Czy w przypadku polegania na zasobach podmiotów trzecich, podmiot trzeci musi być podwykonawcą ?

W orzecznictwie Krajowej Izy Odwoławczej i sądowym przyjęło się, że innymi formami udostępnienia wiedzy i doświadczenia są również konsultacje i doradztwo, wsparcie merytoryczne, pomoc techniczna, know - how, (zob. KIO 2292/13, KIO 2182/13, KIO 162/12, KIO 1482/11, KIO/UZP 1671/10, KIO 1671/10, KIO/1265/10). Zamawiający jest natomiast zawsze obowiązany badać „realny” udział podmiotu trzeciego w realizacji części zamówienia w konkretnym postępowaniu. Odnosząc się do właściwego rozumienia przepisu art. 26 ust. 2b Pzp Krajowa Izba Odwoławcza w wyrokach KIO 2292/13 oraz KIO 2182/13 zwróciła uwagę, na wyraźny kierunek ustawodawcy wskazany przepisami § 1 ust. 6 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U. poz. 231) i art. 26 ust. 2b Pzp, aby w trakcie oceny spełniania warunków wiedzy i doświadczenia dokonywać oceny realności udostępnienia potencjału podmiotu trzeciego wykonawcy na potrzeby spełniania warunku udziału w postępowaniu, poprzez odpowiednie wykazanie rzeczywistej możliwości wykorzystania tego potencjału w trakcie realizacji przedmiotu zamówienia. W wyroku KIO 2292/13 Krajowa Izba Odwoławcza podkreśliła również, że „ani przepisy ustawy P.z.p., ani też przepisy przywołanego rozporządzenia w sprawie dokumentów nie wskazują na bezwzględny obowiązek podwykonawstwa podmiotu trzeciego w odniesieniu do całości przedmiotu zamówienia, czy choćby jego części, również w sytuacji udostępniania zasobu wiedzy i doświadczenia w celu wykazania realności udostępnienia tego potencjału, choć niewątpliwie ta forma wykorzystania potencjału podmiotu trzeciego w trakcie realizacji zamówienia w sposób najbardziej pełny wskazuje na faktyczne użycie potencjału podmiotu trzeciego (podobnie Izba w wyroku z dnia 26 września 2013 r., KIO 2182/13 oraz wyroku z dnia 14 stycznia 2014 r., KIO 2973/13)”.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

W uchwale KIO z dnia 4 czerwca 2014 r., KIO/KU 50/14 „Skład orzekający Izby uznał, iż w przedmiotowym postępowaniu udostępnienie zasobu wiedzy i doświadczenia nastąpić mogło w postaci „bezpośredniego oddania zasobu do dyspozycji" wykonawcy, tj. "z osobami, które pozostają pod kierownictwem wykonawcy”. Dysponowanie zasobami innego podmiotu musi wynikać z przedstawionych dowodów w sposób jednoznaczny i nie może być przedmiotem dedukcji czy domniemania. Na podstawie dokumentów przedstawionych w celu potwierdzenia rzeczywistego dostępu do zasobów innego podmiotu zamawiający musi mieć możliwość jednoznacznego ustalenia, że określony zasób innego, podmiotu zostanie realnie udostępniony. To, jaka forma udostępnienia zasobów jest wystarczająca i zagwarantuje faktyczne przekazanie potencjału niezbędnego do realizacji zamówienia, powinno być oceniane w odniesieniu do konkretnego zamówienia, jego złożoności i specyfiki oraz zakresu i specyfiki udostępnianych zasobów (zob. wyrok KIO z dnia 25 kwietnia 2014 r., KIO 715/14). Ustawodawca pozostawił wykonawcy dowolność doboru środków dowodowych w celu wykazania rzeczywistego dostępu do zasobów innych podmiotów. W wyroku KIO z dnia 8 maja 2014 r., KIO 792/14 wskazano, że „Przez doświadczenie w rozumieniu art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy P.z.p. należy rozumieć zespół umiejętności praktycznych warunkujących zdolność do należytego wykonania zamówienia. Izba w pełni przyjmuje stanowisko Sąd Najwyższego wyrażone w postanowieniu z dnia 7 października 2008 r. (III CZP 87/08), w którym Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy P.z.p. nie może być rozumiany dosłownie. W sytuacji, gdy zamawiającym jest osoba prawna nie można stwierdzić czy posiada ona niezbędną wiedzę i doświadczenie.

Czy zamawiający może powierzyć wykonawcy sporządzenie opisu przedmiotu zamówienia?

W ocenie Sądu Najwyższego przez niezbędną wiedzę i doświadczenie należy rozumieć stan, w którym wykonawca dysponuje osobami zapewniającymi prawidłowe wykonanie zamówienia. Pojęcie to obejmuje jednak także takie składniki przedsiębiorstwa jak know-how, tajemnicę przedsiębiorstwa, dokumentację, goodwill renomę itp. Pojęcie „niezbędnej wiedzy i doświadczenia” obejmuje zatem zarówno składniki niematerialne przedsiębiorstwa jak i dobra osobiste związane z przedsiębiorcą lub pracownikami przedsiębiorstwa. (zob. także wyrok z dnia 13 marca 2014 r., KIO 400/14 oraz wyrok z dnia 17 kwietnia 2014 r., KIO 663/14). Do art. 26 ust. 2b Pzp odniósł się również Sąd Okręgowy w Katowicach w wyroku z dnia 24 marca 2011 r., sygn. akt XIX Ga, w którym nie podzielił stanowiska Krajowej Izby Odwoławczej, że „skoro przedmiotem udzielenia są zasoby nierozerwalnie związane z podmiotem ich udzielającym, dlatego niemożliwy jest samodzielny nimi obrót i dalsze ich udzielanie bez zaangażowania tego podmiotu w wykonanie zamówienia” oraz stwierdził, że „przepisy Prawa zamówień publicznych tego nie wymagają, a wręcz dopuszczają każdą formę stosunku łączącego wykonawcę i inny podmiot a nadto, mimo iż faktycznie oddanie wiedzy, doświadczenia, potencjału technicznego oraz osobowego dla realizacji takiego przedsięwzięcia jak przedmiotowe jest mało prawdopodobne bez współpracy podmiotów w osobach wykonawcy i właściciela lub dysponenta opisanego potencjału to jednak nie jest to zupełnie niemożliwe, dlatego każda wersja współpracy jest dopuszczalna”.

Zatrzymanie wadium na podstawie art. 46 ust. 4a Prawa zamówień publicznych

Podkreślić należy, że ustawodawca w art. 36b ust. 1 Pzp wyraźnie używa określenia „podwykonawca” („Zamawiający może żądać wskazania przez wykonawcę części zamówienia, której wykonanie zamierza powierzyć podwykonawcy, lub podania przez wykonawcę nazw (firm) podwykonawców, na których zasoby wykonawca powołuje się na zasadach określonych w art. 26 ust. 2b, w celu wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu, o których mowa w art. 22 ust. 1”.), natomiast określenia „podwykonawca” nie używa w art. 26 ust. 2b Pzp.  Wykładnia systemowa art. 26 ust. 2b Pzp oraz art. 36b ust. 1 Pzp wskazuje zatem, że ustawodawca w przepisach tych świadomie używa różnych pojęć. W art. 26 ust. 2b Pzp świadomie nie użył określenia „podwykonawca”, umożliwiając szerszą możliwość wykorzystania przez wykonawcę w toku realizacji zamówienia zasobów podmiotu trzeciego, w tym także odnoszących się do wiedzy i doświadczenia (np. doradztwo w tym zakresie w trakcie wykonywania zamówienia). Z art. 26 ust. 2b Pzp nie wynika zatem obowiązek uczestnictwa podmiotu trzeciego w realizacji części zamówienia, jako podwykonawcy.

Wykluczenie wykonawcy za składanie nieprawdziwych informacji

Należy również zauważyć, że zgodnie z § 3 ust. 4 rozporządzenia, jeżeli wykonawca, wykazując spełnianie warunków, o których mowa w art. 22 ust. 1 Pzp, polega na zasobach innych podmiotów na zasadach określonych w art. 26 ust. 2b Pzp, a podmioty te będą brały udział w realizacji części zamówienia, zamawiający może żądać od wykonawcy przedstawienia w odniesieniu do tych podmiotów dokumentów wymienionych w § 3 ust. 1 - 3 rozporządzenia. W postępowaniu o udzielenie zamówienia, którego przedmiotem jest wykonanie robót budowlanych należy rozróżnić sytuację gdy wykonawca, wykazując spełnianie warunków, o których mowa w art. 22 ust. 1 Pzp, polega na zasobach innych podmiotów na zasadach określonych w art. 26 ust. 2b Pzp, a podmioty te będą brały udział w realizacji części zamówienia, jako podwykonawcy (§ 3 ust. 4 rozporządzenia), od sytuacji gdy wykonawca, wykazując spełnianie warunków, o których mowa w art. 22 ust. 1 Pzp, polega na zasobach innych podmiotów na zasadach określonych w art. 26 ust. 2b Pzp, a podmioty te nie będą brały udział w realizacji części zamówienia, jako podwykonawcy.

Naruszenie przepisów prawa zamówień publicznych – cena w ofercie

Podstawa prawna:

• art. 26 ust. 2b i art. 36b ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907, z późn. zm.);
• § 1 ust. 6 i § 3 ust. 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U. poz. 231).