyska ulgi także, gdy dłużnik jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w likwidacji.

Czasami mogą pojawić się wątpliwości, czy dany kontrahent jest (a w zasadzie był w chwili dostawy) faktycznie zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. W sytuacji gdy mamy wątpliwości, dobrze jest się upewnić, składając wniosek (patrz wzór 1) we właściwym dla kontrahenta urzędzie skarbowym, czy faktycznie dany kontrahent jest (był) zarejestrowany.

Jak korzystać z ulgi na złe długi

Na wniosek zainteresowanego podatnika (w tym przypadku sprzedawcy, który nie otrzymał zapłaty) naczelnik urzędu skarbowego jest obowiązany potwierdzić, czy kontrahent podatnika jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny lub zwolniony. Naczelnik urzędu skarbowego potwierdza jedynie fakt zarejestrowania danego podmiotu jako podatnika VAT. Oznacza to, iż odpowiedź organu podatkowego będzie taka, że dany podmiot jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym lub że nie jest zarejestrowany. Będą to dane o podmiocie na dzień złożenia wniosku w organie podatkowym.

Natomiast jeśli chcemy potwierdzić zarejestrowanie jakiegoś podmiotu na dany, konkretny dzień, we wniosku powinniśmy wskazać, że wnioskujemy o potwierdzenie zarejestrowania podatnika na ten dzień.

2. Wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny.

Sprzedaż, z której wynika nieściągalna wierzytelność, musiała być więc wykazana w deklaracji VAT złożonej w urzędzie skarbowym.

3. Wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni.

W praktyce wierzyciel, po okresie co najmniej pół roku od transakcji, nie będzie wiedział, czy kontrahent jest nadal zarejestrowanym podatnikiem VAT. Warto wtedy złożyć wniosek o potwierdzenie, czy dłużnik jest zarejestrowany, czy nie (wniosek o potwierdzenie - patrz wzór 1). Podatnik może więc złożyć jeden wniosek, w którym wystąpi o potwierdzenie rejestracji kontrahenta (dłużnika) na dzień sprzedaży i na dzień korekty (złożenia deklaracji z wykazaną kwotą korekty).

4. Wierzytelności nie zostały zbyte.

5. Od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.

Wzór 1

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Okres, w którym można dokonać korekty należnego VAT, został zawężony do 2 lat, licząc od końca roku, w którym została wystawiona faktura. W okresie tych dwóch lat mieści się jeszcze 180 dni, gdy faktura nie jest płacona i które uprawdopodobniają nieściągalność wierzytelności.