Pandemia i chaos prawny zwiększają niepewność biznesu

Polski Ład - zmiany dla przedsiębiorców

Część firm dopiero teraz łapie oddech po lockdownach intensywnie szukając nowych nisz rynkowych. W takim momencie rolą państwa powinno być raczej stabilizowanie sytuacji w odradzającej się gospodarce, aniżeli zwiększanie niepewności poprzez zwiększanie obciążeń podatkowych i składkowych oraz generowanie chaosu prawnego. 

Badanie inFakt to swoisty minibarometr pokazujący nie-gotowość polskich małych i mikro firm na wprowadzenie zapowiadanych zmian. Generalnie krytyczna ocena nowego systemu podatkowego po części wynika z niskiej koncyliacyjności projektu ignorującego postulaty strony społecznej. Słaby jest też poziom komunikacji bazującej głównie na sloganach, a nie na pokazaniu celowości i sensowności konkretnych rozwiązań. Mamy także brak zaufania do interpretacyjnej praktyki stosowanych rozwiązań podatkowych, które niesymetrycznie traktują przedsiębiorców i organy państwa.

Aby odnaleźć się w coraz bardziej skomplikowanym i uznaniowym systemie firmy potrzebują wsparcia księgowych, doradców podatkowych i radców prawnych, w przełożeniu na codzienność języka ustaw sama logika to zdecydowanie za mało.

Polski Ład - zmiany dla przedsiębiorców

W badaniu wzięły udział głównie firmy małe i młode, w przeważającej części usługowe, w większości (74%) zaznajomione z założeniami Polskiego Ładu i aktywnie szukające informacji (niemal 90%). Tym nie mniej tylko 16% z badanej próby deklaruje że jest w stanie przewidzieć wpływ tych zmian na swoją działalność, a ponad 60 % zdecydowanie nie jest w stanie zaplanować funkcjonowania swojej firmy w nowych realiach, co potwierdza tezę o wzroście niepewności ze strony systemu podatkowego. Być może również z tego faktu wynika bardzo wysoka, bo aż ponad 80%, negatywna ocena planowanych zmian. W szczególności obawy budzi oczekiwanie wyższych podatków (87%), wzrost kosztów prowadzenia działalności gospodarczej (80%) oraz zwiększenie chaosu prawnego.

Jedynie mniej niż jeden procent badanych niczego się nie obawia choć większość objętych badaniem firm bezpośrednio lub pośrednio związana jest z branżą nowych technologii, która wydaje się być odporna na większość zawirowań zewnętrznych. Czynniki te nakładają się na obawy o konieczność podnoszenia cen, pogorszenie się sytuacji rodziny, aż po branie pod uwagę zamknięcia bądź zawieszenia działalności. Zapowiadane zmiany podatkowe w zakresie obciążeń podatkowych i składek na ubezpieczenie zdrowotne w mniejszym lub większym stopniu niekorzystnie oceniło aż 86% respondentów. Tak niskie poparcie społeczne dla wprowadzanych zmian każe sobie postawić pytanie o sensowność ich pospiesznego wprowadzania, i tu trudno się oprzeć wrażeniu że głównym powodem jest rosnąca fiskalizacja.

Na poziomie przedsiębiorstw możemy się spodziewać efektów w postaci obniżenia inwestycji (zgodnie z zasadami ekonomii wzrost daniny dla państwa wypycha inwestycje z rynku) czy spadku konkurencyjności międzynarodowej. Przedsiębiorcy będą szukać nowych form optymalizacji lub rozważać przeniesienia działalności do innego kraju europejskiego. Jest to najłatwiejsze w przypadku firm technologicznych i internetowych. Chyba nie tego się spodziewaliśmy po reformie podatkowej.

Przyjęty program zmian nie jest prorozwojowy w skali makro (ryzyko spadku inwestycji), ani proprzedsiębiorczy w skali mikro (wzrost obciążeń i niepewności otoczenia biznesu). Pozostaje nam tylko jak zwykle zaufać polskiemu duchowi przedsiębiorczości, który potrafi się odnaleźć w każdej sytuacji. Szkoda tylko, że ta energia nie może być spożytkowana na rozwój i kreatywność w ramach organizacji zamiast na szukanie możliwości przetrwania w coraz bardziej niestabilnym otoczeniu.

Dr Anna Czarczyńska – wykładowca Akademii Leona Koźmińskiego. Kierownik Akademii Kompetencji Menedżera oraz Centrum Zrównoważonego Rozwoju ALK. Doktor nauk ekonomicznych, studiowała na Uniwersytecie Warszawskim i Sussex University. Konsultant i trener biznesu, lider projektów międzynarodowych. Radca ekonomiczny ambasady RP w Helsinkach. Ekspert, konsultant i facylitator kultury organizacji. Autorka publikacji z dziedziny ekonomii, zarządzania oraz zrównoważonego rozwoju