Czym jest kaucja aktoryczna i kiedy nie jest pobierana?

Czym jest kaucja aktoryczna?

Z przepisów prawa procesowego wynika, że powód, który nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedziby w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, jest obowiązany złożyć kaucję na zabezpieczenie kosztów procesu. Kaucja taka nosi miano kaucji aktorycznej. Jest traktowana jako zabezpieczenie. Źródłem obowiązku złożenia kaucji aktorycznej jest postanowienie sądu, wydane na żądanie pozwanego.

Polecamy: Jakie należności może pokryć zabezpieczenie należytego wykonania umowy?

Wyjątki od wnoszenia kaucji aktorycznej

Nie zawsze jednak obowiązek wniesienia zabezpieczenia w postaci kaucji aktorycznej wystąpi. 

Powód nie ma go w następujących przypadkach:

1. Jeżeli ma w Rzeczypospolitej Polskiej majątek (własność i inne prawa majątkowe, między innymi wynikające ze stosunków zobowiązaniowych), wystarczający na zapłatę kosztów, co oznacza, że nie ma obaw co do uregulowania tych kosztów przez powoda, ponieważ majątek jest co najmniej równy lub większy od prawdopodobnych kosztów. Należy przy tym zaznaczyć, ze taki stan musi trwać w czasie całego procesu.
2. Jeżeli przysługuje mu lub uzyskał zwolnienie od kosztów sądowych (zarówno na mocy przepisów, jak i na wniosek). Nieco problematyczna może być sytuacja, gdy powód uzyskał jedynie częściowe zwolnienia od kosztów. Przyjmuje się jednak, że i wówczas przysługuje mu możliwość niewnoszenia kaucji aktorycznej. Oznacza to jednocześnie, że w razie cofnięcia takiego zwolnienia, pozwany może żądać złożenia kaucji.
3. W sprawach z powództwa wzajemnego, co oznacza tyle, że obowiązku złożenia kaucji nie ma pozwany cudzoziemiec, który występuje wobec powoda z powództwem wzajemnym, a także w sprawach rozpatrywanych w postępowaniu nakazowym, upominawczym i uproszczonym.
4. W sprawach, które strony zgodnie poddały jurysdykcji sądów polskich. Jest to rozwiązanie dość oczywiste. Jeżeli bowiem strony postępowania zgodnie decydują się na krok jakim jest wybór państwa w którym będzie się toczył proces w ich sprawie, zupełnie nieodpowiednim byłoby uprawnienie powoda do żądania od pozwanego takiego zabezpieczenia. Konstrukcja ta ma na celu zapewnienie równości stronom postępowania i jest pokierowana czystą logiką.
5. Jeżeli orzeczenie sądu polskiego zasądzające koszty procesu od powoda na rzecz pozwanego byłoby wykonalne w państwie, w którym powód ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedzibę. Sformułowanie tego przepisu nasuwa konieczność badania wykonalności orzeczeń sądów polskich za granicą i jest dosyć skomplikowane. Pozwany jest bowiem zainteresowany nie tylko samą wykonalnością owego orzeczenia w państwie obcym, ale również możliwością skutecznej egzekucji owego orzeczenia. Sprowadza się więc to do ustalenia, czy powód ma wystarczający majątek, z którego może nastąpić egzekucja.