Wykluczenie wykonawcy za składanie nieprawdziwych informacji

Informacje takie mogą być zawarte m. in. dokumentach potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu (np. wykazie wykonanych robót budowlanych, wykazie osób, które będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia, poświadczeniu, innych dokumentach - jeżeli z uzasadnionych przyczyn o obiektywnym charakterze wykonawca nie jest w stanie uzyskać poświadczenia lub własnym oświadczeniu wykonawcy) lub dokumentach potwierdzających, że oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane spełniają wymagania określone przez zamawiającego (np. próbkach, fotografiach produktów, oświadczeniu własnym wykonawcy). Wykluczenie wykonawcy na podstawie tego przepisu może nastąpić zatem po spełnieniu się dwóch przesłanek.

Pierwsza - dotyczy stwierdzenia, że informacje złożone przez wykonawcę są nieprawdziwe, a druga - że złożone przez wykonawcę informacje mogły lub mogą mieć wpływ na wynik prowadzonego postępowania, który należy rozumieć, jako wpływ na wybór najkorzystniejszej oferty. W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej, jak i sądów okręgowych ugruntowany jest pogląd, że przepis art. 24 ust. 2 pkt 3 Pzp ma zastosowanie wówczas, gdy złożenie nieprawdziwych informacji jest wynikiem celowego i zamierzonego zachowania wykonawcy, działającego z zamiarem wprowadzenia zamawiającego w błąd i wykorzystania tego błędu dla uzyskania zamówienia.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

Polecamy: Podatki 2014 - Podatkowa Księga Przychodów i Rozchodów 2014

Pomiędzy czynnością złożenia nieprawdziwych informacji, a wynikiem postępowania, musi istnieć zatem związek przyczynowo-skutkowy. Wykluczenie z postępowania na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 3 Pzp może mieć miejsce na każdym etapie postępowania. Nieprawdziwe informacje to takie, które nie są zgodne ze stanem rzeczywistym. Informacje mają wpływ lub mogą mieć wpływ na wynik prowadzonego postępowania, jeżeli ich złożenie przesądza o wykazaniu spełniania warunków udziału w postępowaniu lub możliwości uznania oferty za najkorzystniejszą (zob. KIO 1424/11). Złożenie nieprawdziwych informacji jest stanem faktycznym i polega na rozbieżności pomiędzy treścią dokumentu złożonego przez wykonawcę a rzeczywistym stanem rzeczy. Dla uznania, że informacja jest nieprawdziwa, nie ma znaczenia, czy pochodzi ona od wykonawcy. Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia z dnia 19 listopada 2013 r., KIO 2575/13, uznała, że „(…) stwierdzenie nieprawdziwości informacji musi mieć postać uzyskania pewności, że informacje nie odzwierciedlają rzeczywistości. Nie jest wystarczającym zaistnienie pewnego stanu niepewności, czy wywołanie pewnych wątpliwości, że być może informacje są nieścisłe, czy nie w pełni oddają rzeczywistość. Przesłanka wykluczenia, o której mowa w art. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy P.z.p. wymaga uzyskania ponad wszelką wątpliwość pewności, że wykonawca podał nieprawdziwe informacje. Jest to szczególna przesłanka, wymagająca każdorazowo jednoznacznego przesądzenia nieprawdziwości zawartych w ofercie wykonawcy twierdzeń o rzeczywistości. Ustalenie, czy też potwierdzenie nieprawdziwości informacji musi mieć zatem charakter definitywnego i kategorycznego, nie pozostawiającego żadnych wątpliwości stwierdzenia.”.

Naruszenie przepisów prawa zamówień publicznych – cena w ofercie

Informacje mają wpływ lub mogą mieć wpływ na wynik prowadzonego postępowania, jeżeli ich złożenie przesądza o wyniku oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu, wyniku oceny ofert lub możliwości uznania oferty za najkorzystniejszą (zob. wyroki KIO: z dnia 25 sierpnia 2011 r., KIO 1736/11, KIO 1735/11; z dnia 20 lipca 2011 r., KIO 1424/11). Złożenie nieprawdziwej informacji ze skutkiem w postaci wykluczenia wykonawcy z postępowania, to czynność dokonana przez wykonawcę w sposób zamierzony tj. z winy umyślnej, nie zaś w wyniku błędu czy niedbalstwa (zob. wyrok KIO z dnia 7 kwietnia 2014 r., KIO 552/14). Wykluczając wykonawcę z postępowania na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 3 Pzp należy bezspornie wykazać, że składane w postępowaniu oświadczenia lub dokumenty zawierają nieprawdziwe informacje, a ich złożenie jest wynikiem zamierzonego, zawinionego działania wykonawcy, nie zaś wynikiem niezrozumienia treści ogłoszeniu o zamówieniu, specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub zaproszeniu do składania ofert. Jeżeli ze stanu faktycznego wynika, że wykonawca w dniu składania ofert działał w dobrej wierze, to nie sposób uznać, że jego celem było wprowadzenie zamawiającego w błąd (zob. wyrok KIO z dnia 23 października 2012 r., KIO 2196/12, z dnia 12 kwietnia 2012 r., KIO 590/12, KIO 600/12; z dnia 26 marca 2012 r., KIO 491/12; z dnia 22 lutego 2012 r., KIO 267/12.

Rozszerzenie zakresu zamówienia w odniesieniu do umowy ramowej

Wykonawca nie nie będzie podlegać wykluczeniu, jeżeli złożenie nieprawdziwych informacji nastąpiło wskutek omyłki, działania pod wpływem błędu co do rzeczywistego stanu rzeczy wywołanego własnym, jak również cudzym działaniem. Podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania nie może być jedynie "uprawdopodobnienie" przez zamawiającego złożenia nieprawdziwych informacji. Zamawiający wykluczając wykonawcę z powodu złożenia nieprawdziwych informacji musi mieć pewność co do tego, że ich złożenie było wynikiem celowego i zamierzonego działania wykonawcy i ponadto te informacje mają lub mogą mieć wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia (zob. wyrok KIO z dnia 5 lutego 2013 r., KIO 138/13). W przypadku stwierdzenia przez zamawiającego, że wykonawca złożył nieprawdziwe informacje mające lub mogące mieć wpływ na wynik postępowania, niemożliwe jest wezwanie wykonawcy na podstawie art. 26 ust. 3 Pzp, do uzupełnienia oświadczeń i dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz  przez oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane wymagań określonych przez zamawiającego. Obowiązek ustalenia, które informacje są nieprawdziwe i mają lub mogą mieć wpływ na wynik prowadzonego postępowania ciąży na zamawiającym. Niejednokrotnie będzie to wymagało prowadzenia postępowania wyjaśniającego, w tym na podstawie art. 26 ust. 4 oraz art. 87 ust. 1 Pzp.

Jak liczyć termin związania ofertą?

Jeżeli zamawiający dopuszcza możliwość składania ofert częściowych, a wykonawca złożyłby dokumenty zawierające nieprawdziwe informacje odnoszące się do wszystkich części zamówienia, to wykonawca podlegałby wykluczeniu na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 3 ze wszystkich części postępowania, natomiast jeżeli dokumenty zawierające nieprawdziwe informacje odnosiłyby się do niektórych tylko części zamówienia, niemożliwe będzie wykluczenie wykonawcy z innych części postępowania (zob. wyrok KIO z dnia 7 czerwca 2011 r., KIO 1104/11). Podstawą wykluczenia wykonawcy z postępowania na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 3 Pzp nie jest prawomocny wyrok sądu powszechnego stwierdzający fakt popełnienia przestępstwa karnego. Ustawodawca w art. 24 ust. 2 pkt 3 nie wskazał bowiem takiej podstawy, w przeciwieństwie np. do przepisu art. 24 ust. 1 pkt 1 (zob. wyrok KIO z dnia 28 czerwca 2012 r., KIO 1257/12; KIO 1262/12).

Przesłanki wykluczenia oferenta z postępowania u udzielenie zamówienia

Podstawa prawna:

art. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907, z późn. zm.)