REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ustawa o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa – jak się do niej przygotować?

Ustawa o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa – jak się do niej przygotować, jak ma się ona do RODO? /fot. shutterstock
Ustawa o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa – jak się do niej przygotować, jak ma się ona do RODO? /fot. shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Dnia 28 sierpnia 2018 r. weszła w życie ustawa o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa, której celem jest zapewnienie niezakłóconego świadczenia usług kluczowych i cyfrowych. Cyberustawa wprowadza nowe wymagania w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa informacji, zarządzania ryzykiem i zgłaszania incydentów. Kto jest jej adresatem , na czym polegają obowiązki m.in. operatorów usług kluczowych i dostawców usług cyfrowych, a także jak je realizować?

Kto jest adresatem ustawy?

Cyberustawa wiąże nie tylko organy i instytucje publiczne, ale także m.in.:

REKLAMA

A. operatorów usług kluczowych,

B. dostawców usług cyfrowych,

C. spółki prawa handlowego wykonujące zadania o charakterze użyteczności publicznej, 

D. podmioty świadczące usługi z zakresu cyberbezpieczeństwa.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Polecamy: Jak przygotować się do zmian 2019

REKLAMA

Ad. A. O uznaniu za operatora usługi kluczowej decyduje organ właściwy do spraw cyberbezpieczeństwa  (minister właściwy danemu sektorowi). Jako adresatów takich decyzji, ustawa wskazuje m.in. podmioty prowadzące działalność wydobywczą, podmioty dostarczające energię elektryczną, ciepło, czy ropę naftową, a także podmioty z sektora transportowego, finansowego, ochrony zdrowia, wodociągów i infrastruktury cyfrowej. 

Podmioty te uznaje się za operatorów usług kluczowych, jeśli świadczone przez nich owe usługi zależą od systemów informatycznych, a incydent miałby istotny skutek zakłócający dla świadczenia takich usług. Kwestie te szczegółowo regulowane są przez rozporządzenie Rady Ministrów z 11.09.2018 r. ws. wykazu usług kluczowych oraz progów istotności skutku zakłócającego incydentu dla świadczenia usług kluczowych. 

Ad. B. Dostawcą usługi cyfrowej jest podmiot świadczący usługę cyfrową, tj. usługę świadczoną drogą elektroniczną w rozumieniu ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Do grona takich dostawców w rozumieniu cyberustawy nie zalicza się jednak mikroprzedsiębiorców i małych przedsiębiorców..

REKLAMA

Ad. C. Spółki prawa handlowego wykonujące zadania o charakterze użyteczności publicznej są adresatami ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa, jeśli świadczą usługi, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych.

Ad. D. W celu realizacji swoich obowiązków , operator usługi kluczowej może powołać wewnętrzne struktury odpowiedzialne za cyberbezpieczeństwo albo zawrzeć umowę z podmiotem świadczącym usługi z zakresu cyberbezpieczeństwa. W obu przypadkach, cyberustawa stawia dodatkowe wymogi.  Szczegółowo określone zostały one w rozporządzeniu Ministra Cyfryzacji w sprawie warunków organizacyjnych i technicznych dla podmiotów świadczących usługi z zakresu cyberbezpieczeństwa oraz wewnętrznych struktur organizacyjnych operatorów usług kluczowych odpowiedzialnych za cyberbezpieczeństwo.

Zobacz: Prawo dla firm

Na czym polegają nowe obowiązki?

Operator usługi kluczowej jest zobowiązany:

• Systematycznie szacować ryzyko incydentu i zarządzać tym ryzykiem;

• Wdrożyć środki organizacyjne i techniczne, które odpowiadają i są proporcjonalne do oszacowanego ryzyka;

• Zbierać informacje o zagrożeniach cyberbezpieczeństwa i podatnościach na incydenty systemu informacyjnego wykorzystywanego do świadczenia usługi kluczowej;

• Zarządzać incydentami, w tym w ciągu 24 godz. od wykrycia zgłaszać poważne i krytyczne incydenty właściwym organom i współpracować z nimi. W toku jest projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie progów uznania incydentu za poważny;

• Zapobiegać i ograniczać wpływ incydentów na bezpieczeństwo systemu informacyjnego wykorzystywanego do świadczenia usługi kluczowej;

• Zapewnić prawidłową i bezpieczną komunikację w ramach krajowego systemu cyberbezpieczeństwa oraz przekazywać właściwemu organowi dane wymagane cyberustawą;

• Wdrożyć dokumentację dotyczącą cyberbezpieczeństwa systemu informacyjnego wykorzystywanego do świadczenia usługi kluczowej, a także nadzorować jej stosowanie i aktualizację;

• Powołać wewnętrzne struktury odpowiedzialne za cyberbezpieczeństwo, albo zawrzeć umowę z podmiotem świadczącym usługi z zakresu cyberbezpieczeństwa;

• Zapewnić przeprowadzenie, co najmniej raz na 2 lata, audytu bezpieczeństwa systemu informacyjnego wykorzystywanego do świadczenia usługi kluczowej;

• Wyznaczyć osobę odpowiedzialną za utrzymywanie kontaktów z podmiotami krajowego systemu cyberbezpieczeństwa oraz zgłosić ją do właściwych organów;

• Zapewnić użytkownikowi usługi kluczowej dostęp do wiedzy pozwalającej na zrozumienie zagrożeń cyberbezpieczeństwa i stosowanie skutecznych sposobów zabezpieczania się przed tymi zagrożeniami w zakresie związanym ze świadczoną usługą kluczową, w szczególności przez publikowanie informacji na ten temat na swojej stronie internetowej.

Zobacz: RODO w firmie

Dostawcy usług cyfrowych są zobowiązani:

• Zarządzać ryzykiem dla systemów informatycznych, stosując środki odpowiadające temu ryzyku, uwzględniające bezpieczeństwo systemów informacyjnych i obiektów; postępowanie w przypadku obsługi incydentu; zarządzanie ciągłością działania dostawcy w celu świadczenia usługi cyfrowej; monitorowanie, audyt i testowanie; najnowszy stan wiedzy, w tym zgodność z normami międzynarodowymi, określonymi w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2018/151;

• Zarządzać incydentami, w tym ciągu 24 godzin od momentu wykrycia i zgłaszać istotne incydenty właściwym organom i współpracować z nimi;

• Przekazywać operatorowi usługi kluczowej, który świadczy usługę kluczową za pośrednictwem tego dostawcy usługi cyfrowej, informacje dotyczące incydentu mającego wpływ na ciągłość świadczenia usługi kluczowej tego operatora;

Analogiczne obowiązki zostały nałożone na podmioty publiczne. Szczególna rola przypada trzem zespołom, które wspólnie z organami właściwymi ds. cyberbezpieczeństwa (ministrami) zapewniają spójny i kompletny system zarządzania ryzykiem na poziomie krajowym. Są to:

• CSIRT GOV - Zespół Reagowania na Incydenty Bezpieczeństwa Komputerowego działający na poziomie krajowym, prowadzony przez Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;

• CSIRT MON - Zespół Reagowania na Incydenty Bezpieczeństwa Komputerowego działający na poziomie krajowym, prowadzony przez Ministra Obrony Narodowej;

• CSIRT NASK - Zespół Reagowania na Incydenty Bezpieczeństwa Komputerowego działający na poziomie krajowym, prowadzony przez Naukową i Akademicką Sieć Komputerową - Państwowy Instytut Badawczy;

Cyberustawa a RODO – czy można powiązać wdrożenia?

Ustawa o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa dotyka kwestii ściśle powiązanych z ochroną danych osobowych i RODO. Istotą obydwu aktów jest zapewnienie bezpieczeństwa informacji. Co więcej, prezentują one podobną metodykę i przyjmują podejście z perspektywy ryzyka wystąpienia incydentów i naruszeń.

Incydent cyberbezpieczeństwa prawdopodobnie będzie także incydentem ochrony danych osobowych, ponieważ przy włamaniu lub uszkodzeniu systemu informatycznego, najczęściej dochodzi także do nieuprawnionego dostępu lub utraty danych osobowych. Fakt ten przewidzieli twórcy cyberustawy, zobowiązując organy właściwe do spraw cyberbezpieczeństwa koordynujące obsługę incydentu, który doprowadził do naruszenia ochrony danych osobowych do współpracy z Urzędem Ochrony Danych Osobowych.

Patrząc z perspektywy wymogów wymienionych powyżej, właściwie do każdego z nich łatwo znaleźć odpowiedniki z RODO. Z tego powodu, wymogi cyberustawy można spełnić równolegle ze spełnianiem następujących norm RODO:

• Szacowanie ryzyka i zapewnienie bezpieczeństwa odpowiadającego ryzyku (art. 32 RODO);

• Zarządzanie incydentami i niezwłoczne zgłaszanie ich do organu nadzorczego (art. 33 RODO);

• Wdrożenie odpowiedniej dokumentacji (art. 24 ust. 2 RODO);

• Wyznaczenie inspektora ochrony danych (art. 37 RODO), co odpowiada wyznaczeniu wewnętrznych struktur odpowiedzialnych za cyberbezpieczeństwo i zgłoszeniu punktu kontaktowego właściwym organów;

• Regularne testowanie, mierzenie i ocenianie skuteczności środków technicznych i organizacyjnych mających zapewnić bezpieczeństwo (art. 32 ust. 1 lit. d RODO), co odpowiada nałożonemu cyberustawą obowiązkowi przeprowadzenia audytu bezpieczeństwa systemu informacyjnego wykorzystywanego do świadczenia usługi kluczowej;

• Zapewnienie przejrzystego informowania osób fizycznych (art. 12-14 RODO). Odpowiada on obowiązkowi zapewnienia użytkownikowi usługi kluczowej dostępu do wiedzy pozwalającej na zrozumienie zagrożeń cyberbezpieczeństwa. Ponadto stosowanie skutecznych sposobów zabezpieczania się przed tymi zagrożeniami w zakresie związanym ze świadczoną usługą kluczową. W szczególności przez publikowanie informacji na ten temat na swojej stronie internetowej.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 cyberustawy, audyt bezpieczeństwa systemu informacyjnego wykorzystywanego do świadczenia usługi kluczowej, może być przeprowadzany m.in. przez co najmniej dwóch audytorów posiadających minimum trzyletnią praktykę w zakresie audytu bezpieczeństwa systemów informacyjnych. Istnieje zatem duże prawdopodobieństwo, że podmioty posiadające doświadczenie w ochronie danych osobowych będą w stanie zapewnić wsparcie zarówno przy wdrożeniu RODO, jak i cyberustawy.

Do kiedy należy wdrożyć i jakie są sankcje?

Operatorzy usług kluczowych stają się związani cyberustawą z chwilą doręczenia im decyzji o uznaniu za takiego operatora. Od tego dnia powinni oni zrealizować swoje obowiązki w następujących terminach:

• 3 miesięcy – szacowanie i zarządzanie ryzykiem; wyznaczenie punktu kontaktowego i zawiadomienie o nim właściwych organów; zapewnienie użytkownikom usługi kluczowej dostęp do wiedzy o zagrożeniach i skutecznych sposobach zabezpieczeń; zarządzanie incydentem i jego terminowe zgłaszanie; powołanie wewnętrznych struktur lub zawarcie umowy z podmiotem świadczącym usługi z zakresu cyberbezpieczeństwa;

• 6 miesięcy – wdrożenie środków odpowiadających ryzyku; zbieranie informacji o zagrożeniach i podatnościach; zapobieganie i ograniczanie wpływu incydentów na cyberbezpieczeństwo usługi kluczowej; zapewnienie prawidłowej i bezpiecznej komunikacji w ramach krajowego systemu cyberbezpieczeństwa; wdrożenie, stosowanie i monitorowanie dokumentacji cyberbezpieczeństwa;

• roku – przeprowadzenie pierwszego audytu bezpieczeństwa systemu informacyjnego wykorzystywanego do świadczenia usługi kluczowej (następnie co najmniej raz na dwa lata).

Dostawcy usług cyfrowych otrzymują decyzję  od organu – w związku z czym swoje obowiązki powinni realizować na bieżąco, jeśli tylko świadczą usługi drogą elektroniczną i nie są mikro lub małymi przedsiębiorcami. W pierwszej kolejności, dostawcy usług cyfrowych powinni wdrożyć procedurę raportowania incydentów, aby zapewnić terminową realizację obowiązków ustawowych (24 godziny od wykrycia istotnego incydentu).

Za naruszenie obowiązków z niej wynikających, cyberustawa przewiduje kary dla operatorów usługi kluczowej, dostawcy usługi cyfrowej, a także dla kierownika operatora usługi kluczowej (nawet do 200% miesięcznego wynagrodzenia), jeśli nie dochowa on należytej staranności w odniesieniu do konkretnych ustawowych obowiązków (szacowanie ryzyka, wyznaczenie punktu kontaktowego, zapewnienie przeprowadzenia audytu).

Kary pieniężne dla operatorów usług kluczowych i dostawców usług cyfrowych mogą sięgać 1 mln zł. Warto zaznaczyć. że  jest to sytuacja, gdy podmiot taki uporczywie narusza przepisy ustawy i stwarza tym poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, życia i zdrowia ludzi, czy też wywołania szkody majątkowej lub poważnych utrudnień w świadczeniu usług kluczowych. W innych przypadkach wysokość kar dla dostawcy usług cyfrowych może wynieść do 20 000 zł. Dla operatora usługi kluczowej kara ta waha się od 1000 do 200 000 zł (najwyższy pułap w braku przeprowadzenia audytu lub w braku wykonania zaleceń pokontrolnych). 

Autor: Dr Paweł Mielniczek, Ekspert ds. ochrony danych, ODO 24.

Prawnik i naukowiec specjalizujący się w prawie międzynarodowym, ochronie praw jednostki i prawie nowych technologii. Jego doświadczenie zawodowe obejmuje m.in. organizacje międzynarodowe, dużą instytucję finansową, biuro GIODO, UOKiK oraz kancelarię prawną. Koordynuje przygotowania do wejścia w życie RODO. Jest też odpowiedzialny za opracowanie szkoleń, publikacji i materiałów edukacyjnych.

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    REKLAMA

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    REKLAMA

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    Kończy się najostrzejsza zima od 50 lat. Prawie 5 mln zwierząt hodowlanych zginęło z głodu w Mongolii

    Dobiegająca końca zima w Mongolii, najostrzejsza od pół wieku, doprowadziła do śmierci niemal 5 mln kóz, owiec i koni, które nie są w stanie dotrzeć do pożywienia. To duży cios w gospodarkę kraju zamieszkanego przez ok. 3,3 mln ludzi, z których ok. 300 tys. utrzymuje się z hodowli zwierząt - podkreśliło Radio Swoboda.

    REKLAMA